Bakı, 13 may, Rauf Hacıyev, AZƏRTAC

Vətən müharibəsində şanlı Zəfərimizin rəmzi sayılan Şuşa şəhəri 1752-ci ildə Qarabağ xanlığının banisi Pənahəli xan tərəfindən salındığı vaxtdan günümüzədək öz tarixi əhəmiyyətini və milli ruhunu qorumaqdadır. Təsadüfi deyil ki, 1992-ci il mayın 8-də Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən işğal edilən və 28 il yarım əsarətdə qalan Şuşanın tarixi abidələri amansızlıqla dağıdılsa da, maddi-mədəni və dini tikililəri talan edilib xarabazara çevrilsə də, düşmən bu şəhərin milli ruhunu məhv edə bilməyib.

Bu gün xalqımızın qan yaddaşında özünəməxsus yeri olan Şuşa 270 illik mövcudluğu dövründə Qarabağ xanlığının paytaxtı, Qafqazın zəngin elm-təhsil, mədəniyyət mərkəzlərindən biri kimi mühüm ictimai-siyasi hadisələrə şahidlik edib, Azərbaycan üçün bir çox əhəmiyyətli tarixi hadisələrin mərkəzinə çevrilib.

Təsadüfi deyil ki, 2020-ci il noyabrın 8-də Şuşa müzəffər Azərbaycan Ordusu tərəfindən azad edildikdən sonra şəhərin tarixi-mədəni əhəmiyyəti, xalqımız üçün müstəsna mənəvi dəyərə malik olması ona xüsusi qayğı və həssaslıqla yanaşılmasını zəruri edib.

Məhz şəhərin tarixi görkəminin bərpası, əvvəlki şöhrətinin özünə qaytarılması və ənənəvi dolğun mədəni həyatına qovuşması, eləcə də Azərbaycanın çoxəsrlik zəngin mədəniyyətinin, memarlıq və şəhərsalma sənətinin parlaq incisi kimi beynəlxalq aləmdə təbliği məqsədilə Prezident İlham Əliyevin 2021-ci il 7 may Sərəncamı ilə Şuşa şəhəri Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan edilib. Sərəncamda qeyd olunub ki, Şuşada dövlət idarəetməsinin və hüquqi tənzimləmənin daha da təkmilləşdirilməsi şəhərdə tarixi-mədəni irsin bərpasına və qorunub saxlanmasına xidmət etməklə yanaşı, onun daimi inkişafına şərait yaradacaq.

Prezident İlham Əliyevin xüsusi diqqət və qayğısı ilə əhatə olunan Şuşada icra edilən layihələr, yenidənqurma və abadlıq işləri şəhərin ümumi inkişaf konsepsiyasına uyğun həyata keçirilməklə yanaşı, Qarabağın incisi olan bu şəhərin tezliklə əvvəlki şöhrətinə qayıdacağına əminlik yaradır.

İndi Şuşanın əvvəlki şöhrətindən xəbər verən hər bir abidəsinə, onun hər bir divarına, hətta qopmuş köhnə daşına belə həssaslıqla yanaşılır, bu tarixi tikililərin bərpası üçün böyük səy göstərilir.

Hazırda Şuşanın tarixi abidələrinin bərpası istiqamətində Heydər Əliyev Fondu əvəzsiz xidmətlər göstərir. Bu cür xidmət Qarabağın incisi olan Şuşanın türk-müsəlman şəhəri kimi memarlıq simasının özünə qaytarılması ilə yanaşı, həm Qarabağın maddi-mədəni irsinin bərpasına dəyərli töhfə, həm də nəinki Şuşanın, eləcə də Azərbaycanın ictimai-siyasi, hərbi, elmi-mədəni həyatında mühüm xidmətlər göstərmiş tarixi şəxsiyyətlərə, onların irsinə göstərilən hörmət və ehtiramdır.

Bu gün Şuşada Heydər Əliyev Fondu tərəfindən bərpa edilən tarixi tikililərdən biri də Mehmandarovların malikanə kompleksidir. İşğal dövründə ciddi ziyan dəyən, ermənilər tərəfindən dağıntılara məruz qalan malikanə kompleksində mütəxəssislər qiymətləndirmə işləri aparıb və hazırda bunun əsasında bərpa prosesi icra olunur. Kompleksə məscid, kiçik və böyük yaşayış evləri daxildir. Ötən müddətdə evin dam örtüyü orijinala uyğun quraşdırılıb, binanın tökülmüş bütün daşları, eyvanları, həmçinin kompleksə daxil olan məscidin uçmuş günbəzləri, damı və mehrabı bərpa edilib. Hazırda digər bərpa işləri aparılır. Kompleksin həyətində bulağın bərpası yekunlaşıb, landşaft işlərinə hazırlıq görülür.

Tezliklə özünün ziyarətçilərini qəbul edəcək bu möhtəşəm malikanə təkcə Şuşanın deyil, ümumilikdə Azərbaycanın elm, təhsil, tibb və hərb sahələrində böyük şöhrət qazanmış Mehmandarovlar ailəsinin ocağıdır.

Məhz buna görə Şuşa mühitinin yetişdirdiyi görkəmli nəsillərin nümayəndələrindən bəhs edərkən Mehmandarovlar nəslinin nümayəndələrini qeyd etmək mütləqdir. Azərbaycanın və bütövlükdə Rusiya imperiyasının tarixində önəmli rol oynamış bu nəslin nümayəndələri içərisində tanınmış həkim Əbdülkərim bəy Mehmandarov, Azərbaycan hərb tarixinə adını qızıl hərflərlə yazdırmış Səməd bəy Mehmandarov, qardaşları İbrahim bəy və İshaq bəy kimi şəxsiyyətlər yer alır.

Mehmandarovlar ailəsinin davamçıları bu gün də Azərbaycanın ictimai həyatında, mədəni-yaradıcılıq fəaliyyətinin inkişafında və dünyaya tanıdılmasında fəal rol oynayırlar.

Bu gün Heydər Əliyev Fondu tərəfindən Şuşada Mehmandarovların malikanə kompleksində aparılan bərpa işləri həm də Azərbaycan tarixində mühüm yer tutan böyük bir nəslin görkəmli nümayəndələrinin xidmətinə göstərilən misilsiz hörmət və ehtiram nümunəsidir.