Fevralın 23-də Böyük Britaniyanın xarici işlər naziri Daqlas Hörd Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin iqamətgahına gələrək onunla görüşdü. O, Böyük Britaniya kraliçasının məktubunu Azərbaycan Prezidentinə təqdim etdi. Kraliça öz məktubunda Azərbaycan dövlətinin başçısını salamlayaraq, məzuniyyəti ilə əlaqədar ölkənin başqa şəhərində olduğu üçün onunla görüşə bilmədiyinə təəssüfləndiyini qeyd edir.

Böyük səmimilik və qarşılıqlı anlaşma şəraitində keçən bu görüşdə ölkələrimiz arasında əlaqələrin möhkəm zəmin üzərində qurulması ilə əlaqədar məsələlər hərtərəfli müzakirə olundu. Azərbaycan Prezidenti nazirə respublikamızda hazırki ictimai-siyasi vəziyyət, demokratik proseslərin gedişi, Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzü barədə geniş söhbət açdı. İngiltərənin xarici işlər naziri bu məsələyə öz hökumətinin münasibətini açıqlayaraq bildirdi ki, Böyük Britaniya Azərbaycanın mövqeyini dəstəkləyəcəkdir.

Görüşdə respublikanın xarici işlər naziri Həsən Həsənov, dövlət müşavirləri Vəfa Quluzadə, Qabil Hüseynli, Azərbaycanın Böyük Britaniyadakı səfiri Mahmud Məmmədquliyev, Böyük Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri Tomas Yanq iştirak edirdilər.

Prezident Heydər Əliyev öz iqamətgahında Böyük Britaniyanın energetika naziri Tim Eqqarı qəbul etdi. Görüşdə iki ölkə arasında yaranan əməkdaşlıqda energetika sahəsində də qarşılıqlı əlaqələr qurulmasının əhəmiyyəti qeyd edildi və bildirildi ki, bunun üçün çox geniş imkanlar və perspektivlər vardır. Prezident respublika iqtisadiyyatının dirçəldilməsində energetika, neft və qaz sənayesinin inkişafının xüsusilə zəruri olduğuna toxunaraq bildirdi ki, biz sizin zəngin təcrübənizin öyrənilib tətbiq edilməsinə, birgə fəaliyyətə tərəfdarıq. Qəbulda iki ölkə arasında energetika sahəsində imzalanacaq memorandum barədə də söhbət açıldı.

Azərbaycan Böyük Britaniya ilə bütün istiqamətlərdə əməkdaşlığa maraq göstərir. Bunun üçün kənd təsərrüfatı sahəsində də geniş imkanlar vardır. Biz təkcə lazımı ərzaq məhsulları almağa yox, kənd təsərrüfatı işlərinin aparılması sahəsində də sizin ölkə ilə respublikamız üçün faydalı əlaqələr qurmağa əhəmiyyət veririk.

Respublika Prezidenti Heydər Əliyev bu fikri fevralın 23-də öz iqamətgahında Böyük Britaniyanın kənd təsərrüfatı , balıqçılıq və ərzaq naziri xanım Cilian Şeferdi qəbul edərkən söylədi. Görüşlə əməkdaşlıq perspektivləri hərtərəfli müzakirə edildi və Böyük Britaniya kənd təsərrüfatı mütəxəssislərinin Azərbaycana gedərək konkret sahələrdə tələbatı öyrənmək, vəziyyətlə tanış olaraq lazımi məsləhətlər vermək, əməli kömək etməsi barədə təklif məmnuniyyətlə qəbul olundu.

Fevralın 23-də Böyük Britaniyanın Xarici İşlər Nazirliyində, məşhur Forin Offisdə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin ölkədə təntənəli rəsmi qarşılanma mərasimi keçirildi. Forin Offis Azərbaycan Respublikasının və Böyük Britaniyanın dövlət bayraqları ilə bəzədilmişdi. Azərbaycan dövlət başçısının şərəfinə meydanda fəxri qarovul düzülmüşdü.

Böyük Britaniya hökumətinin iqamətgahı – Dauninq strit Xarici İşlər Nazirliyi binasının lap yaxınlığındadır. Yerli vaxtla saat 12.15-də Baş nazir Con Meycor onu müşayiət edən şəxslərlə birlikdə hörmətli qonağın rəsmi qarşılanma mərasiminin keçirildiyi meydana gəldi. Hamının nəzərləri Forin Offisinin möhtəşəm darvazasına dikilmişdi. Bir qədər keçmiş fəxri qarovulun rəisi “Farağat” komandası verdi. Orkestrin ifasında musiqi sədaları ətrafa yayıldı. Azərbaycan Prezidentini gətirən maşın meydana daxil oldu. Prezident Heydər Əliyev və Baş nazir Con Meycor mehribanlıqla görüşdülər. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev meydanda qurulmuş fəxri kürsüyə qalxdı. Azərbaycan və Böyük Britaniyanın dövlət himnləri ifa olundu. Fəxri qarovulun rəisi Azərbaycan Prezidentinə raport verdi. Heydər Əliyev fəxri qarovul rəisinin müşayiəti ilə əsgərlərin önündən keçdi.

Azərbaycan Prezidenti və Böyük Britaniyanın Baş naziri onları müşayiət edən şəxslərlə birlikdə hökumət binasına daxil oldular.

Mərasimdən dərhal sonra Heydər Əliyev ilə Con Meycor arasında danışıqlar başlandı. Daha sonra Azərbaycan və Böyük Britaniya dövlətləri arasında sənədlərin imzalanması mərasimi keçirildi. Heydər Əliyev və Con Meycor Azərbaycan Respublikası ilə Böyük Britaniya arasında dostluq və əməkdaşlıq haqqında müqaviləni və daha altı mühüm sənədi imzaladılar. Mərasimdə iqtisadi sənədlər paketinə daxil olan səkkiz saziş imzalandı.

Görüşlərdə və mərasimlərdə Azərbaycanın xarici işlər naziri Həsən Həsənov, dövlət müşavirləri Vəfa Quluzadə, Qabil Hüseynli, Vahid Axundov, Azərbaycanın Böyük Britaniyadakı səfiri Mahmud Məmmədquliyev, Böyük Britaniyanın Azərbaycandakı səfiri Tomas Yanq və digər rəsmi şəxslər iştirak etdilər.

Dövlət müşaviri Qabil Hüseynli AZƏRTAC-ın müxbirinin xahişi ilə bu görüşləri şərh edərək dedi:

- Azərbaycan Prezidentinin Böyük Britaniyanın Baş naziri və xarici işlər naziri ilə görüşləri çox böyük nəticələrə malikdir. Qeyd etmək lazımdır ki, İngiltərə Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü, sərhədlərinin toxunulmazlığını və Dağlıq Qarabağın ölkəmizə məxsus olduğunu birmənalı şəkildə vurğuladı. Böyük Britaniya hökumətinin və xarici siyasət idarəsinin başçıları bildirdilər ki, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün qorunması üçün beynəlxalq təşkilatlar, xüsusən BMT və ATƏM xətti ilə bütün diplomatik səylərdə və siyasi yollar axtarışında respublikamıza böyük yardımçı olacaqlar.

Böyük Britaniya tərəfi özünün iqtisadi mənafeyi naminə Azərbaycanda fəaliyyət göstərərkən respublikamızın siyasi maraqlarını da hərtərəfli müdafiə edəcəyini gizlətmir. Azərbaycan-İngiltərə danışıqları, əldə edilmiş nəticələr Fransa ilə və digər dövlətlərlə aparılmış danışıqların yekunlarından geri qalmır, hətta onları xeyli dərəcədə üstələyir.

Dövlət müşaviri daha sonra bildirdi ki, Azərbaycan Prezidentinin Böyük Britaniyaya səfəri sözün həqiqi mənasında çox böyük diplomatik uğurdur və dünya miqyasında, beynəlxalq təşkilatlarda Azərbaycanın nüfuzunun möhkəmlənməsində, bütövlükdə siyasi tarazlığın bizim xeyrimizə dəyişməsində müvəffəqiyyətli nəticələr verəcəkdir. İmzalanmış sənədlər - dostluq və əməkdaşlıq haqqında Azərbaycan-Böyük Britaniya müqaviləsi, iqtisadi mövzuda səkkiz saziş bir daha təsdiq edir ki, respublikamız beynəlxalq siyasətdə böyük addımlar ataraq dünya diplomatiyasında özünə möhkəm mövqe qazanır. Bütün bunlar isə müharibəyə son qoyulması və Dağlıq Qarabağ probleminin həlli yollarını təmizləyir, bu yolda bizə böyük yardım hazırlayır.

Fevralın 23-də günortadan sonra Heydər Əliyev və onu müşayiət edən şəxslər Londondakı məşhur Vestminster Abbatlığına gəldilər. Azərbaycan Prezidentini Abbatlığın rəhbərliyi qarşıladı. Heydər Əliyev müharibədə həlak olmuş Böyük Britaniya əsgərinin rəmzinə çevrilən naməlum əsgərin şərəfinə qoyulmuş lövhənin qarşısında baş əydi. Daha sonra o, əzəmətli binanın salonlarına baxdı.

Elə həmin gün axşam Azərbaycan Prezidenti və onu müşayiət edən şəxslər Böyük Britaniya Krallığı Beynəlxalq Əlaqələr İnstitutunda oldular. Heydər Əliyev institutun professor-müəllim heyəti tərəfindən hərarətlə qarşılandı. İnstitutun rektoru Azərbaycan Prezidentini salamladı.

Heydər Əliyev alimlərin qarşısında geniş nitq söylədi. O, Böyük Britaniya səfərinin məqsədini açıqladı, iki dövlət arasında bağlanmış müqavilələrdən geniş bəhs etdi. Azərbaycan Prezidenti bu səfəri yüksək qiymətləndirərək bildirdi ki, London görüşləri dövlətlərimiz arasında əməkdaşlığın möhkəm təməlini qoydu. Heydər Əliyev Azərbaycanla Böyük Britaniya arasında əməkdaşlığın perspektivlərindən geniş bəhs etdi, ölkəmizdə hazırki daxili ictimai-siyasi vəziyyət barədə söhbət açdı və dedi ki, müstəqillik yoluna qədəm qoymuş Azərbaycan dünya dövlətlərinin təcrübəsindən istifadə edərək, öz milli ənənələrinə arxalanaraq demokratiya yolu ilə gedəcəkdir.

Ermənistanın Azərbaycana təcavüzündən ətraflı bəhs edən Heydər Əliyev respublikamızın divardan asılmış xəritəsinə yaxınlaşdı və müharibənin başlanması səbəbləri, onun gedişi, işğal olunmuş Azərbaycan əraziləri barədə görüş iştirakçılarında dolğun təsəvvür yaratdı. O bildirdi ki, Ermənistan Silahlı Qüvvələri nəinki Dağlıq Qarabağın ərazisini, hətta ondan xeyli kənarda olan bir sıra digər rayonlarımızı da ələ keçirmiş, yüzlərlə kəndi, qəsəbəni, neçə-neçə şəhəri talan edib dağıtmışlar. İşğal olunmuş ərazilərdən bir milyondan çox azərbaycanlı didərgin düşmüş, öz torpağında qaçqına çevrilmiş, hazırda ağır şəraitdə yaşayır.

Heydər Əliyev bildirdi ki, Ermənistan beynəlxalq təşkilatların qərarlarına, böyük dövlətlərin, dünya ictimaiyyətinin təsirinə məhəl qoymur, işğal etdiyi Azərbaycan torpaqlarından qoşunlarını çıxarmağa razılıq vermir. Azərbaycan müharibə istəmir, biz sülh tərəfdarıyıq, müharibənin dayandırılması ilə bağlı bir çox təşəbbüslər irəli sürmüşük. Lakin işğalçı Ermənistan ordusu, Ermənistan hökuməti danışıqlar stolu arxasında oturmaqdan açıq-açığına boyun qaçırmışdır. Hazırda Azərbaycan xalqı, Azərbaycan ordusu ayağa qalxaraq öz torpaqlarını müdafiə etməyə başlamışdır. Ermənistan Silahlı Qüvvələri Azərbaycan ərazisindən çıxmayınca, biz öz mübarizəmizi davam etdirəcək, torpaqlarımızı düşməndən azad edəcəyik.

Azərbaycan Prezidentinin çıxışı çox böyük diqqətlə dinlənildi və rəğbətlə qarşılandı.

Heydər Əliyev görüşün iştirakçılarını maraqlandıran suallara cavab verdi, vəziyyəti tam aydınlığı ilə izah etmək məqsədi ilə dəfələrlə respublikamızın xəritəsi qarşısına gəldi və dinləyicilərdə əyani təsəvvür yaratdı.

Fevralın 23-də gecədən xeyli keçmiş Azərbaycan Prezidenti Londondakı “Hilton” hotelinə gəldi və İngiltərə paytaxtında yaşayan azərbaycanlılarla görüş keçirdi. Heydər Əliyev salona toplaşanlar tərəfindən böyük hərarətlə, alqışlarla, gül-çiçək dəstələri ilə qarşılandı. Prezidentimiz salona daxil olanda yerlərdən “Heydər Əliyevə eşq olsun!” sözləri səsləndi. Olduqca maraqlı keçən görüşdə Heydər Əliyev çıxış etdi. Görüşdə Londonun Azərbaycan icmasının nümayəndələri də çıxış etdilər, respublikamızla daha sıx əlaqələr qurulması barədə öz arzu və təkliflərini bildirdilər. Onlar Azərbaycan radiosu verilişlərinin İngiltərədə yayılmasına, Londonda Azərbaycan evi, informasiya mərkəzi yaradılmasına kömək göstərməyi xahiş etdilər. Heydər Əliyev görüş iştirakçılarını maraqlandıran suallara cavab verdi. Görüş dünya azərbaycanlılarının həmrəyliyi istiqamətində mühüm tədbir oldu.

Görüşdən sonra soydaşlarımız dəstə-dəstə Heydər Əliyevə yaxınlaşdılar və Prezidentdən avtoqraf aldılar.

Aslan Aslanov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

London