Bakı, 31 may, Göyçək Mahmudlu, AZƏRTAC

Mayın 31-də Bakıda BMT-nin Əhali Fondu tərəfindən paytaxtda və Azərbaycanın müxtəlif regionlarında həyata keçirilmiş “Azərbaycanda qız övladlarının dəyərinin təbliğ edilməsi üçün gənclərin maarifləndirilməsi” pilot layihəsinin yekun konfransı keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbirdə çıxış edən BMT-nin Əhali Fondunun baş müşaviri Fərid Babayev hələ yüz il bundan əvvəl Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qadınlara Şərqdə ilk səsvermə hüququ verən respublika olduğunu qeyd edib. O bildirib ki, Azərbaycan müstəqilliyini bərpa edəndən sonra da gender bərabərliyinin təmin edilməsi istiqamətində tədbirlər görülüb. Lakin hazırda ölkəmizdə doğulan uşaqlar arasında cins nisbətinin pozulması halları davam edir. Araşdırmalara görə, bu, əhalinin ümumi strukturu və dinamikası baxımından xoşagəlməz nəticələrə səbəb ola bilər.

Qeyd edilib ki, BMT-nin Əhali Fondu Azərbaycanla əməkdaşlıq çərçivəsində müxtəlif layihələr həyata keçirir. Əməkdaşlıq çərçivəsində ərsəyə gətirilən “Azərbaycanda qız övladlarının dəyərinin təbliğ edilməsi üçün gənclərin maarifləndirilməsi” layihəsi Niderland Krallığının Azərbaycandakı səfirliyinin maliyyə dəstəyi, Azərbaycan Respublikası Gənclər və İdman Nazirliyi, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Gənclər Təşkilatları Milli Şurası, Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi ilə birgə icra olunub. Layihənin məqsədi gənclərin və yetkinlik yaşına çatmış şəxslərin fəal iştirakına yönələn tamamilə yeni və fərqli maarifləndirmə tədbirləri yolu ilə cəmiyyətdə qız uşaqlarının dəyərini vurğulamaqdır. Layihənin unikallığı onun hədəf auditoriyasının gənc kişilərin və gələcək ataların olması idi. Maarifləndirmə xarakterli layihə 2017-2018-ci illəri əhatə edib. Bu zaman çərçivəsində layihə əməkdaşları regionlarda bir sıra müxtəlif təlimlər keçiriblər. Onlar dini icmalarla məlumat sessiyaları, gender əsaslı cins seçim mövzusunun işıqlandırılması məqsədilə media nümayəndələri üçün seminar və ictimai vəkillik işləri təşkil ediblər.

Niderland Krallığının Azərbaycandakı səfiri Onno Kervers layihənin əhəmiyyətindən danışıb. O, layihənin insan hüquqları sahəsinə böyük töhfə verəcəyinə inandığını bildirib, selektiv abortların qarşısının alınmasında atılan addımları yüksək qiymətləndirib və belə tədbirlərin müntəzəm olaraq keçiriləcəyinə ümidvar olduğunu ifadə edib.

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədr müavini Sədaqət Qəhrəmanova qadın hüquqlarının pozulmasının, gender əsaslı zorakılığın bəşəriyyətin qarşısında duran həlli vacib problemlərdən olduğunu diqqətə çatdırıb. O deyib ki, uşaqların cinsi ayrı-seçkiliyə məruz qalması hazırda Azərbaycanda ən aktual problemlərdən biridir. Əvvəllər cins nisbətinin pozulması hiss edilməsə də, bu gün bu, cəmiyyəti düşündürən məsələlər sırasındadır. Hazırda 2017-2025-ci illər üzrə reproduktiv sağlamlığa dair milli strategiya hazırlanır.

Bildirilib ki, respublika ərazisində cinsi ayrı-seçkiliyin qarşısının alınması üçün nəzərdə tutulan tədbirlərdən biri də BMT-nin Əhali Fondu ilə əməkdaşlıq çərçivəsində Milli Fəaliyyət Planının hazırlanmasıdır. BMT-nin Əhali Fondu, Niderland Krallığı və Avropa İttifaqının maliyyə dəstəyi ilə Azərbaycanda uşağın cinsinə görə selektiv abortların qarşısının alınması, ailədə və cəmiyyətdə qız uşaqlarına dəyərin verilməsi, gender əsaslı zorakılıqla mübarizə məqsədilə üçillik yeni layihənin icrasına başlanılıb. Layihənin tərəfdaşları arasında Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsi, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi, Gənclər və İdman Nazirliyi yer alıb. Artıq layihə çərçivəsində kütləvi informasiya vasitələri nümayəndələri, gənc atalar, oğlanlar üçün ailədə və cəmiyyətdə qız uşaqlarına dəyər verilməsi ilə bağlı təlimlər keçirilib, sosial çarxlar hazırlanıb. 11 oktyabr - Beynəlxalq Qızları Müdafiə Günü ilə bağlı “Atalar və qızları” fotosərgisı və festivalı keçirilib, “Qız yükü” tamaşası nümayiş olunub.

Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin məşğulluq siyasəti və demoqrafiya şöbəsinin müdiri Elnur Süleymanov bildirib ki, demoqrafik təhlillərə görə, 1990-cı illərin əvvəllərindən etibarən ölkədə diri doğulanların cins strukturunda oğlan uşaqlarının artımı müşahidə olunur. Ötən il 100 doğulan qıza 114 oğlan düşürdüsə, hazırda bu nisbət 100-ün 112-yə bərabərdir. Halbuki bioloji normaya görə, hər 100 qıza 105-107 oğlan düşməlidir. Doğulanların cins nisbətinin pozulması ümumi əhalinin cins strukturuna da təsir edir. Əgər 1989-cu ildə hər 1000 kişiyə 1051, 1999-cu ildə 1048, 2009-cu ildə 1021 qadın düşürdüsə, hazırda bu rəqəm hər 1000 kişiyə 1004 qadına bərabərdir.

E.Süleymanov doğulanlar arasında cins nisbətinin pozulmasının aradan qaldırılması məqsədilə fəaliyyət planının hazırlanmasının, geniş maarifləndirmə tədbirlərinin həyata keçirilməsinin vacibliyini diqqətə çatdırıb.

Gənclər Təşkilatları Milli Şurasının sədri Seymur Hüseynov layihə çərçivəsində keçirilən təlimlərdən, cinsi ayrı-seçkiliyin bir forması olan qız uşaqlarının təhsildən yayındırılması və erkən nikaha məcbur edilməsi hallarının mənfi nəticələrindən danışıb. O deyib ki, layihə zamanı 25 şəhər və rayon olmaqla dörd regiondan minə yaxın kişi təlimlərdə iştirak edib, onlarla müzakirələr aparılıb. O cümlədən 40-dan çox məsciddə selektiv abortların fəsadları və qarşısının alınması barədə məlumat sessiyaları keçirilib. Sessiyalarda 1700-ə yaxın kişi, oğlan iştirak edib.

Sonda layihə çərçivəsində görülmüş işlər haqqında hesabatlar təqdim olunub.

Konfrans zamanı cəmiyyətin müxtəlif təbəqələrinin iştirakı ilə hazırlanmış, o cümlədən keçirilən təlim və festivallara aid videoçarxlar nümayiş etdirilib.