İQTİSADİYYAT
MİLLİ BANKDA YUBİLEY MƏRASİMİ
Aprelin 19-da Azərbaycan Respublikası Milli Bankının on illiyinə həsr edilmiş mərasim keçirilmişdir.
Mərasim ölkəmizin dövlət himninin səsləndirilməsi ilə başlandı.
Sonra Milli Bankın idarə heyətinin sədri Elman Rüstəmov geniş məruzə ilə çıxış etdi. O. xatırlatdı ki, Azərbaycanda bank işinin yaranması tarixi XIX əsrin ikinci yarısına, neft sənayesinin güclü inkişafa başladığı dövrə təsadüf edir. XX əsrin əvvəlində Azərbaycanda 200 kredit təşkilatı fəaliyyət göstərirdi. Lakin bunlar çar Rusiyasının kredit sisteminin tərkib hissəsi idi. Ölkəmizdə ilk mərkəzi bank – Azərbaycan Dövlət Bankı isə 1919-cu ilin sentyabrında yaradılmışdı. Natiq sovet hakimiyyəti illərində respublikada bank sisteminin müəyyən inkişaf yolu keçdiyini və sosial-iqtisadi tərəqqidə müsbət rol oynadığını bildirməklə yanaşı, onu da vurğuladı ki, həmin dövrdə Azərbaycanda bank fəaliyyətinin əlaqələndirici qurumu SSRİ Dövlət Bankının respublika kontoru idi və o, mərkəzi banklara xas olan hüquq və səlahiyyətlərə malik deyildi.
Məruzəçi dedi ki, Azərbaycanda bir çox dövlət təsisatları kimi, Milli Bankın da təşkili və inkişafı müstəqil dövlətimizin yaradılması ilə bağlıdır. Milli Bank 1992-ci il fevralın 12-də yaradılsa da, cəmiyyətin bütün sahələri ilə yanaşı, bank quruculuğu da ciddi çətinliklərlə üzləşmişdi. Ona görə də ölkədə real bank quruculuğuna, radikal bank islahatlarına Heydər Əliyevin siyasi hakimiyyətə qayıdışından və respublikada ictimai-siyasi sabitliyin yaradılmasından sonra başlamaq mümkün oldu.
İdarə heyətinin sədri bildirdi ki, qısa müddətdə hiperinflyasiyanın qarşısının alınması və manatın məzənnəsinin sabitləşdirilməsi bank sistemində ödəmələrdə də sabitlik yaratmağa imkan verdi. Məruzəçi ölkədə makroiqtisadi sabitliyin bərqərar edilməsi və kompleks şəkildə aparılan köklü islahatlar nəticəsində son yeddi ildə makroiqtisadi göstəricilərin əsaslı surətdə yaxşılaşdığını faktlarla açıqladı. O cümlədən bildirdi ki, 1995-2001-ci illərdə inflyasiyanın orta illik səviyyəsi 2 faizdən çox olmamışdır. Ölkənin strateji valyuta ehtiyatları 74 dəfə artaraq, 1,2 milyard dolları ötmüşdür. Xarici borcların ÜDM-də xüsusi çəkisi 23 faizdir. Halbuki, MDB ölkələrinin əksəriyyətində bu nisbət 50-130 faiz arasındadır. Məhz, bu nailiyyətlərin nəticəsidir ki, nüfuzlu “Fitch İBCA” beynəlxalq reytinq agentliyinin 2001-ci ilin iyununda qəbul etdiyi qərara əsasən, Azərbaycanın uzunmüddətli kredit reytinqi “BB” səviyyəsinə qaldırılmışdır. Bu isə Rusiya, Türkiyə, Ukrayna, Rumıniya, Bolqarıstan, Argentina kimi ölkələrin reytinqindən yüksəkdir.
E.Rüstəmov bank sistemində aparılan islahatların müsbət nəticələrindən danışaraq dedi ki, bankların sayının 4 dəfə azalmasına baxmayaraq, məcmu kapital 18 dəfə, kredit qoyuluşu 2,8 dəfə, əhalinin əmanətləri 13 dəfə artmışdır. İndi Azərbaycan banklarının dövlət zəmanəti olmadan xarici ölkələrin banklarından, beynəlxalq maliyyə-kredit təşkilatlarından kreditlər cəlb etməsi, habelə respublikamızın bank kapitalının xarici bank bazarlarında iştirakı milli bank sisteminin artıq beynəlxalq aləmdə də nüfuz və inam qazanmağa başladığını göstərir.
İdarə heyətinin sədri ölkədə bank sisteminin inkişaf strategiyasından da söhbət açaraq bildirdi ki, 2002-2005-ci illəri əhatə edən bu strategiya bank sisteminin iqtisadi əhəmiyyətinin artırılmasına, onun beynəlxalq standartlara uyğunlaşdırılmasına və azad rəqabət prinsiplərinə əsaslanan milli iqtisadiyyat quruculuğunda öncül mövqeyə çıxarılmasına istiqamətlənmişdir.
E.Rüstəmov xüsusi vurğuladı ki, son 7-8 ildə ölkənin bank sistemində əldə edilən nəticələr Azərbaycan Prezidenti Heydər Əliyevin bütövlükdə milli iqtisadiyyatın dirçəldilməsi, bazar iqtisadiyyatına keçidin sürətləndirilməsi, o cümlədən bank sisteminin formalaşması və inkişafı istiqamətində gördüyü tarixi işlərin bəhrəsidir. Natiq mərasim iştirakçılarını əmin etdi ki, Milli Bank respublikada bank islahatlarını gələcəkdə də sürətləndirəcək, ölkə iqtisadiyyatının inkişafında, sosial tərəqqi proqramının uğurla həyata keçirilməsində bank sisteminin rolunun daha da artırılmasını təmin edəcəkdir.
Maliyyə naziri Əvəz Ələkbərov, Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Heydər Babayev, Milli Məclisin iqtisadi siyasət daimi komissiyasının sədri Səttar Səfərov, vergilər naziri Fazil Məmmədov, Azərbaycan Banklar Assosiasiyasının Prezidenti Zakir Nuriyev, Hesablama Palatasının sədri Namiq Nəsrullayev, BVF-nin Azərbaycandakı missiyasının rəhbəri Con Uikman Linn mərasimdə çıxış etdilər. Milli bankın kollektivini yubiley münasibətilə təbrik edən natiqlər MB ilə əməkdaşlığın müsbət nəticələrindən danışdılar, arzu və təkliflərini söylədilər.
Mərasimdə Azərbaycanın baş naziri Artur Rasizadə iştirak edirdi.