Bakı, 13 mart, AZƏRTAC

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) İqtisadiyyat İnstitutunun direktoru, professor Nazim Müzəffərli Riyaziyyat və Mexanika İnstitutunda “İqtisadi tədqiqatlarda riyazi üsullardan istifadənin yuxarı həddi” mövzusunda məruzə ilə çıxış edib.

İnstitutdan AZƏRTAC-a bildirilib ki, professor Nazim Müzəffərli iqtisadi tədqiqatlarda riyazi üsullardan istifadənin əhəmiyyəti, bunun tərəfdarları və əleyhdarlarının arqumentləri və iqtisadi proseslərə yanaşmaları, eləcə də riyazi üsullardan istifadənin yuxarı və aşağı həddi, nəzəri və praktik məsələləri barədə danışıb. O bildirib ki, riyazi üsulların tətbiqi iqtisadi tədqiqatların daha dərindən aparılmasına və daha dəqiq elmi nəticələr alınmasına xidmət edir. Digər tərəfdən, riyazi üsulların ifrat tətbiqi iqtisad elmini reallıqdan uzaqlaşdırır, yanlış nəticələrə və səhv iqtisadi siyasət qərarlarına yol açır.

Professor Nazim Müzəffərli nəzərə çatdırıb ki, iqtisadi tədqiqatlarda riyaziyyatın tətbiqinin yuxarı həddini riyazi üsullarla müəyyənləşdirmək və kəmiyyət göstəriciləri ilə ifadə etmək mümkün deyil. Bu sahədə qeyri-səlis məntiqin və intervallar riyaziyyatının tətbiq perspektivi daha böyükdür. İqtisadçı riyaziyyatçıdan fərqli olaraq, simvolların arxasındakı real hadisə və prosesləri görə bilməlidir. Riyaziyyat yalnız o hissəyə qədər tətbiq edilə bilər ki, bu görüntü itməsin. Yəni riyaziyyat yalnız vacib olduğu qədər tətbiq edilməlidir.

Alimin fikrincə, iqtisadçının riyazi biliyi nə qədər azdırsa, yuxarı hədd bir o qədər aşağıdadır. Tarazlıq axtarışı üçün riyaziyyat əvəzedilməzdir, lakin iqtisadi inkişaf bəzən tarazlıq yox, tarazlığın pozulmasıdır. Onun necə, hansı yöndə pozulmalı olduğunu müəyyənləşdirmək riyaziyyatçıların deyil, iqtisadçıların işidir. İqtisadi tədqiqat (xüsusilə tətbiqi araşdırma) riyaziyyatsız aparıldıqda faydası aşağı ola bilər. İqtisadi nəzəriyyə bilməyən riyaziyyatçının “iqtisadi tədqiqatı” isə həmişə böyük təhlükələrə yol açır.

Nazim Müzəffərli vurğulayıb ki, institutun tədqiqatlarının məqsədi bütövlükdə iqtisadiyyat üçün hər bir sub-indeks və ayrı-ayrı sektor üzrə optimallıq intervallarının tapılmasıdır.

Sonra mövzu ətrafında geniş müzakirələr aparılıb, alim sualları cavablandırıb.