Bakı, 12 mart, AZƏRTAC

Bu gün “Yel çərşənbəsi”dir. Bəs, ümumiyyətlə küləyin yaranması nə ilə əlaqədardır?

AZƏRTAC xəbər verir ki, Ekologiya və Təbii Sərvətlər Nazirliyinin Milli Hidrometeorologiya Departamentinin direktoru Umayra Tağıyeva bununla bağlı jurnalistlərə açıqlama verib. O bildirib ki, burada fizika qanunları – termodinamika, termotənzimlənmə özünü göstərir: “Atmosferdə hava isti yerdən daha soyuq yerə hərəkət edir və beləliklə, qütblərlə ekvator arasında yaranmış temperatur fərqi nəticəsində istidən soyuğa doğru hava axını yaranır. Havanın hərəkət formulu ilk dəfə XVIII əsrdə yaşamış məşhur fransız riyaziyyatçısı H.Koriolis tərəfindən irəli sürülüb. Bilyard həvəskarı olan Koriolis tavandan bilyard şarı asır. O fikir verir ki, otaqda fırlanan şar ətrafında tütün tüstüsü istiqamətlənmiş hərəkət alır. Beləliklə də o, hərəkətdə olan sistemdə əlavə qüvvənin fəaliyyətdə olması nəticəsinə gəlir. Yerin fırlanması, o cümlədən onun relyefi, xüsusilə okeanlar, dağlar, meşələr hava kütlələrinin transformasiyası üçün əlavə faktora çevrilir. Buna görə də küləklər müxtəlif istiqamətlərdə əsir. Bu, yer üzərində baş verən prosesdir”.

Bəs konkret götürülmüş region üzrə nə baş verir? Departament direktoru deyib: “Burada hər şeyə nəhəng atmosfer kütlələri – siklon və antisiklonlar cavab verir. Bizim ölkəmizin yerləşdiyi şimal yarımkürəsində siklonda hava kütlələri saat əqrəbinin əks istiqamətində hərəkət edir, antisiklonda isə əksinə. Həmçinin, kiçik əraziləri əhatə edən yerli küləklər mövcuddur və onların yaranmasına yerli şərait, misal üçün dəniz, dağlar və ya yarımsəhra təsir göstərir.

Sinoptikə küləyin istiqamətinin düzgün müəyyənləşdirilməsində yerli xüsusiyyətləri, oroqrafiyanı bilmək, sinoptik şəraitin dərin analizi, o cümlədən müasir hidrodinamik model köməklik edir”.

O, sonra yaxın günlərdə gözlənilən küləkli hava haqqında məlumat verib: “Martın 12-də gün ərzində Bakıda saniyədə 5-10 metr mülayim cənub-qərb küləyi müşahidə edilib. Axşama doğru küləyin sürətinin saniyədə 15 metrədək artacağı, sabah cənub-qərb küləyinin saniyədə 18 metrədək yüksələcəyi gözlənilir. Martın 14-də isə şimal küləyinin saniyədə 15-20 metrədək, bəzi hallarda isə saniyədə 25 metrədək artması nəticəsində havanın temperaturunun 5-7 dərəcə aşağı düşməsi gözlənilir”.