Tbilisi, 13 fevral, AZƏRTAC

Tbilisi şəhər meriyası paytaxtdakı qədim, çox mühüm tarixi hadisələrə şahidlik etmiş binanı - hazırkı Gənclər evini təmir etdirəcək. Təmir işləri bu il başlanacaq və bir ilə başa çatdırılacaq.

AZƏRTAC xəbər verir ki, binanın təmiri üçün 25 milyon lari (təxminən 8,7 milyon dollar) vəsait ayrılıb.

Təmir işləri çərçivəsində binanın dayaq divarları möhkəmləndiriləck, daxili otaqlar, qapı-pəncərələr, bərpa olunacaq, dekorasiya yenilənəcək. Təmir-bərpa işləri zamanı otaqların tarixi əzəmətliliyi və gözəlliyi qorunub saxlanılacaq. Binanın həyəti də yenidən qurulacaq.

Qeyd edək ki, Tbilisinin mərkəzində yerləşən bu bina bir sıra tarixi hadisələrə şahidlik edib. Bu hadisələrin bəziləri Azərbaycanın tarixi ilə bağlıdır.

Belə ki, çar Rusiyası dövründə bu binada Qafqaz canişinliyi yerləşib. 1918-ci il fevralın 23-də bu binada Gürcüstan, Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələrindən ibarət Zaqafqaziya Seymi çağırılıb. Seymdə Gürcüstandan sosial demokratlar, Azərbaycandan “Müsavat” partiyası və bitərəflər, Ermənistandan isə “Daşnaksütyun” partiyası təmsil olunub.

Müsəlman fraksiyasının 50 üzvü olub və onlar say etibarilə üstünlük təşkil ediblər. Sosial demokratların 32, ermənilərin isə 27 üzvü Seymdə yer alıb.

Gürcüstan 1918-ci il mayın 26-da Zaqafqaziya Seymindən ayrıldığını bəyan edib və bununla da Seym buraxılıb. Mayın 27-də isə Seymin Azərbaycan nümayəndəliyi özünü müvəqqəti Milli Şura elan edib. Şuraya sədrlik Məhəmməd Əmin Rəsulzadəyə həvalə olunub. Bir gün sonra isə Milli Şuranın 26 nəfərin iştirakı ilə keçirilən ilk iclasında 24 səslə İstiqlal Bəyannaməsi qəbul edilib. Beləliklə, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin 1918-ci il mayın 28-də Tbilisinin mərkəzindəki bu binada yaradıldığı rəsmən elan olunub. Yeni yaranmış hökumət və Milli Şura iyunun 16-dək, yəni Gəncəyə köçürülənədək bu binada fəaliyyət göstərib.

Gürcüstan dövlətinin və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin müstəqillik bəyannamələrinə şahidlik etmiş tarixi bina Tbilisinin Şota Rustaveli prospektindədir (Şota Rustaveli, 6).

Bina daxildən tam Şərq üslubundadır. Bəzi məlumatlara görə, binanın daxili Şəki Xan Sarayı üslubunda tikilib. Binanı gəzərkən bunu hiss etmək olur. Binanın salonlarını gəzdikcə sanki həmin dövr insanın gözləri önündə canlanır. Buradakı Güzgülü, Ağ və Qırmızı zallar qədim tarixdən xəbər verir. Hər tərəfdən xırda güzgülərlə əhatə olunmuş Güzgülü zalda, əsasən, müzakirələr aparılıb. Ona görə də bu zala həm də məşvərət zalı deyirlər. Mühüm sənədlər isə qonşu otaqda qızılı lövhələrlə əhatə olunmuş, hündür tavanlı Ağ zalda imzalanıb. Azərbaycanın və Gürcüstanın ilk müstəqillik bəyannamələri də məhz bu zalda imzalanıb, Zaqafqaziya Seymi burada çağırılıb. Gərgin müzakirələrdən sonra qəbul olunmuş qərarlar isə köhnə ənənəyə uyğun bəzədilmiş Qırmızı zalda elan olunub.

Binanın əhəmiyyəti bununla bitmir. Qafqaz canişinliyinin xidməti məkanı olmuş bu binada həmin dövrdə bir çox görkəmli şəxsiyyətlər, o cümlədən Azərbaycanın mədəni, ədəbi, fəlsəfi fikrinin banilərindən olan Mirzə Fətəli Axundov və Abbasqulu ağa Bakıxanov da çalışıblar.

Binanın əsas zalının girişindəki divarlarda Gürcüstan dövlətinin və Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin elan edilməsini bildirən məlumat lövhələri yerləşdirilib.

Xətayi Əzizov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Tbilisi