Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

İQTİSADİYYAT

Həyata keçirilən uğurlu makroiqtisadi siyasət nəticəsində Azərbaycan iqtisadiyyatı neqativ qlobal təsirləri neytrallaşdırmağa nail olub

Həyata keçirilən uğurlu makroiqtisadi siyasət nəticəsində Azərbaycan iqtisadiyyatı neqativ qlobal təsirləri neytrallaşdırmağa nail olub

Bakı, 26 noyabr, AZƏRTAC

Yeni Azərbaycan Partiyasının yaranmasının 30-cu ildönümünə həsr olunmuş toplantıda ölkə Prezidenti, YAP-ın Sədri İlham Əliyev qazanılmış uğurlarla bərabər qarşıda duran vəzifələrdən də geniş bəhs edərək deyib: “Əlbəttə ki, bu gün hələ də görüləsi işlər çoxdur. İqtisadiyyatımızın şəffaflaşdırılması, xoşagəlməz hallara qarşı mübarizə, kölgə iqtisadiyyatının həcminin əhəmiyyətli dərəcədə azaldılması, biznes mühitinin yaxşılaşdırılması, inhisarçılığa qarşı daha ciddi mübarizə - bütün bunlar gündəlikdə duran məsələlərdir”. Prezident İlham Əliyev dəfələrlə vurğulayıb ki, yeni dövr şəffaflıq dövrüdür, dürüstlük dövrüdür, inhisara son qoymaq dövrüdür. Dövlətimizin başçısı İlham Əliyevin təbirincə desək “Şəffaflıq, təmizlik, dürüstlük həyat tərzi olmalıdır”. Eyni zamanda, bunlara nail olmaq üçün kölgə iqtisadiyyatına qarşı mübarizənin vacibliyi xüsusi vurğulanır. Kölgə iqtisadiyyatı qeyri-leqal, uçota alınmayan, əsas məqsədi dövlət orqanlarından gizli gəlir və ya nemətlərin əldə edilməsi və ya gizlədilməyən, lakin rəsmi statistika orqanları tərəfindən uçota alınmayan və məkrli məqsədlərlə istehsal olunan məhsul və xidmətləri özündə birləşdirir.

Kölgə iqtisadiyyatı probleminin həlli hər bir ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin təminatı baxımından mühüm amil kimi dəyərləndirilir. Kölgə iqtisadiyyatının genişlənməsi isə əksinə, ölkənin beynəlxalq iqtisadi münasibətlərdə mövqeyinin zəifləməsi ilə yanaşı, hərbi və siyasi xarakterli təhlükələrin güclənməsi meylinin də artmasına səbəb olur. Heç də təsadüfi deyildir ki, məhz kölgə iqtisadiyyatının ümumi daxili məhsulda payının yüksək olması iqtisadi təhlükəsizliyin əsas mənfi səbəblərindən biri kimi qiymətləndirilir. Kölgə iqtisadiyyatının mahiyyəti onun prinsipcə leqal maliyyə-təsərrüfat əməliyyatları toplusu kimi qəbul edilməsinə baxmayaraq, bu əməliyyatların çətin aşkarlanması qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş vergilərdən bilərəkdən yayınma və ya vergi ödəməmələri faktlarının gizlədilməsi ilə xarakterizə olunur. Bir sıra hesablamalara görə, dünyada işçilərin üçdə iki hissəsi bu və ya digər dərəcədə qeyri-formal iqtisadiyyatla əlaqədardır və ya əlaqədə olmuşdur.

Bu sözləri AZƏRTAC-a açıqlamasında YAP Veteranlar Şurasının üzvü, professor Vahid Novruzov söyləyib.

O bildirib ki, kölgə iqtisadiyyatının mənfi tərəflərindən danışarkən, ilk növbədə, onun rəsmi iqtisadiyyatda istehsal prosesinə pozucu təsirinin mövcudluğunu, qanunun tələbləri çərçivəsində fəaliyyət göstərən təşkilatlara müxtəlif növ maneçilik törədilməsini və onların bu səbəbdən iqtisadi-maliyyə vəziyyətinin pisləşdirilməsini, işçilərin əməyə motivasiyasının azalmasını, innovasiyaların tətbiqinin çətinləşdirilməsini və müəssisələrdə kollektivlərin dezinteqrasiyasına gətirib çıxarılması göstərilə bilər. Eyni zamanda, kölgə iqtisadiyyatı cəmiyyətdə sosial-etik normaların pozulmasına ciddi zəmin yaradır. Mütəxəssislərin hesablamalarına görə, kölgə iqtisadiyyatının həcmi ümumi daxili məhsulun 30-35 faizindən artıq olduqda dövlət milli iqtisadiyyatın idarə edilməsi üzərində nəzarəti itirmiş olur. Məhz buna görə də Prezident İlham Əliyev belə deyib: “Kölgə iqtisadiyyatı böyük bəladır və biz bu bəla ilə bağlı çox ciddi mübarizə aparırıq. Biz kölgə iqtisadiyyatına qarşı həm inzibati, həm də institusional yollarla, o cümlədən islahat yolu ilə mübarizə aparırıq və aparacağıq”.

Qeyd etmək lazımdır ki, kölgə iqtisadiyyatına qarşı mübarizə məqsədilə ölkəmizdə həyata keçirilən tədbirlər getdikcə daha böyük vüsət almaqdadır.

“İqtisadi subyektlərin kölgəli fəaliyyəti hər bir ölkə iqtisadiyyatının makroiqtisadi göstəricilərinə, iqtisadi inkişaf dinamikasına və sahibkarlığın gələcək perspektivlərinə ciddi təsir göstərir. Bu baxımdan kölgə iqtisadiyyatını nəzərə almadan milli iqtisadiyyatın və onun sahələrinin miqyasları barədə obyektiv dəyərləndirmə aparmaq, milli və beynəlxalq iqtisadi proseslərin sistemli təhlilini reallaşdırmaq qeyri-mümkündür. Xarici təcrübə göstərir ki, qeyri-formal və kölgə iqtisadiyyatının ölçülərinin xarakterinin öyrənilməsi səmərəli və səriştəli iqtisadi qərarların qəbul edilməsi nöqteyi-nəzərindən çox mühümdür. Məhz uzunmüddətli plan və proqramların dayanıqlığından irəli gələn milli iqtisadiyyatın tərəqqisi kölgə iqtisadiyyatı barədə obyektiv informasiyaların əldə olunmasını və idarəetmədə nəzərə alınmasını tələb edir. Lakin təəssüf ki, İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatı tərəfindən 21 ölkədə kölgə iqtisadiyyatının təhlili göstərir ki, 30 il ərzində kölgə iqtisadiyyatının ölçüsü iki dəfə, yəni ümumi daxili məhsul 10 faizdən 20 faizə qədər artıb”, - deyə YAP Veteranlar Şurasının üzvü qeyd edib.

Onun sözlərinə görə, dünyada baş verən proseslərdən qaynaqlanan uzunmüddətli təzyiqlərə baxmayaraq, həyata keçirilən uğurlu makroiqtisadi siyasət nəticəsində Azərbaycan iqtisadiyyatı neqativ qlobal təsirləri neytrallaşdırmağa nail olub. Artıq icrasına başlanmış islahatlar şəffaf vergi sisteminin qurulmasına, cəlbedici vergi mühitinin formalaşdırılmasına, inzibatçılığın keyfiyyətcə yüksək səviyyəyə qaldırılmasına - kölgə iqtisadiyyatının genişlənməsinə səbəb ola biləcək digər bütün amillərin zəiflədilməsinə zəmin yaradır. Dünya təcrübəsi göstərir ki, gizli pul axınları olmadan kölgə iqtisadiyyatı mövcud ola bilməz. Başqa sözlə, kölgəli proseslər qeyri-qanuni formalaşan pul fondları, gəlirlər, kapital vasitəsilə həyata keçirilir ki, bunun üçün də kölgəli pul axınları tələb olunur. Kölgə iqtisadiyyatının genişlənməsi kölgəli pul axınlarının formalaşması isə “əlverişli mühit”in olması ilə birbaşa bağlıdır. Məhz pul kütləsinin dövriyyədə çox olması, nağd hesablaşmanın yüksək səviyyəsi kölgə iqtisadiyyatının genişlənməsi üçün zəmin yaradır.

Professor bildirib ki, ümumiyyətlə, pul kütləsinin ümumi dövriyyəsində nağd vəsaitlərin payına görə kölgə iqtisadiyyatının həcmi barədə fikir yürütmək olur. Nağd pulun payı nə qədər yüksək olarsa, iqtisadiyyatda kölgə iqtisadiyyatının yaranması riski bir o qədər artıq olur. İnkişaf etməkdə olan ölkələrdə bu göstərici 15 faiz olduğu halda inkişaf etmiş ölkələrdə bu 7-10 faiz təşkil edir. Bu baxımdan nağdsız hesablaşmaların ölkəmizdə nəzərəçarpacaq dərəcədə azalması da təqdirəlayiqdir.

“Bununla belə, qeyd etmək lazımdır ki, şəffaflıq və nəzarət sahəsində ölkəmizdə bir sıra aktual problemlər öz konseptual həllini gözləyir ki, təsdiq edilmiş açıq hökumətin təşviqinə dair Milli Fəaliyyət Planı da məhz açıqlıq, şəffaflıq və hesabatlılıq prinsiplərinin tətbiqinin daha da genişləndirilməsi, maliyyə şəffaflığının yüksəldilməsi, ictimai nəzarətin gücləndirilməsi, vətəndaş cəmiyyəti institutlarının, sahibkarlığın dəstəklənməsi, çirkli pulların yuyulmasına qarşı hüquqi bazanın möhkəmləndirilməsi və açıq hökumətin təşviqi ilə bağlı ölkəmizdə görülən tədbirlərin davamlılığının təmin edilməsini özündə ehtiva edir. Son dövrlərdə qəbul edilmiş dövlət proqramları və strategiyalar da bu qəbildəndir.

Eyni zamanda, ölkəmizdə şəffaflığın artırılması və kölgə iqtisadiyyatının azaldılması investisiya cəlbediciliyinin yüksəldilməsində mühüm rol oynamaqla iqtisadiyyatımızın şaxələndirilməsi, davamlılığının möhkəmləndirilməsi və rəqabətin artırılması nöqteyi-nəzərindən böyük əhəmiyyət kəsb edir ki, bu da Böyük Qayıdış dönəmində çox vacibdir”, - deyə Vahid Novruzov qeyd edib.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Anaklia limanının dəniz infrastrukturunun tikintisi üçün beynəlxalq tender elan edilib

Süni intellekt və lazer əsaslı sensorla mədədəki xəstəliklər müəyyən ediləcək

Braziliyada hiss edilən temperatur 62 dərəcə Selsini keçib

Yaponiyada yaşlı insanlar əməyə cəlb edilir

İraq neft ixracını azaldacaq

Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin nümayəndə heyəti Qırmızı qəsəbəyə səfər edib

Budapeştdə biznes forumda Azərbaycandakı investisiya imkanlarından danışılıb

Gürcüstanın Təhsil və Elm Nazirliyinin Marneuli İctimai Kollecində təntənəli Novruz şənliyi keçirilib

Azərbaycanın Qırğızıstandakı səfirliyində Novruz bayramı qeyd edilib

Bu gün Torpaq çərşənbəsidir

Şabranda minik avtomobilləri toqquşub, yaralananlar var

“Robotexnika Klubu”nun üzvləri Türkiyədə keçiriləcək “Texnofest”ə layihə təqdim ediblər

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyi qeyd olunub

Türkiyə və Rusiya prezidentləri arasında telefon danışığı olub

Dövlət Komitəsində Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu ilə görüş olub

Amur vilayətindəki filiz mədənində qəza baş verib, dağıntılar altında qalanlar var

Media əməkdaşları arasında atıcılıq yarışının qalibləri bəlli olub

Türkiyə Prezidenti: Bu yay İraq sərhədimizin təhlükəsizliyini tam təmin edəcəyik

Naxçıvan ŞİH: Möminə Xatun türbəsinin ətrafındakı tikili ilə bağlı yayılanlar həqiqəti əks etdirmir

Azərbaycanın güləş millisi “Çempionlar” turnirini 10 medalla başa vurub

YAP Səbail rayon təşkilatında Novruz bayramı qeyd edilib

Nigeriyada daha yüz adam oğurlanıb

Azərbaycan-İraq əlaqələrinin inkişaf perspektivləri müzakirə olunub

Bakı Ali Neft Məktəbində “Huawei” şirkətinin laboratoriyası fəaliyyətə başlayıb

Nazirlik: Hərbi hissələrdə bayram tədbirləri qapalı şəraitdə keçirilir

Azərbaycan atıcıları Almaniyada qızıl medal qazanıblar

Bakı Dövlət Universitetində Novruz şənliyi

Yens Stoltenberq: NATO ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıq üçün yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq VİDEO

Beynəlxalq mətbuat Azərbaycan Prezidentinin NATO-nun Baş katibi ilə görüşündən yazır

“Ailəm könüllüləri” proqramının könüllüləri mükafatlandırılıb

Nobel sülh mükafatı laureatı Məhəmməd Yunus BAMF-da olub

Azərbaycan icması Böyük Britaniya Parlamentinə etiraz məktubu göndərib

Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 100 illik yubileyi qeyd olunub

Hikmət Hacıyev: Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var VİDEO

Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib VİDEO

Ağdamda Bahar bayramı şənliyi keçirilib

Bakının Dəmir yolu vağzalında keçirilən oftalmoloji aksiya zamanı 120 nəfər müayinə olunub 

Monitorinq Mərkəzi Almaniyada “Avropada dilimizin bu günü və sabahı” adlı tədbir keçirib

M.F.Axundzadənin “Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah” əsəri İstanbulda səhnələşdiriləcək

Dövlət qulluğunda inzibati icraçı vəzifələr üzrə test imtahanına qeydiyyat elan edilib

Azərbaycan səfiri Çanaqqala Zəfərinin 109-cu ildönümü münasibətilə təşkil olunan tədbirdə iştirak edib

İsveçrənin ölkəmizdəki səfiri ilə COP29 ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb

Avropa dövlətləri Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin dəmir yolu hissəsinin işə salınmasında maraqlıdırlar

Milli Kitabxanada “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” adlı kitabın təqdimat mərasimi olub

® “Beyin ölümü diaqnozunun təyininə multidisiplinar yanaşma” mövzusunda seminar keçiriləcək

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 25 dekabr tarixli 503 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Dərman vasitələrinin farmakonəzarət Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Xocavəndlilər baharın gəlişini yüksək əhvali-ruhiyyə ilə qeyd edirlər

“Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin say həddinin təsdiq edilməsi və əməkhaqqı fondunun müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 15 iyul tarixli 309 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

QAÇQINKOM-un sədri Siyəzəndə vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

Bakı Kitab Mərkəzi xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün Novruz şənliyi təşkil edib

“İnternet informasiya ehtiyatı vasitəsilə elektron ticarəti həyata keçirən qeyri-rezidentin elektron qaydada vergi uçotuna alınması, yenidən uçota alınması və uçotdan çıxarılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il 30 oktyabr tarixli 387 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Daha bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır

“Müntəzəm beynəlxalq, şəhərlərarası (rayonlararası) və şəhərdaxili (rayondaxili) sərnişin daşımalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı sifarişçinin keçirdiyi müsabiqədə iştiraka görə ödənişin məbləği”nin təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 21 avqust tarixli 175 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında telekommunikasiya vasitələri və qurğularının sertifikatlaşdırılması Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Beynəlxalq müsabiqədə qalib gələn tələbələrə diplomlar təqdim edilib

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2021-ci il 10 sentyabr tarixli 256 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin sayı və yerləşdiyi ərazilərin siyahısı”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

UNEC kollektivi bu il də Novruz bayramını ahıl sakinlərlə qeyd etdi

Hakim partiyaların fəal dialoqu Azərbaycan-Çin münasibətlərinin inkişafına böyük töhfələr verir

“Daşkəsən rayonunda kartofçuluq təsərrüfatının inkişafına dəstək” layihəsinin icrasına başlanılıb

Azərbaycanda “Elektron kommunikasiya haqqında” qanun layihəsi hazırlanır

Abşeronda Novruz bayramı böyük izdihamla qeyd olunub

MEK Özbəkistanda türkdilli xalqlara həsr edilmiş beynəlxalq konfransda təmsil olunub

“Həvəsləndirmə və Biznes mükafatları” müsabiqəsi barədə məlumatlandırma görüşü keçirilib

Şəhid övladı Novruz tonqalını alovlandırdı

COP29 və elmi-texniki tərəqqi

Özbəkistan istehsal etdiyi yaşıl enerjini Azərbaycan üzərindən ixrac edəcək

Abşeronda Çanaqqala Zəfərinin 109–cu ildönümü qeyd olunub

Yens Stoltenberqin Bakı səfəri NATO-Azərbaycan münasibətlərinə töhfə verəcək – AÇIQLAMA

Qubada qaçış marafonunun qalibləri mükafatlandırılıb

Azərbaycan Kanoe və Avarçəkmə Federasiyası COP29-a dəstək xarakterli təmizlik aksiyası keçirib

ANAMA: Ötən həftə 202 partlamamış hərbi sursat zərərsizləşdirilib

“İnformasiya müharibəsində qələbə-Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev” adlı kitabın təqdimatı olub VİDEO

Mirzə Uluqbəy adına Füzuli şəhər tam orta məktəbdə Novruz şənliyi

Gəncədə görmə əlilliyi olan 18 yaşına çatmayan uşaqlar üçün Novruz şənliyi keçirilib

“Sumqayıt”ın legioneri: Mövsümü ikinci yerdə bitirə bilərik

Bakı hava limanı ərazisi Novruz dekorları ilə bəzədilib

Paytaxtda ödəmə terminalı və avtomobillərdən oğurluq edən şəxs saxlanılıb VİDEO

Lənkəranda yeni penitensiar kompleks cəzaçəkmə müəssisələrində sıxlığı aradan qaldırmağa xidmət edir

Bu günədək 31 mindən çox tələbə təhsil krediti alıb

Sosial Xidmətlər Agentliyi ilə Penitensiar xidmət məhkumların cəmiyyətə inteqrasiyası ilə əlaqədar əməkdaşlıq edəcəklər

“Türk sivilizasiyasının dirçəlişi” beynəlxalq elmi konfransı işə başlayıb

Naxçıvan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu yaradılıb

Baş konsul: Türkiyə hər zaman Azərbaycanın yanındadır

Misirdə 2500 il əvvələ aid “Zəbur” kitabı nümayiş etdirilir

Şəhid ailələri və müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərə bu il daha 1500 mənzil və fərdi ev veriləcək

ADAU-da "Qadının cəmiyyətdəki rolu" mövzusunda forum keçirilib

Yeni Azərbaycan Partiyasının İdarə Heyətinin iclası keçirilib

Ukrayna hökuməti PUA alınmasına 130 milyon dollar ayırıb

"Qlobal Təkrar Emal Günü”ndə “Təmiz Şəhər” ASC-nin təsərrüfat sahələrinə məlumat turu təşkil olunub VİDEO

Rusiyada səsvermə protokollarının 100 faizi hesablanıb

Martın 1-dən 15-dək 19 mindən çox vətəndaş Elm və Təhsil Nazirliyinə müraciət edib

Paytaxtın abad məhəllələrində Novruz şənliyi

AzMİU-nun əcnəbi tələbələrinin Novruz sevinci

Masallıda noxud əkini sahəsi iki dəfə artıb VİDEO

® “Coca-Cola” “2030 Su Təhlükəsizlik Strategiyası”nı təqdim edib

NATO-nun Baş katibi Gürcüstanın Baş naziri ilə görüşüb

Samuxda 2000 ağac və 1000 ədəd gül kolu əkilib

Azərbaycanın hər bir çağırışı uğurlu gələcəyə böyük stimuldur - ŞƏRH

Mehriban İmanova: Azərbaycanın COP29-a ev sahibliyi etməsi ölkəmizin dünyada artan nüfuzunun parlaq ifadəsidir