Bakı, 14 mart (AZƏRTAC). AZƏRTAC-ın müxbiri Kanada Azərbaycan Tələbə Assosiasiyasının vitse-prezidenti İsgəndər Qədirzadə ilə görüşərək Azərbaycan diasporunun həyatı ilə maraqlanmışdır.

- İsgəndər, bir qədər özünüz və başçılıq etdiyiniz qurum barədə məlumat verin.

- Mən Kanadaya 2006-cı ildə ailəmlə birlikdə köçmüşəm. Təhsilimi bir neçə ildən sonra davam etdirdim, çünki dərhal mümkün olmadı. 2009-cu ildə Toronto Universitetinin siyasi elmlər fakültəsinə daxil oldum. Elə orada dostlarımla birlikdə 2009-cu ilin noyabrında Azərbaycan Tələbə Assosiasiyasını (AzTA) yaratdıq. Assosiasiyanın məqsədi azərbaycanlı tələbələrlə işləmək, Kanada universitetlərinə daxil olan zaman onlara yardım göstərmək, Azərbaycan icması ilə işləmək, habelə universitetdə elmi və mədəni tədbirlər təşkil etməkdir.

Bir ildən bir qədər artıq fəaliyyət göstərməyimizə baxmayaraq, zənnimcə, AzTA-nın Kanada universitetlərini tələbə və məzunlarını birləşdirən platformaya çevrildiyini söyləmək olar. Son bir ildə Voterlu və Albertı universitetlərində daha iki tələbə assosiasiyası yaratdıq. Bir çox tələbələr burada dövlət proqramı üzrə təhsil alırlar. Belə bir meylin davam etməsi bizim üçün çox vacibdir. Biz, həmçinin ABŞ-dan olan tərəfdaşlarımızla da uğurla işləyirik, birgə tədbirlər keçiririk, çalışırıq ki, daha uzaqlara....Avropaya doğru genişlənək.

- Kanadadakı Azərbaycan diasporunun nə kimi potensialı vardır?

- Kifayət qədər sanballı. Gənclərimizin getdikcə daha çox nümayəndələri oxumaq istəyirlər. Deməli, gələcəkdə müxtəlif sahələrdə işləyən peşəkarların sayı çox olacaqdır. Bu, diasporumuzun indiki ilə müqayisədə daha səmərəli və geniş iş aparmasına imkan verəcəkdir. Hazırda Torontoda və ya bütövlükdə Kanadada nə qədər azərbaycanlı yaşadığını deyə bilmərəm. Lakin nailiyyətlərimiz hələlik mövcud potensiala cavab vermir. Səbəbi çoxdur. Biz deputatlar, siyasi partiyalarla keyfiyyətli və səmərəli işləməyi, geniş tədbirlər keçirməyi indi-indi öyrənirik. Əlbəttə, indi də fəal işləyən insanlar və təşkilatlar vardır. Məsələn, Torontoda bayrağımızın qaldırılması mərasimi, Azərbaycan deputatının parlamentdə çıxışı, Ottavada aksiyalar və s. təşkil edilmişdir.

Zənnimcə, icmamızın güclü olması və Kanadada müvəffəqiyyətlə işləməsi üçün biz özümüz təşkilatlanmalı, bir növ diasporumuzu daxildən qurmalıyıq. Biz yaşayış yeri, iş yeri tapmaqda, təhsilini davam etdirməkdə, müxtəlif problemləri yoluna qoymaqda azərbaycanlı immiqrantlara kömək etmək üçün çox iş görürük. Onlar da öz növbəsində, 3-4 ildən sonra ayaq üstündə möhkəm duranda diasporumuzun fəaliyyətinə töhfə verə biləcəklər. Kanada cəmiyyətinə nə qədər tez inteqrasiya etsələr, diasporun işinə bir o qədər tez qoşula bilərlər.

- Bu yaxınlarda Petrosyan soyadlı birisi Kanadaya gəlmiş və bu ölkədə özünü “qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının xarici işlər naziri” kimi təqdim etmişdir. Assosiasiyanız bu fırıldaqçının gəlişinə necə reaksiya vermişdir və o, Kanadada nə kimi işlərlə məşğul olmuşdur?

-Biz həmin fırıldaqçının görüşdüyü adamlarla əlaqə yaradıb izahat tələb etdik, çünki sorğu vermək haqqımız vardır. Həmin şəxslər Harold Albrext, Pol Kalandra, Gilles Deçeppe, Stefan Dion və Douq Kreyqdir. Hazırda Kanadanın Baş naziri Stiven Harperə göndəriləcək ərizəyə imza toplamaqla məşğuluq. Biz bu məsələni Kanada KİV-lərində, universitet qəzetlərində mütləq qaldıracağıq.

Onun görüşdüyü adamların bir çoxu nə Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin tarixindən, nə də məsələnin əsl mahiyyətindən xəbərdardırlar. Odur ki, bir tərəfin, indiki halda Ermənistanın təqdim etdiyi informasiyaya inanırlar. Biz təkcə Kanada siyasətçilərinin fəaliyyətinə etiraz etməməliyik, həm də buradakı ictimaiyyəti Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin mahiyyəti barədə məlumatlandırmaq üzərində işləməliyik. Bütün bu işlər yüksək akademik səviyyədə görülməlidir, çünki qarşı tərəfdən fərqli olaraq bizim dəlillərimiz hüquqi sənədlərə, BMT-nin qətnamələrinə, tarixi faktlara, beynəlxalq hüquqa və s., əsaslanır. Ermənilərinki isə miflərə.

-Kanada erməni diasporu tərəfindən aldadılmışdır. Ölkə parlamenti qondarma “erməni soyqırımını” tanıyan qətnamə qəbul etmişdir. Kanada cəmiyyətini maarifləndirmək və bu qərarın səhv olduğunu Kanadanın siyasi elitasına izah etmək üçün Azərbaycan və Türkiyə diasporları nə kimi səylər göstərirlər?

-Təəssüf ki, Kanada parlamenti 1915-ci ilin vətəndaş müharibəsini “erməni soyqırımı” kimi səciyyələndirən qətnamə qəbul etmişdir. Bu, ölkə parlamentinin əslən Suriyadan olan erməni mənşəli deputatı, Liberal Partiyanın üzvü Sarkis Asaduryanın təşəbbüsü ilə edilmişdir. Türkiyə ilə münasibətlərin gərginləşəcəyi barədə bəzi deputatların xəbərdarlığına baxmayaraq, Asaduryan və onun komandası güclü çıxdı. Nəticədə Türkiyə səfiri Ankaraya çağırıldı, türk və Azərbaycan icmalarının etirazları oldu. Hazırda türk və Azərbaycan diasporları 1914-18-ci illərdə erməni cinayətləri, daşnakların Anadolunun və Qafqazın müsəlman əhalisinə qarşı törətdiyi qətliam barədə cəmiyyəti maarifləndirmək üçün birlikdə səy göstərirlər. Kanada jurnalisti Skot Teylor türk icmasının dəstəyi ilə özünün “Unreconciled Differences: Turkey, Armenia, Azerbaijan” kitabını müvəffəqiyyətlə təqdim edir. Müəllif kitabda tarixi faktlardan və həmin dövrdə Osmanlı imperiyasında yaranmış vəziyyətdən ətraflı bəhs edir. Bundan əlavə, universitet tələbələri ilə müxtəlif səviyyədə görüşlər, icmalarımızın birgə nümayişləri, deputatlarla görüşlər təşkil edilir. Biz Kanadanın siyasi elitasını həmin məsələ ilə bağlı məlumatlandırmaq üzərində çox işləməli və erməni millətçilərinin, xüsusən, 1905-1907, 1915, 1918, 1920, 1988-1994-cü illərdə törətdikləri cinayətlərlə, Xocalı soyqırımı ilə bağlı iç üzünü ifşa etməliyik. Ermənilərin bütün bu cinayətlərinin məcmusu BMT-nin 1948-ci il Konvensiyası əsasında Azərbaycan dövləti tərəfindən soyqırımı kimi tanınmışdır. Biz, həmçinin, gələn il türk diasporu ilə birlikdə iri aksiyalar keçirməyi, o cümlədən forumlar, alimlərin, tarixçilərin, jurnalist və deputatların iştirakı ilə konfranslar, Ottava və Torontoda nümayişlər təşkil etməyi və həmin tədbirləri Kanada mətbuatında işıqlandırmağı nəzərdə tuturuq.

Pərvanə Qarayeva

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri