CƏMİYYƏT
Səhiyyə müəssisələri ilə elmi-tədqiqat institutlarının birgə əməkdaşlıq şəraitində işləməsi faydalı nəticələr verir VİDEO
Bakı, 16 fevral, AZƏRTAC
Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası (AMEA)-nın ümumi yığıncağı və Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyinin kollegiyasının “İnsan sağlamlığı Azərbaycan cəmiyyətinin inkişafının əsasıdır” mövzusuna həsr olunmuş birgə elmi sessiyası keçirilib.
AZƏRTAC xəbər verir ki, akademiyanın Rəyasət Heyətinin binasında təşkil olunmuş tədbiri giriş sözü ilə açan AMEA-nın prezidenti, akademik Akif Əlizadə son illər akademiyanın müxtəlif qurumlarla, nazirlik və dövlət komitələri ilə müştərək tədbirlər keçirməsinin artıq ənənə halı aldığını deyib. Akademik Azərbaycanda molekulyar biologiya, biotexnologiya, gen mühəndisliyi və elektron tibb sahəsində görülən işlərdən, biotexnologiya, kök hüceyrələri və nüvə tibbi istiqamətləri üzrə birgə laboratoriyaların yaradılmasının vacibliyindən bəhs edib.
AMEA prezidenti ölkəmizdə səhiyyə sahəsində xeyli işlər görüldüyünü, əhalinin sağlamlığının qorunması və tibbi xidmətlərin keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması sahəsində mühüm uğurlar əldə olunduğunu bildirib: “Hazırda ölkəmizin səhiyyə sistemində islahatlar aparılır, tibb elminin ən son yenilikləri, klinikalarda texnoloji innovasiyalar, müasir müalicə üsulları tətbiq edilir, həkimlərin peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması üçün səmərəli işlər görülür. Ona görə indiki vaxtda elmin üzərinə xüsusi vəzifələr düşür. Elm həyata keçirilən bütün islahatların önündə getməli, yeni biliklərlə səhiyyənin perspektiv inkişafını daim stimullaşdırmalıdır. Sessiyanın keçirilməsinin əsas hədəflərindən biri də elmin həmin proseslərdə rolunu artırmaqdan ibarətdir”.
Akademiyanın prezidenti çıxışında tibb və fundamental elmin çox yaxın sahələr olduğunu qeyd edib, çünki təbabət fundamental elmin inkişafı qarşısında bir sıra məsələlər qoyur və onun inkişaf etməsinə yardımçı olur. Son illər səhiyyədə mövcud olan problemlərin süni intellektlə həllinə əsaslansaq, elmi tədqiqatların gələcək inkişafının bilavasitə unikal elmi cihazlardan istifadə ilə bağlı olacağını demək olar. Tibb sahəsində kompüter texnologiyaları daha geniş istifadə olunmalıdır.
Akademik Azərbaycanda uzunömürlülərin sayının çoxaldığını qeyd edərək akademiya və Səhiyyə Nazirliyinin birgə təşəbbüsü ilə müştərək uzunömürlülük laboratoriyasının yaradılmasının mümkünlüyünü söyləyib.
Elmi sessiyada AMEA-nın Biologiya və Tibb Elmləri Bölməsinin akademik-katibi, akademik Əhliman Əmiraslanov “Azərbaycanda tibb elminin inkişafı, prioritetləri və innovativ perspektivləri” mövzusunda çıxış edərək son illər ölkəmizin səhiyyə, o cümlədən tibb elmi və təhsili sahələrinin beynəlxalq miqyasa çıxdığını, həmin sahələrin inkişafına əlverişli şərait yaradıldığını və nəticədə yeni tədqiqat imkanlarının açıldığını diqqətə çatdırıb. O, tibb elminin inkişafında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının təsis edilməsinin, tibb elminin inkişafında görkəmli alimlər - Mirəsədulla Mirqasımov, Mustafa bəy Topçubaşov və Əziz Əliyevin böyük rolu olduğunu, İvan Şirokoqonov, Zərifə Əliyeva, Abdulla Qarayev, Tağı Şahbazi, Cəlil Hüseynov və başqa alimlərin ölkə elmi və səhiyyəsinə böyük töhfələr verdiyini xüsusi qeyd edib.
Alim öz məruzəsində dünyada orta yaşın dinamikası, genomika, molekulyar biologiya, hüceyrə texnologiyaları və digər prioritet istiqamətlər, o cümlədən Azərbaycan Tibb Universitetinin Onkoloji Klinikasında elmi fəaliyyətin əsas istiqamətləri haqqında məlumat verib, periferik sinirlərin mikroskopik səviyyədə tədqiqi, Naftalan neftinin və digər mənbələrin klinik-eksperimental tədqiqi, eləcə də bir sıra xəstəliklərin öyrənilməsi istiqamətində əldə olunan uğurlardan danışıb. Alimin qənaətinə əsasən, hazırkı mərhələdə konkret məqsəd əhalinin sağlamlığının qorunması üçün elmi tədqiqatları innovativ yüksək texnologiyaların yaradılmasına və tibbi praktikada tətbiqinə yönəltməkdir. Həmçinin, o, elmi tədqiqat resurslarını prioritet istiqamətlərdə cəmləmək, tədqiqat mərkəzlərini müasirləşdirmək, multidisiplinar tədqiqat qrupları yaratmaq və mövcud mərkəzlərdən səmərəli istifadə etmək üçün araşdırmalar aparmağı əsas məqsəd kimi vacib sayıb.
Akademikin fikrincə, ölkəmizdə bir çox patologiyanın aradan qaldırılmasında istifadə olunan kök hüceyrələri üzrə geniş tədqiqat işləri aparılmalı, kök hüceyrə mərkəzi yaradılmalı və bununla əlaqədar ortaq proqram hazırlanmalıdır. Bundan əlavə, AMEA Biologiya və Tibb Elmləri Bölməsinin institutlarında tibb üzrə təhsil müəssisələrinin baza kafedralarının yaradılmasını təklif edən akademik azərbaycanlı alimlərin yerli və beynəlxalq qrantlardan yararlanmalı olduğunu xüsusi qeyd edib.
Elmi sessiyada Azərbaycan Tibb Universitetinin rektoru, professor Gəray Gəraybəylinin “Əhalinin sağlamlığının qorunması sahəsində tibb elminin müasir nailiyyətləri”, AMEA-nın müxbir üzvü Nuru Bayramovun “Kök hüceyrə üzrə tədqiqatların klinik praktikada əhəmiyyəti”, Milli Onkologiya Mərkəzinin şöbə müdiri, tibb üzrə fəlsəfə doktoru Fuad Novruzovun “Onkoloji və ürək xəstələrinin diaqnostikası və müalicəsində nüvə tibbinin rolu”, AMEA Fiziologiya İnstitutunun direktoru, professor Ulduz Haşımovanın “Azərbaycanda uzunömürlülük fenomeni: tibbi-bioloji və demoqrafik aspektləri”, Ə.Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunun rektoru, professor Nazim Qasımovun “Azərbaycanda qeyri-infeksion xəstəliklərin tibbi-sosial və iqtisadi aspektləri”, akademik Z.Əliyeva adına Milli Oftalmologiya Mərkəzinin direktoru, AMEA-nın müxbir üzvü Elmar Qasımovun “Azərbaycanda çox rast gəlinən oftalmoloji patologiyaların yayılması və tibbi-sosial əhəmiyyəti” mövzularında məruzələri dinlənilib.
Sonra AMEA-nın Biofizika İnstitutunun direktoru, fizika-riyaziyyat elmləri doktoru, professor, akademiyanın müxbir üzvü Oqtay Qasımov özünün çalışdığı yeni yaradılmış institutunun gördüyü işlər və apardığı tədqiqatlar barədə məlumat verib, biofizikanın tibbi əhəmiyyətindən bəhs edib. Professor institutun tərkibində İnteqrativ Biologiya Laboratoriyasının yaradıldığını, burada xərçəng və digər xəstəliklərlə əlaqədar prinsipial genetik faktorların təyin edilməsi və xəstəliklərin gedişatının proqnozlaşdırılması üçün tədqiqatların aparıldığını bildirib.
Səhiyyə naziri Oqtay Şirəliyev çıxış edərək fəaliyyət sahələri çox yaxın olan iki qurumun keçirdiyi birgə tədbirin əhəmiyyətindən danışıb. Nazir deyib ki, səhiyyənin inkişafı üçün müxtəlif elm sahələrində əldə edilən uğur və yeniliklərdən daim istifadə edilir. Hazırda ölkə səhiyyəsində ardıcıl islahatlar aparılır, elmi tədqiqatların səviyyəsini yüksəltmək üçün tibb müəssisələrin maddi-texniki bazası təkmilləşdirilir, unikal elmi cihazlar tətbiq edilir, tədqiqat institutlarında kadr hazırlığı yaxşılaşdırılır.
Tibb sahəsi üçün aktual olan bir sıra məsələlərə toxunan nazir səhiyyə sahəsi üçün əhəmiyyətli dövlət proqramlarının icrasından, ölkə səhiyyəsinin mövcud vəziyyətindən, regionlarda tikilib istifadəyə verilən müasir tibb müəssisələr və diaqnostika mərkəzlərinin fəaliyyətindən danışıb, həyata keçirilən unikal əməliyyatlar barədə məlumat verib. Səhiyyənin inkişafında elmi-tədqiqatların rolunu və elmi-tədqiqat institutlarının xidmətlərini xüsusi qeyd edən nazir güclü tibb müəssisələrinin potensialından istifadə etmək üçün əməkdaşlıq və müqavilələrin vacibliyini diqqətə çatdırıb.
Elmi sessiyada respublikada tibb elminin və səhiyyənin inkişafı ilə əlaqədar zəruri olan bir sıra istiqamətlər üzrə gələcəkdə AMEA və Səhiyyə Nazirliyi arasında daha səmərəli əməkdaşlıq əlaqələrinin yaradılması və tədbirlərin həyata keçirilməsi qərara alınıb.