SİYASƏT
İkinci Qlobal Açıq Cəmiyyətlər Forumu işini sessiyalarla davam etdirmişdir VİDEO
Bakı, 29 aprel (AZƏRTAC). Aprelin 29-da Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin və Madrid Klubunun birgə təşkilatçılığı, Azərbaycan Respublikası Diasporla iş üzrə Dövlət Komitəsinin dəstəyi ilə Bakıda keçirilən II Qlobal Açıq Cəmiyyətlər Forumu öz işini sessiyalarla davam etdirmişdir.
AZƏRTAC xəbər verir ki, “Davamlı inkişaf prosesinin təmin edilməsi üçün yüksək səviyyəli idarəetmə və institusional çərçivəyə olan ehtiyac” mövzusunda IV sessiyada açıq cəmiyyətlərin siyasi çərçivədə qorunması məsələləri müzakirə edilmişdir. Sessiyada əsas diqqət beynəlxalq və yerli səviyyələrdə davamlı inkişaf məqsədlərinin yeni formasının həyata keçirilməsinin siyasi əsaslarına və liderlik qabiliyyətinin əhəmiyyətinə yönəldilmişdir.
Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyası rəhbərinin müavini Novruz Məmmədov ölkəmizin dünyanın ən mürəkkəb regionlarından birində yerləşdiyini qeyd edərək demişdir: “Azərbaycanın keçdiyi inkişaf yolu bu gün burada qaldırılan sualların əksəriyyətinə cavab verir. Azərbaycan dünyada ikiqütblülük ləğv olunduqdan sonra özünün həm daxili, həm də xarici inkişafına görə ən uğurlu dövlətlərdən biridir. Azərbaycan yenə də irəli getməkdə və inkişaf etməkdə davam edir”.
İnkişaf üçün yalnız daxili təsisatlar deyil, beynəlxalq birliyin yaratdığı əlverişli mühit də mövcud olmalıdır deyən N.Məmmədov bildirmişdir: “Bu gün beynəlxalq aləmdə qaynar nöqtələrin sayı artmışdır. Lakin onların həlli istiqamətində hələ ki, uğurlu nəticə yoxdur. Azərbaycan 25 ildir müharibə şəraitində yaşayır. Avropa dövlətləri bu münaqişənin həll olunması üçün səy göstərməlidirlər. Bu münaqişə Azərbaycana problemlər yaradır. Lakin buna baxmayaraq, ölkəmiz sabit inkişaf yolundadır, yenə də irəli gedir”.
Novruz Məmmədov demişdir ki, Azərbaycan Avropa İttifaqı ilə bir çox sahələrdə, xüsusən də enerji sahəsində sıx əməkdaşlıq edir. Amma təəssüflər olsun ki, indiyədək nə ATƏT-in Minsk qrupu, nə də Avropa İttifaqı bu münaqişəyə ədalətli həll variantları təklif etməyib. Bizim yeganə məqsədimiz münaqişənin ədalətlə həll olunmasıdır.
Novruz Məmmədov bildirmişdir ki, gənc dövlət olan Azərbaycan demokratik inkişaf yolunu seçmiş və bu yolda Avropa dövlətlərini nümunə götürmüşdür. Lakin ədalət prinsipi olmasa, demokratiya tam ola bilməz.
Gürcüstanın sabiq Prezidenti Mixeil Saakaşvili qeyd etmişdir ki, təsisatların səmərə verməsi üçün cəmiyyətdə dəyişikliklər olmalı, insanlar həyata keçirilən islahatların faydasına inanmalıdırlar. Bunu insanlara əyani şəkildə nümayiş etdirmək, onların təhsilə, nemətlərə çıxışını asanlaşdırmaq lazımdır.
Azərbaycanın və Gürcüstanın regionda xüsusi rol oynadıqlarını qeyd edən M.Saakaşvili demişdir: “Azərbaycan ilə birgə atdığımız addımlar bizi böyük dəyişikliklərə ruhlandırdı. Bir vaxtlar Gürcüstan enerji uçurumunda idi. Azərbaycan ölkəmizə dəstək olaraq bizə enerji verdi. Məhz belə qonşuluq həm ölkə daxilində, həm də ölkələr arasında inkişafa təkan verə bilər”.
Yəmənin sabiq Baş naziri Abdul-Karim Al-Eryani ölkəsində gedən proseslərdən danışaraq davamlı inkişaf üçün milli dialoqun vacib olduğunu demişdir. Yalnız təhlükəsizlik olan yerdə inkişafın mümkünlüyünü qeyd edən sabiq Baş nazir demişdir: “Cəmiyyətlərə ədalət lazımdır. İnsanlarla ünsiyyət onların rifahını təmin etməkdə səmərəli üsul olmalıdır. Qanunun aliliyi təmin edilməlidir ki, təsisatlar normal işləsin”.
Xorvatiyanın keçmiş dövlət başçısı Stefan Mesiç çıxış edərək demişdir: “Demokratiyaya o vaxt nail ola bilərik ki, cəmiyyətlərdə sabitlik mövcud olsun. Təəssüf ki, indi dünyanın bir çox yerlərində insanlar münaqişələrdən əziyyət çəkirlər. Biz bu forumda apardığımız müzakirələrdə açıq cəmiyyətlər məsələsindən danışırıq. Açıq cəmiyyətlərin qurulması indi bütün dövrlərdəkindən daha aktualdır”.
Sabiq Prezident qeyd etmişdir ki, hər bir ölkənin özünəməxsus inkişaf modeli vardır. Bu da daxili təsisatların necə qurulmasından asılıdır. Stefan Mesiç hesab edir ki, sərhədlərin açıq olması daxili təsisatların inkişafına müsbət təsir edir.
X X X
Almaniyanın “Bertelsman Stiftung” Fondunun layihə meneceri Sabina Donnerin moderatorluğu ilə keçirilən V sessiyada “Davamlı inkişafın ölçüsü və sosial inteqrasiya. Yeni davamlı inkişaf məqsədlərinə nail olma istiqamətində fərdi məlumatların yaratdığı problem” mövzusunda geniş müzakirələr aparılmışdır.
Latın Amerikasında müşahidə olunan hadisələrlə bağlı fikirlərini bölüşən Boliviyanın sabiq Prezidenti Xorxe Qouiroqa bu regionun bəzi ölkələrində sosial siyasət prinsipinin həyata keçirildiyini qeyd etmişdir.
X.Qouiroqa icmalar arasında münasibətlərdə dinin oynadığı roldan danışmış, ölkəsinin bu sahədə təcrübəsini bölüşmüşdür. Müstəqilliyin bərpasından sonra ölkəsində bütün dinlərə sərbəst şəraitin yaradıldığını bildirən sabiq Prezident Boliviya Konstitusiyasında bunun üçün hüquqi təminatların əksini tapdığını diqqətə çatdırmışdır.
BMT-nin insan hüquqları ilə bağlı hesabatına toxunan Boliviyanın sabiq Prezidenti ölkəsinin xarici siyasətində inkişafın müşahidə olunduğunu, Çin ilə əməkdaşlıq nəticəsində ticarət dövriyyəsinin nəzərəçarpacaq dərəcədə artdığını söyləmişdir. Sabiq Prezident neft və qaz sektorundan əldə edilən gəlirlərin qeyri-neft sektorunun inkişafına yönəldilməsinin düzgün şəkildə aparılmasının vacibliyini diqqətə çatdırmışdır.
Dünya Bankının sosial inkişaf şöbəsinin sosial inteqrasiya üzrə qrup rəhbəri xanım Maitreyi Das qarşıya qoyulan məqsədlərə çatmaq üçün həmrəyliyin vacibliyini qeyd etmişdir. Şəffaflıq vasitəsilə korrupsiyanın qarşısının alına biləcəyinin mümkünlüyünə toxunan Maitreyi Das rifah, sosial inkluzivliklə bağlı fikirlərini bölüşmüşdür.
Bəzi anlaşılmazlıqların zaman və reallıq anlayışının fərqliliyindən irəli gəldiyini deyən M.Das vəziyyəti dəyişmək üçün zəruri tədbirlərdən danışmışdır. İnkişaf üçün sabitliyin yaradılmasının vacibliyini vurğulayan qonaq bu məsələdə birgə fəaliyyətin önəmini qeyd etmişdir. Demokratiyanın vacib tərkib hissələrindən birinin insanların səsvermə hüququnun təmin edilməsi olduğunu söyləyən M.Das hər bir dövlətin siyasi liderinin doğru qərar qəbul etməklə demokratiyanı düzgün istiqamətləndirə biləcəyini vurğulamışdır.
Bosniya və Herseqovinanın Nazirlər Kabineti sədrinin müavini, xarici işlər naziri Zlatko Lagumdziya münaqişələrdən sonra formalaşan cəmiyyətlərdə əsas parametrlərdən birinin ədalət olduğunu vurğulamışdır. Azərbaycanda olduğu kimi, ölkəsində də bütün dinlərin nümayəndələrinə bərabər imkanların yaradıldığını diqqətə çatdıran Z.Lagumdziya mənfi hadisələrin baş verməsinin qarşısını almaqla hər bir cəmiyyətin sistemin düzgün qurulmasına müəyyən töhfə verə biləcəyinin mümkünlüyünə toxunmuşdur. Xocalı və Serebrenitsa hadisələrinin hər iki xalqın başına gətirilən dəhşətli müsibət olduğunu bildirən Z.Lagumdziya artıq açıq cəmiyyətlərdə bu cür faciələrin qarşısının alınmasının mümkünlüyünü qeyd etmişdir.
Bolqarıstanın sabiq Prezidenti Peter Stoyanov bu mötəbər tədbirin təşkilatçılarına təşəkkür edərək Forumun mühüm məsələlərin müzakirə olunması üçün əlverişli imkanlar yaratdığını bildirmişdir. Sessiyanın mövzusunun günümüzün aktual tələblərini əks etdirən məsələ olduğunu vurğulayan P.Stoyanov müasir cəmiyyətlərin, mədəniyyətlərin, dinlərin bir-biri ilə qarşılıqlı münasibətlər şəraitində yaşamasının vacibliyindən danışmışdır. Bunun üçün biz bir-birimizi başa düşməyi öyrənməliyik. Çünki yalnız bu halda dinlərarası, mədəniyyətlərarası əməkdaşlığa nail ola bilərik. Sabiq Prezident, həmçinin Avropa İttifaqı ilə proqramların qəbul edildiyini, bununla da inkişafın müəyyən dərəcədə təmin olunduğunu vurğulamışdır.
Albaniyanın sabiq Prezidenti Bamir Topi çıxışında ölkəsində də müxtəlifliyin mövcudluğunu qeyd etmişdir. Belə forumların Azərbaycanın beynəlxalq əməkdaşlıq və mötəbər tədbirlərə ev sahibliyi etmək istiqamətində təcrübəsinin daha da zənginləşməsinə imkan yaratdığını deyən B.Topi demokratiya olmadan sülhün, sabitliyin təmin edilməsinin, iqtisadiyyatın inkişafının mümkünsüzlüyünü bildirmişdir. Müasir sivilizasiyaların qədim ticarətin əsasında formalaşdığını qeyd edən sabiq
Prezident ölkəsində hökumətin digər dini icmaların nümayəndələrinə diqqət və qayğı ilə yanaşdığını da vurğulamışdır.
Çıxışlardan sonra mövzu ətrafında müzakirələr aparılmışdır.
X X X
Forum çərçivəsində sonuncu sessiya “İrəliyə doğru hərəkət. Post-2015 prosesində sosial inteqrasiyanı irəli aparmaq və onun milli səviyyədə həyata keçirilməsinə dəstək vermək üçün BMT-yə təklif və tövsiyələr irəli sürmək” mövzusuna həsr edilmişdir.
Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi idarə heyətinin həmsədri, Misirin İsgəndəriyyə Kitabxanasının direktoru İsmail Serageldinin moderatoru olduğu bu sessiyanın məqsədi Forum çərçivəsində keçirilmiş sessiyaların yekun və təkliflərinin Post-2015 Davamlı İnkişaf Proqramının əsas qərar qəbul edən şəxslərinin diqqətinə daha səmərəli çatdırılması üçün strategiya qurmaqdır.
Roma Klubunun həmsədri Ernst fon Vaytszeker çıxış edərək bildirmişdir ki, dünyada baş verən münaqişələrdən xalqlar əziyyət çəkir. Bütün bu münaqişələrdən belə bir nəticə çıxmışdır ki, birgə səylərlə bu ədavətlərə son qoyulmasının vaxtıdır. Bu Forumda müzakirə olunan mövzularda dünya ictimaiyyətinin gələcək həyatı, dayanıqlı iqtisadiyyata nail olmaq istiqamətində çox vacib məsələlər ətrafında fikir mübadiləsi aparılmışdır. O vurğulamışdır ki, daha gözəl bir cəmiyyətin qurulması üçün ətraf mühitin mühafizəsi də çox vacib məsələdir. İnsan öz fəaliyyəti ilə ətraf mühitə təsir göstərir. Dünya əhalisi gələcək fəsadları nəzərə almadan ətraf mühitdən yararlanır. Lakin insanlar təbii ehtiyatlardan istifadə edərkən daha qənaətcil olmalıdır. Ölkələr beynəlxalq təbii sərvətlər xəritəsini tərtib edə bilər. Bütün insanları maraqlandırmalıdır ki, Yer kürəsində olan məhdud təbii ehtiyatlardan necə istifadə etməliyik ki, bütün dünyanın tələblərinə cavab verilsin.
Madrid Klubunun baş katibi Karlos Vesterdorp vurğulamışdır ki, Forumda aparılmış müzakirələr cəmiyyətin inkişafına yönəlmişdir. Bu cəmiyyətə nail olmaq üçün siyasət sahəsində hansı zəruri tədbirlərin görülməsi məsələsi əsas diqqət mərkəzində olmuşdur. K.Vesterdorp Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi ilə əməkdaşlıqdan danışaraq birgə çox mühüm layihələrin reallaşdırıldığını demişdir. O bildirmişdir ki, Forum müddətində, gənclərlə iş, təhsil sahəsinə diqqətin artırılması, qadınların cəmiyyətdə rolunun genişləndirilməsi, dayanıqlı iqtisadi inkişafa nail olunması, açıq cəmiyyət konsepsiyasının münaqişələrin həllində oynayacağı rol və digər mühüm mövzular müzakirə olunmuşdur. Bütün bu müzakirələr gələcəkdə öz nəticəsini verməlidir.
Latviyanın sabiq Prezidenti, Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzinin həmsədri və Madrid Klubunun prezidenti Vayra Vike-Freyberqa İkinci Qlobal Açıq Cəmiyyətlər Forumunun reallaşmasında Nizami Gəncəvi Beynəlxalq Mərkəzi və Madrid Klubunun birgə əməkdaşlığını yüksək qiymətləndirmişdir. Sabiq Prezident Bakıda bu mötəbər tədbirin keçirilməsinə şərait yaradıldığına görə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə təşəkkürünü bildirmişdir. O, qeyd etmişdir ki, Forumda müzakirə edilmiş mövzulardan bu nəticə hasil olmuşdur ki, biz bütün dünya ictimaiyyəti qarşısında məsuliyyət daşıyırıq və dünya əhalisini narahat edən məsələləri birgə səylərlə həll etməyə, daha gözəl bir dünya üçün çalışmalıyıq. Bütün dünya ölkələrinin əlində bu imkan var ki, biz gələcəyimizi birgə müəyyən edək.
Sessiyada vurğulanmışdır ki, əgər daha ideal bir cəmiyyət istəyiriksə, açıq cəmiyyət konsepsiyasını diqqətdə saxlamalı, dünyada daha təkmil bir inkişaf prosesi yaratmalıyıq.