- Möhtərəm nazir!

Möhtərəm auditoriya!

Mən bu səfərimə çox şadam, çünki həyat yoldaşım – Tibb Elmləri Akademiyasının müxbir üzvü, professor Brovkina ilə birlikdə burada dəfələrlə olmuşuq. Belə deməyi özümə rəva bilirəm ki, biz Zərifə Əzizovnanın yaxın dostları idik.

Mən ilk dəfə Zərifə xanımı o, Helmholts adına İnstitutda doktorluq dissertasiyası müdafiə edərkən görmüşdüm. Bu barədə çox danışıldı, mən isə yalnız onu deyə bilərəm ki, həmin müdafiə haqqında bu gün söylənilən sözlərin hamısı həqiqətdir. Burada heç bir mübaliğə yoxdur. Bu, peşə patologiyasına həsr edilmiş, həqiqətən, çox çətin mövzu idi. Ümumiyyətlə, peşə patologiyası əməlli-başlı unudulmuşdu və onun ortaya çıxarılmasında Zərifə xanımın da böyük xidməti vardır.

Nə üçün deyirəm ki, o, çətin bir mövzu idi? Ona görə ki, peşə ilə bağlı deyil, bir neçə patogen amil,- səs-küy, havada müxtəlif zərərli maddələr və sairə,- mövcuddur. Bütün bunları birləşdirmək və peşə ilə bağlı xəstəliklərin patologiyasında nəyin daha mühüm və müəyyənləşdirici olduğunu başa düşmək, əsas diqqəti nəyə yetirmək – bax, bütün bunlar heç də asan məsələ deyildir. Bütün bu işlər yüksək səriştə ilə görülmüşdü. Hətta deyərdim ki, biz tədqiqat dizaynının özünün qurulduğu ciddi elmi məntiqə, başqa sözlə, bilavasitə istehsalatda aparılmış bütün araşdırmaların ardıcıllığına heyran qalmışdıq.

İş elə gətirdi ki, biz Zərifə xanımla burada, Azərbaycanda, sonra isə Moskvada dost olduq. Deməliyəm ki, Zərifə xanımla Heydər Əliyevin ailəsindən aldığımız təəsüratlar çox böyük idi. Onlar istedadlı və sədaqətli, bir-birini sevən insanların gözəl vəhdəti idi. Onu da deməliyəm ki, əziz və möhtərəm Prezident Heydər Əliyevin bütün ömrü boyu qazandığı uğurlarda onu ürəkdən sevən ömür-gün yoldaşı Zərifə xanımın müntəzəm dəstəyi mühüm rol oynamışdır. Zərifə xanım ailədə elə bir ab-hava yaratmışdı ki, orada rahat nəfəs almaq, dincəlmək, bəzi çox vacib problemləri müzakirə etmək və mühüm qərarlar qəbul etmək mümkün idi.

Deməliyəm ki, bu ailə hər hansı ziyalı ailəsi və mədəni ailə üçün nümunə ola bilərdi. Amma təəssüf ki, heç də həmişə belə olmur. Bundan əlavə, mən görürdrm ki, Heydər Əliyev də həm Zərifə xanım üçün böyük arxa-dayaq, həm də bütün gözəl ailə üçün, Zərifə xanımın çox sevdiyi nəvələri üçün böyük dəstək idi.

Doktorluq dissertasiyası müdafiə etdikdən sonra Zərifə xanımın sonrakı yolu çox da rahat olmayıb. Demək istəyirəm ki, o ağır illərdə ölkədə yaranmış vəziyyət, Heydər Əliyevin ailəsinin vəziyyəti heç də xoşa gələn olmayıbdır. Buna baxmayaraq, Zərifə xanım fasiləsiz olaraq öz elmi və peşəkarlıq səviyyəsini qaldırmışdır. Bu nəcib insan oftalmologiya sahəsində çoxprofilli bir mütəxəssis idi. Onun ən böyük xidmətlərindən biri də Azərbaycanda peşə patologiyası laboratoriyasını yaratmaq olmuşdur.

Oftalmologiyanın digər sahələrində, göz vərəmi xəstəliyinin və bir çox xəstəliklərin müalicə metodlarının yaradılmasında Zərifə xanımın böyük xidmətləri olmuşdur. O qlaukoma xəstəliklərinin müalicəsi ilə ardıcıl məşğul olmuşdur. Beləliklə, bir alim kimi bütün çətinliklərə baxmayaraq, çox şeyə nail oldu. Bu, çox böyük məsuliyyət idi. Öz işinin hər bir vəsiləsi üçün dərin məsuliyyət hiss edirdi. Mən hesab edirəm ki, Zərifə xanımın bu məziyyətləri haqqında ətraflı danışmaq, onun barəsində söz açmaq cəmiyyət üçün çox faydalıdır. Çünki o, çox maraqlı, çox məhsuldar və çox şərəfli bir ömür yaşamışdır.

Vaxtilə Azərbaycan bizim ümumi dövlətimizin çox böyük tərkib hissələrindən biri olmuşdur. İndi həyat belə gətiribdir ki, dövlətlər bir-birindən ayrılıbdır. Lakin bu ayrılıq mədəniyyət və elm sahəsində birləşməyimizə mane olmamalıdır. Əksinə, mədəni, elmi əlaqələri gücləndirməliyik. Mən sizin hamınızı buna çağırmaq istəyirəm.