SİYASƏT
Prezident İlham Əliyevin Qoşulmama Hərəkatına sədrliyi nadir təşəbbüslər kontekstində
Bakı, 14 oktyabr, AZƏRTAC
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev oktyabrın 11-də Belqrad şəhərində keçirilən Qoşulmama Hərəkatının (QH) 60 illiyinə həsr edilmiş Yüksək Səviyyəli Toplantının rəsmi açılış hissəsinə sədrlik edərək videoformatda proqram xarakterli çıxış edib. Dərin forma-məzmun mündəricəsi, analitik və sistemli təhlil üslubiyyatı və olduqca mühüm təkliflərin irəli sürülməsi ilə seçilən nitqini dövlətimizin başçısı həm dünya səviyyəli Lider, həm Qoşulmama Hərəkatının Sədri, həm də müzəffər Sərkərdə olaraq beynəlxalq ictimaiyyətə ünvanlayıb.
Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Milli Məclisin deputatı, siyasi elmlər doktoru, professor Elman Nəsirov söyləyib.
O bildirib ki, Prezidentin çıxışında qaldırılan strateji əhəmiyyətli məsələləri şərti olaraq beş qrupa bölmək olar.
Birinci qrup məsələlər: Qoşulmama Hərəkatının yaranması, onu şərtləndirən amillər, prinsipləri və fəaliyyət istiqamətləri.
Çıxışın sözügedən təsnifat üzrə təhlili prosesində dövlətimizin başçısı vurğulayıb ki, 1961-ci ildə yaradılmış Hərəkatın, ilk növbədə, planetimizdə qlobal sülh, ədalət və həmrəyliyin təmin edilməsi prosesinə ciddi töhfə vermək niyyətindən qaynaqlanaraq formalaşıb, beynəlxalq koordinatlar sistemində böyük siyasi çəkiyə və etimada malikdir. Sıralarında fərqli tarixi, siyasi və mədəni mənsubiyyətə malik 120 ölkəni birləşdirən Qoşulmama Hərəkatı suverenlik, ərazi bütövlüyünə hörmət, təcavüz aktlarından çəkinmə, daxili işlərə qarışmama kimi beynəlxalq hüquq normalarını özündə ehtiva edən Bandunq prinsiplərinə sadiqdir.
İkinci qrup məsələlər: Azərbaycan Respublikasının Qoşulmama Hərəkatının üzvü seçilməsindən onun sədri statusuna yüksələnədək keçilən yolun qiymətləndirilməsi.
Prezident İlham Əliyevin sözügedən mötəbər beynəlxalq tədbirdə toxunduğu digər vacib məsələ Azərbaycan Respublikasının sülhün, təhlükəsizliyin, beynəlxalq hüququn və ədalətin gücləndirilməsinə töhfə vermək mənafeyindən çıxış edərək Qoşulmama Hərəkatına qoşulmaq qərarı ilə bağlı oldu. Prezident vurğuladı ki, qısa müddət ərzində Azərbaycan öz səmərəli və uğurlu fəaliyyəti ilə Hərəkata üzv dövlətlərin hörmət və etimadını qazana bildi. Nəticə özünü çox gözlətmədi. 2016-cı ildə Qoşulmama Hərəkatının liderlərinin yekdil qərarı ilə Azərbaycan 2019-2022-ci illər üçün dünyanın BMT-dən sonra üzvlərinin sayına görə ikinci yerdə dayanan nəhəng beynəlxalq təşkilatının sədri seçildi. 2019-cu il oktyabrın 25-26-də Qoşulmama Hərəkatının dövlət və hökumət başçılarının Bakı şəhərində keçirilən Zirvə Görüşündə Azərbaycan quruma sədrliyi üzərinə götürdü və fəaliyyətini tarixi Bandunq prinsipləri əsasında həyata keçirəcəyini bir daha bəyan etdi.
Üçüncü qrup məsələlər: Azərbaycan Respublikasının Qoşulmama Hərəkatının sədri kimi qlobal təhdid mənbəyi olan COVID-19 pandemiyasına qarşı beynəlxalq səylərin birləşdirilməsi istiqamətində atdığı addımlar.
Bu da həqiqətdir ki, Azərbaycanın Qoşulmama Hərəkatına sədrlik dövrü bir çox beynəlxalq ekspertlərin doğurduğu fəlakətlərin miqyası baxımından “3-cü dünya müharibəsi” adlandırdıqları COVID-19 pandemiyasının tüğyan etdiyi dövrə təsadüf edir. Bu mürəkkəb vəziyyət Qoşulmama Hərəkatının sədri olaraq Azərbaycanın qarşısında ölçüyəgəlməz çətin vəzifələr qoymuş oldu. Qlobal siyasi baxışa malik, çətinlikləri stimula çevirməyi bacaran Prezident İlham Əliyevin formalaşmış mürəkkəb situasiya reallığında atdığı çevik və unikal addımlar pandemiyaya qarşı mübarizədə beynəlxalq səylərin birləşdirilməsi mənafeyinə xidmət göstərməklə planetar əhəmiyyət kəsb edib.
Prezident çıxışında yuxarıda qeyd olunan reallıqların işığında pandemiya ilə mübarizə istiqamətində Azərbaycanın oynadığı mühüm rola diqqəti cəlb edib. Bir qədər də konkretləşdirsək, 2020-ci ilin mayında Qoşulmama Hərəkatına üzv dövlətlərin Təmas Qrupunun videoformatda keçirilən Bakı Zirvə Toplantısında dövlətimizin rəhbəri qlobal təhdid mənbəyinə - COVID-19 pandemiyasına qarşı beynəlxalq səviyyədə səylərin birləşdirilməsi və gücləndirilməsi mənafeyinə xidmət edən nadir təşəbbüslə-BMT Baş Assambleyasının Xüsusi Sessiyasının çağırılması təklifi ilə çıxış etdi. Bu təşəbbüsü BMT Baş Assambleyasının 2020-ci ilin dekabrın 3-də keçirilən Xüsusi Sessiyasında 150-dən artıq ölkə dəstəklədi. Bundan savayı, sözügedən Bakı Zirvə Toplantısında Prezident İlham Əliyevin qeyd etdiyi kimi, Qoşulmama Hərəkatına üzv dövlətlərin əsas humanitar və tibbi ehtiyaclarını əhatə edən məlumat bazası yaradıldı. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) pandemiya ilə mübarizədə Qoşulmama Hərəkatına üzv dövlətlərin mövcud ehtiyaclarının təmin edilməsi üçün həmin məlumat bazasından etibarlı mənbə kimi istifadə edir. Eyni zamanda, dövlətimizin başçısı mötəbər yubiley tədbirində vurğuladı ki, Azərbaycan ÜST-ə 10 milyon ABŞ dolları həcmində könüllü maliyyə ianəsi ayırıb, 30-dan çox ölkəyə humanitar və maliyyə yardımı göstərib. Bundan başqa, təmənnasız olaraq 4 ölkəyə 150 min doza peyvənd ianə edib.
Dördüncü qrup məsələlər: beynəlxalq siyasətdə ikili standartlar və selektiv yanaşma, Ermənistanın Azərbaycana qarşı təcavüzkar siyasəti və cəzasızlıq sindromu.
Prezident İlham Əliyevin Qoşulmama Hərəkatının Yüksək Səviyyəli Toplantısında çıxışında səsləndirdiyi yuxarıda qeyd olunan məsələlər, ilk növbədə, beynəlxalq hüququn normaları və beynəlxalq təşkilatların qərarları ilə bağlı ikili standartlar və selektiv yanaşmaları özündə ehtiva edir. Məsələyə bu prizmadan yanaşan dövlətimizin başçısı təkzibedilməz faktlara və arqumentlərə istinad edərək Ermənistanın məhz beynəlxalq münasibətlərdə tüğyan edən ikili standartlardan istifadə edərək 30 il ərzində torpaqlarımızın 20 faizini işğal altında saxladığını vurğulayıb. Prezident Qoşulmama Hərəkatının dövlət və hökumət başçılarına xitabən bildirib ki, işğal dövründə Ermənistan öz ərazisində və Qarabağda azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə siyasətini həyata keçirib, Xocalıda dinc əhaliyə qarşı soyqırımı törədib, yüzlərlə mülki şəxs, o cümlədən 106 qadın və 63 uşaq qətlə yetirilib. İşğal altında olan torpaqlarımız qanunsuz məskunlaşma, təbii sərvətlərin qeyri-qanunu istismarı, mədəni və dini irsimizin məhv edilməsi siyasətinə məruz qalıb. Bir milyondan çox soydaşımızın hüquqlarını total şəkildə pozularaq qaçqın və məcburi köçkün həyatı yaşamağa məcbur edilib.
Prezident İlham Əliyev xüsusi olaraq qeyd edib ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə qəbul etdiyi 4 qətnaməsində Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal altındakı Azərbaycan ərazilərindən dərhal, tam və qeyd-şərtsiz çıxarılması tələbi qoyulsa da, rəsmi İrəvan buna əməl etməmişdir. Bu davranışının qarşılığında Ermənistanın heç bir beynəlxalq sanksiyaya məruz qalmaması işğalçıda arxayınçılıq sindromu formalaşdırmışdır. Nəticədə beynəlxalq cəzasızlıq rejimindən şirniklənən Ermənistanın siyasi-hərbi rəhbərliyi ölkəmizi “yeni ərazi uğrunda yeni müharibə” ilə hədələməyə başlamışdır.
Dövlətimizin başçısı Ermənistanın militarist siyasətinin pik nöqtəsi olaraq ötən il sentyabrın 27-də Azərbaycana qarşı genişmiqyaslı hərbi əməliyyatlara başladığını rəhbəri olduğu mötəbər qurumun liderlərinin nəzərinə çatdırdı. Vurğuladı ki, yaranmış vəziyyətdə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri əks-hücum əməliyyatı həyata keçirərək, 44 günlük Vətən müharibəsində ərazi bütövlüyümüzü və tarixi ədaləti bərpa etdi. Ermənistan ötən il noyabrın 10-da kapitulyasiya aktına imza atdı. Bununla da Azərbaycan BMT Təhlükəsizlik Şurasının təxminən 30 il ərzində icra olunmayan qətnamələrini yerinə yetirdi.
Beşinci qrup məsələlər: Qoşulmama Hərəkatının postpandemiya dövrü fəaliyyətinin səmərəliliyinin daha da yüksəldilməsi mənafeyinə xidmət edən təkliflər.
Prezident İlham Əliyevin beynəlxalq rezonansa səbəb olmuş təşəbbüsləri bir daha belə bir həqiqəti təsdiqlədi ki, Azərbaycan dünya miqyasında elə də böyük dövlət olmasa da, lakin sözünün mənası və çəkisi böyükdür. Azərbaycan dövlətinin sözünün məna və çəkisinin dünya miqyasında böyüklüyünü şərtləndirən həlledici amil onun Liderinin-Prezident İlham Əliyevin həm ölkə, həm də beynəlxalq aləmdə yüksək nüfuza malik olması ilə bağlıdır. Dünyanın pandemiya tərəfindən hədəfə alındığı, təhdid olunduğu bir reallıqda hər bir dövlət və hər bir lider öz simasını nümayiş etdirir və bu çətin dövrdə Azərbaycan dövləti və onun Lideri Prezident İlham Əliyev sözün həqiqi mənasında bütün dövlətlər və onların liderləri üçün bir nümunədir. Milyonları ölümlə hədələyən və bunu icra edən qlobal pandemiya şəraitində mütləq əksəriyyət insanlar düşünürdülər ki, beynəlxalq təhlükəsizliyə xüsusi cavabdehliyi olan dövlətlər, yəni BMT TŞ-nın daimi üzvləri birlikdə, ya da əlahiddə olaraq bu ümumi bəlaya qarşı beynəlxalq səylərin birləşdirilməsi məsuliyyətini üzərilərinə götürəcək və BMT Baş Məclisini xüsusi sessiyasını cağıracaqlar. Həqiqət isə budur ki, məlum təşəbbüslə BMT Təhlükəsizlik Şurasının heç bir daimi üzvü çıxış etmədi. Bu təşəbbüsü dünyanın müxtəlif qitələrinin heç bir aparıcı dövləti irəli sürmədi. Bu unikal təşəbbüslə məhz Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Qoşulmama Hərəkatının Sədri İlham Əliyev çıxış etdi.
Sonda xüsusi olaraq qeyd edək ki, yuxarıda qeyd olunan istiqamətlər üzrə dövlətimizin başçısının rəhbərliyi ilə atılan irimiqyaslı addımlar xalqımız və beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilir və alqışlanır. Həqiqət ondan ibarətdir ki, hər gün minlərlə soydaşımız Prezident İlham Əliyevə ünvanladığı minnətdarlıq məktublarında ümumi bəlaya çevrilmiş pandemiyaya qarşı mübarizədə dövlətimizin başçısının qətiyyətinə, tələbkarlığına, peşəkarlığına, humanizminə, xeyirxahlığına, qayğısına və şəfqətinə heyran qaldıqlarını dilə gətirir, öz rəhbərləri ilə fəxr və qurur hissi keçirdiklərini vurğulayırlar.