Bakı, 24 mart, AZƏRTAC 

Vərəm çöpləri 135 il əvvəl aşkarlanıb. Vərəmə qarşı ilk dərman preparatı olan streptomisin isə 73 il bundan əvvəl kəşf edilib. Buna baxmayaraq, bu xəstəlik tarix boyu epidemiya halını alaraq çoxsaylı insan tələfatına səbəb olub. Son illər bütün dünyada olduğu kimi, Azərbaycanda da vərəmin epidemioloji göstəricilərində müəyyən müsbət dinamika müşahidə edilsə də, hazırda vərəm xəstəliyi qlobal problem olaraq qalmaqdadır. Xüsusilə son illər dünyada dərmanlara dözümlü vərəmlə yoluxma, xəstələnmə hallarına daha çox rast gəlinir. Vərəmə ən çox tənəffüs orqanlarında, ağciyərlərdə rast gəlinsə də, orqanizmin bütün orqan və sistemlərinin vərəm mənşəli zədələnməsi mümkündür. Belə ki, sümük-oynaq sisteminin, limfa düyünlərinin, ginekoloji orqanların, qarın boşluğu orqanlarının, dərinin, gözün və s. orqanların vərəm xəstəliyi təcrübədə müşahidə edilən patologiyalardandır.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu fikirləri Azərbaycan Tibb Universitetinin ftiziatriya kafedrasının müdiri, tibb üzrə fəlsəfə doktoru, dosent Rafiq Bayramov söyləyib.

Onun sözlərinə görə, vərəm əsasən tənəffüs yolu vasitəsilə yoluxur. Xəstəliyin əsas yoluxma mənbəyi vərəm çöpü ifraz edən ağciyər vərəmi olan xəstələrdir. Bu xəstələrin öskürməsi və asqırması nəticəsində (hava-damcı yolu) və yaxud onların bəlğəmi ilə çirklənmiş torpaqdan hava-toz yolu ilə yoluxma daha çox müşahidə edilir. Bundan başqa, vərəmə qida, təmas və s. yollarla da yoluxmaq mümkündür. Vərəm çöpləri ilə yoluxma xəstələnmə üçün əsas olsa da, başlıca amil deyil. Çünki vərəm çöpləri yoluxduğu orqanizmdə latent (“yatmış”) formada qalaraq xəstəlik törətməyə bilər və yaxud immunitetin zəiflədiyi anda aktiv formaya keçərək xəstəlik törədir. Vərəm elə xəstəlikdir ki, heç vaxt öz vizit kartını əvvəlcədən heç kəsə göndərmir. Bu baxımdan hər bir kəs ömrünün istənilən dövründə vərəmlə xəstələnə bilər. Ancaq təbii ki, vərəmlə xəstələnməyə görə risk qrupu olan şəxslər var ki, o insanlarda vərəmə daha çox rast gəlinir. Bu risk qrupunu təşkil edən insanlarda immunitetin zəifləməsi əsas faktorlardan biridir.

Həkim bildirib ki, qeyri-normal, o cümlədən tüfeyli həyat tərzi keçirən şəxslərdə, alkoqoliklərdə, narkomanlarda, həbsxanada olan insanlarda vərəmə daha çox rast gəlinir. Ancaq tam normal həyat tərzi və yaşayış şəraiti olan şəxslər də vərəmlə xəstələnə bilərlər. Xüsusilə şəkərli diabet olan, açıq ürək əməliyyatları və digər ağır cərrahi əməliyyatlar keçirən, uzunmüddətli hormonal preparatlar qəbul edən, pəhriz saxlayaraq kəskin arıqlayan şəxslər vərəmə daha çox yoluxurlar.

R.Bayramov qeyd edib ki, bu xəstəlik üçün xas olan nisbi patoqnomik əlamətlər - axşamlar zəif subfebril hərarətin (37,2-37,4 C) olması, gecələr səhərə yaxın boyun, ənsə və kürək nahiyəsinin tərləməsi, ümumi halsızlıq, zəiflik əlamətlərinin qabarıq büruzə verməsidir. Ən çox tənəffüs orqanlarının, ağciyərlərin vərəminə rast gəlinir. Ağciyər vərəminin müxtəlif formalarında nisbi patoqnomik əlamətlərlə yanaşı, ən çox müşahidə edilən əlamətlər - 3 həftədən çox davam edən öskürək, bəlğəm ifrazı, döş qəfəsində ağrı, təngnəfəslik və qanhayxırmanın olmasıdır. Təbii ki, bu əlamətlərin bir və ya bir neçəsinin olması heç də həmin insanın vərəmə tutulmasını sübut etmir. Ancaq bu əlamətlər vərəmə şübhə yaradır və müşahidə olunduqda həkim-mütəxəssisə müraciət etmək məsləhətdir. Çünki xəstəliyin diaqnozu aparılan kompleks müayinələrin əsasında mümkündür. “Onu da qeyd edim ki, vərəm tam sağalan xəstəlikdir və nə qədər tez aşkarlanıb düzgün müalicəsi aparılarsa, nəticəsi bir o qədər effektli olar", - deyə həkim bildirib.