Bakı, 22 iyun, AZƏRTAC

Mövsümün ən sevilən bostan bitkilərindən olan qarpız və yemişin faydalı xüsusiyyətləri çoxdur. Qarpız və yemiş karbohidrat, mineral duz və vitaminlərlə zəngindir. Ümumiyyətlə, bostan bitkiləri yüngül mexaniki tərkibli, münbit və dənəvər strukturlu torpaqlarda daha yaxşı böyüyüb inkişaf edir, yüksək və keyfiyyətli məhsul verir.

Qida Təhlükəsizliyi Agentliyindən AZƏRTAC-a ünvanlanan maarifləndirici materialda qeyd edilir ki, yüksək məhsuldarlıq əldə etmək üçün aqrotexniki tədbirlərin, optimal qida və su rejiminin düzgün tətbiq olunması çox vacibdir. Aqrotexniki becərmə tədbirlərinin düzgün yerinə yetirilməsi ilə yanaşı, məhsulun xəstəlik və zərərli orqanizmlərdən qorunması da mühüm amillərdəndir.

Ən təhlükəli zərərvericilərdən olan yemiş milçəyi qabaqkimilər fəsiləsinə aid olan bitkilərə, xüsusən də yemişə ziyan vuraraq 50-70 faiz, bəzi illərdə isə daha çox məhsul itkisinə səbəb olur. Yemiş milçəyi aran zonasında, xüsusilə Saatlı, Sabirabad, Kürdəmir və İmişli rayonlarında daha geniş yayılıb. Bu zərərverici ikiqanadlılar dəstəsi əlvan qanadlılar fəsiləsinin nümayəndəsidir. Sarı rəngdə olan milçəyin belində parlaq qara ləkə vardır. Sürfəsi ağ rəngli olub, ayaqsızdır və uzunluğu 10 mm-dir. Zərərverici yalançı barama halında torpağın 2-18 santimetr dərinliyində qışlayır. Yemişin çiçəkləmə fazasında milçəklərin yalançı baramalardan uçması başlayır. Onlar yemiş meyvəsini deşərək oradan çıxan şirə ilə qidalanırlar. Dişi fərdlər yalançı baramadan çıxandan 5-6 gün sonra yumurtalarını yeni əmələ gəlmiş meyvələrin qabığı altına tökür. Bir dişi fərd 25-ə qədər yumurta qoya bilir. Qoyulmuş yumurtanın embrional inkişafı 3-5 gün çəkir. Yumurtalardan çıxmış sürfələr 10-18 gün yemişin lətli hissəsi ilə qidalanır və orada izlər açır, hətta toxuma qədər gedərək onunla da qidalanır. İnkişafını başa çatdırmış sürfələr torpağa keçərək puplaşır. Qeyd edək ki, inkişafını bitirən sürfə yemişin içərisində də puplaşa bilir. 10-15 gündən sonra baramalardan yeni nəslin milçəkləri uçmağa başlayır. İl ərzində iki dəfə nəsil verir.

Xəstəlik və zərərvericilərdən mühafizə məqsədilə bütün aqrotexniki qaydalara vaxtında və düzgün riayət olunmalı, yəni növbəli əkin sisteminə əməl edilməlidir. Eləcə də məhsul yığıldıqdan sonra dərin dondurma şumu aparılmalıdır. Uyğun pestisidlərdən istifadə etməklə yemiş milçəyinə qarşı mübarizə aparılması səmərəli nəticə verir. Pestisidləri (məsələn, karbosulfan (3 l/ha), malation (190 q/l), fenthion (525 q/l) və diazinonla (185 q/l) preparatı) növbələşdirməklə hər 7-12 gündən bir ciləmə aparılmadır. Hər hektara 250-300 litr məhlul çilənməlidir. Çiləmələr çiçəkləməyə yaxın başlanmalı və yığıma 25-30 gün qalmış dayandırılmalıdır.

Hazırda zərərvericinin birinci nəslinin fəal olduğunu nəzərə alaraq yüksək məhsuldarlıq əldə etmək üçün mübarizə tədbirlərinin aparılması tövsiyə olunur.