Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

ELM VƏ TƏHSİL

Təhsil eksperti: AMEA ilə bağlı islahatların aparılması zəruridir

Bakı, 28 iyul, AZƏRTAC

Azərbaycan iqtisadiyyatının dayanıqlı inkişafında elmin çəkisi, elm və təhsilin inteqrasiyası məsələləri önəmli yer tutur. Ali təhsil müəssisələrinin maddi-texniki bazasının daha da gücləndirilməsi, gənclərin elmi axtarışlara yönləndirilməsi ölkənin gələcək sosial-iqtisadi inkişafını təmin edəcək mühüm amillərdir. Elm və təhsillə bağlı müvafiq infrastrukturun yenilənməsi isə qarşıya qoyulan məqsədlərə daha tez çatmağa və arzuolunan nəticələr əldə etməyə imkan yaradar.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu fikirlər təhsilin idarə olunması üzrə mütəxəssis Qoşqar Məhərrəmovun məqaləsində yer alıb. Məqaləni təqdim edirik.

XXI əsrdə universitetlər dəyər yaradan, özünü maliyyələşdirən, patentə sahib olan, öz xidmətlərini və məhsullarını cəmiyyətə sata bilən müəssisələrdir. Yəni, universitetlər yeni dövrdə təkcə ali təhsil verən müəssisə deyil. Yeni dövrdə universitet müxtəlif elmi istiqamətləri bir araya gətirərək tədqiqat komandalarının birlikdə işlədiyi müəssisədir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasına (AMEA) ali təhsil mövqeyindən baxsaq görərik ki, orada magistratura, doktorantura təhsili alan tələbələr, tədqiqat aparan alimlər olsa da, AMEA üçüncü nəsil universitetlərin görməli olduğu işləri görə bilmir. Bunun müxtəlif səbəbləri var. Uzun illərdən bəri formalaşmış bu müəssisədə kadrların yenilənməməsi, məvacibin diferensiallaşdırılmaması, elmi tədqiqatların nəticələrinin kommersiyalaşdırılmaması AMEA-nı müasir tələblərdən geri qoyur. İnanıram ki, akademiyada elmi tədqiqatlar aparan, elmi məqalələr yazan insanlar var. Ancaq demək olmaz ki, AMEA gözləntiləri doğruldur. Problemin həlli üçün nə etməli? Ümumiyyətlə, bir çox elm-təhsil müəssisələri eyni problemi yaşayırlar: kadrları təqaüdə göndərə bilmirlər. Yaşı 65-70-dən yuxarı olanlar, bu sahədə səmərəli fəaliyyət göstərə bilməyənlər, yeniliklərlə ayaqlaşmayanlar, rəqəmsal bacarıqlara yiyələnməyənlər təqaüdə getmirlər. Bu məsələ həll olunmalıdır, müəssisə kiçildilməlidir. Yəni, iş qabiliyyəti olmayanlar işdən kənarlaşdırılarsa, orada yaranan əlavə vəsait həqiqətən elmi araşdırmalar aparan gənc kadrlara yönləndirilə bilər. Bununla da onlarda motivasiya yaranar, yeni tədqiqatlar aparılar. Elmin inkişafı üçün bu sahəyə gənclərin cəlb edilməsi olduqca vacibdir. Azərbaycanda elmi ictimaiyyətin yaşı çox yuxarıdır. Gənclərin elmi tədqiqatlara cəlb edilməməsi ölkəni elmi-pedaqoji kadr hazırlığında çox ciddi problemlərlə üz-üzə qoya bilər.

Ümumiyyətlə, AMEA-da tədqiqata söykənən iş qurulmalıdır, diferensiallaşdırılmış məvacib sistemi yaradılmalıdır, şöbələrin, bölmələrin səmərəliliyi nəzərdən keçirilərək yığcam tədqiqat müəssisəsinə çevrilməlidir. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Sovet İttifaqından qalan mirasdır. Bu qurumun vaxtı keçmiş, köhnəlmiş strukturu və fəaliyyəti yeni dövrün tələblərinə cavab vermir. Ölkəmizin qarşısında duran vəzifələrə nail olmaq üçün fundamental və tətbiqi elm sahələrində radikal islahatlara və yeniliklərə zərurət böyükdür. Əldə edilən böyük Qarabağ Zəfərindən sonra ölkə iqtisadiyyatının dayanıqlı inkişafı, Azərbaycanın regionda lider dövlət rolunu davam etdirməsi həm də elmin inkişafı ilə mümkündür. AMEA köklü müəssisədir. Ancaq bu müəssisə yenilənmədikcə yaşlı palıd ağacı kimi içəridən çürüyə bilər, bəlkə də çürüyüb. AMEA-nı yeniləməklə onun fəaliyyətini eyniadlı tədqiqat müəssisəsi kimi stimullaşdırmaq olar. AMEA-nın islahat nəticəsində tədqiqatçı və alimlərin üzvlüyünə əsaslanan quruma transformasiyası baş verməlidir. Bir çox oxşar kontekstə malik ölkələrdə bu proses həyata keçirilib. Elmi tədqiqatların ali təhsil müəssisələrində aparılması bu müəssisələrdə tədrisin keyfiyyəti, ali məktəblərin fəaliyyətinin təkmilləşdirilməsi və elmi nailiyyətlərin iqtisadiyyata inteqrasiyası baxımından əhəmiyyətlidir.

Bununla bağlı mühüm məsələ AMEA-nın institutlarıdır. Təkcə bir məsələyə diqqət yetirsək mənzərə aydın olar. AMEA-da Neft və Qaz İnstitutu var. Halbuki respublikamızda Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye Universiteti və Bakı Ali Neft Məktəbi fəaliyyət göstərir. Yaxud Kataliz və Qeyri-Üzvi Kimya İnstitutu, Aşqarlar Kimyası, Neft-Kimya Prosesləri İnstitutu. Fikrimcə, bütün bunlar bir mərkəzdə cəmlənsə, daha yaxşı olardı. Eləcə də AMEA-da humanitar, ictimai elmlər sahələri üzrə infrastruktura nəzər salınarsa, elmi fəaliyyəti bir-birinə son dərəcə yaxın olan institutları görmək olar.

Digər məsələ isə dünyanın nüfuzlu elmi bazalarında məqalələrin yerləşdirilməsi və onlara istinad edilməsidir. Bu baxımdan da nəzər yetirdikdə AMEA-nın ayrı-ayrı elmi müəssisələrinin fəaliyyətinin qənaətbəxş olmadığı açıq-aşkar görünür. İstər elmi məqalələrin ümumilikdə sayı, istər bir alimə düşən məqalə sayı, istər istinadların sayına görə bir çox institutların göstəriciləri olduqca aşağıdır. Bu məsələ də həmin qurumların fəaliyyətinin yenidən qiymətləndirilməsini, onların optimallaşdırılmasını və rasionallaşdırılmasını qaçılmaz edir.

Son illər ölkəmizdə təhsil sahəsində çox böyük islahatlar həyata keçirilir. Bu islahatlar gənclərin təhsili üçün geniş imkanlar açır. Lakin AMEA-nın mövcud strukturu dövrün tələblərinə cavab vermir. Bu ziddiyyətin aradan qaldırılması məsələsi AMEA ilə bağlı islahatların aparılmasını zəruri edir.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Azərbaycan-Çin əlaqələri - tarixi İpək yolundan başlanan dostluq

® “Azercell” gənclərin informasiya texnologiyaları sahəsində inkişafını dəstəkləməyə davam edir

BMT-nin İnkişaf Proqramı çərçivəsində COP29-la bağlı potensial tərəfdaşlıq müzakirə olunub

Ədəbiyyat Muzeyində “Soyqırımlarının qıra bilmədiyi sarsılmaz iradə” mövzusunda elmi sessiya keçirilib

Qubada aqrar sahənin investisiya imkanları və yeni çağırışlar müzakirə olunub

Rusiya XİN: Ermənistan quru yerdə qala bilər

® “Rabitəbank”dan yüksək keşbekli əməkhaqqı kartı!

Ceyhun Bayramov: Sülh prosesinin irəlilədilməsi istiqamətində yeni çağırışlar yaradan bir sıra addımlar prosesə maneə törədir

Biləsuvarda Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününə həsr olunan elmi konfrans keçirilib

Naftalanda şəhid ailələri və qazilər üçün iftar süfrəsi açılıb

Xabi Alonso “Bayer”də qalacağını açıqlayıb

Harvard Universiteti qədim kitabın cildindən insan dərisini çıxarıb

Naxçıvanda Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününə həsr olunmuş elmi konfrans keçirilib

AZAL martın 31-dən yay uçuş cədvəlinə keçir

“Bülbülün qonaqları” rubrikası növbəti dəfə Məmməd Səid Ordubadiyə həsr olunub

Məktəblərdə direktor müavini vəzifəsinə işə qəbul üzrə təkrar müsahibə keçirilir

İlahiyyat İnstitutunun “Qonağınız müəllimlərinizdir” layihəsi davam edir

Mərkəzi Gömrük Hospitalında 31 Mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Gününə həsr edilmiş tədbir keçirilib

Quba şəhərindəki kütləvi məzarlıq 1918-ci il mart soyqırımının qanlı tablolarından biridir - elmi konfrans

“Telegram”da yeni funksiyalar olacaq

Təhsil müəssisəsində aşkar edilən qanunsuzluqlarla bağlı başlanmış cinayət işi məhkəməyə göndərilib

XƏBƏRDARLIQ: Hava şəraiti dəyişəcək, külək, yağış, qar, daşqın və sel gözlənilir

Aygün Zərbəliyeva: “Meta”da təxminən 20 nəfər azərbaycanlı çalışır

Rəcəb Tayyib Ərdoğan may ayında Vaşinqtona səfər edəcək

Aşqarlar Kimyası İnstitutunda mart soyqırımı qurbanlarının xatirəsi anılıb

Energetika naziri Qazaxda vətəndaşlarla görüşüb

“Everton”un sabiq futbolçusu ömürlük həbs oluna bilər

Türkiyədə bələdiyyə seçkilərinə hazırlıq başa çatıb

Gənclərə ətraf mühitin qorunması, alternativ enerji mənbələri mövzularında təlim keçirilib

31 Mart - tarixi yaddaşımızdan silinməyən soyqırımı

Məhkumların uşaqları həm əyləndi, həm öyrəndi

Tovuzda 40 yaşlı kişini “tok” vurub öldürdü

“2026-cı ilə qədər 6000 keçmiş məcburi köçkünün peşə təliminə cəlb olunması nəzərdə tutulub” - AÇIQLAMA

® Mərkəzi Gömrük Hospitalının həkimi Almatıda keçirilən beynəlxalq elmi-praktik konfransda məruzə ilə çıxış edib

® “PAŞA Qrup” şirkətləri tərəfindən Novruz bayramı ərəfəsində növbəti sosial aksiya keçirilib

"Aqroservis" ASC-nin sədr müavini Zaqatalada vətəndaşları qəbul edib, təsərrüfatlarla tanış olub

“AzScienceNet” Şəbəkə İdarəetmə Mərkəzində “FileSender” xidməti istifadəyə verilib

Azərbaycan alimi nüfuzlu jurnalın redaksiya heyətinin üzvü seçilib

® “Unibank” biznes mobil bankçılıq üzrə ən yaxşı banklar siyahısındadır

Turizm və Menecment Universitetində 1918-ci il mart soyqırımına həsr olunan tədbir keçirilib

Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondunun növbəti layihəsi – “Turk Discovery” yutub platforması

Bakıdakı təsnifat turnirində 33 ölkənin güləşçiləri mübarizə aparacaqlar

BMU-da Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü qeyd olunub

Ömür boyu eyni yerdə işlədi, İkinci Dünya müharibəsindən sonra Türkiyəyə yollanmış atasını tapdı... Vəfalı oldu

Kukla Teatrında növbəti xeyriyyə aksiyası

Almaniyada kimlər daha çox pensiya alır?

Aqrar sığorta eksperti təlimi üçün müraciət müddəti uzadılıb

Havada toz müşahidə olunur

Mart soyqırımı amansızlığına və miqyasına görə bəşər tarixində ən qanlı faciələrdəndir RƏY

Qəsdən adam öldürməyə cəhd faktı ilə bağlı cinayət işi məhkəməyə göndərilib

Pasxa ərəfəsində Fransada təhlükəsizlik tədbirləri gücləndirilir

Ceyhun Kərəmov: Böyük Qayıdış regionda peşə təhsili sistemi üçün də yeni imkanlar açır - YENİLƏNİB

Bu gündən 181 avtobus yeni nəqliyyat mübadilə mərkəzindən hərəkət edəcək

İsveçrənin hidrogen qatarı rekord vurub

“Meta” səsimizi dinləyirmi? Şirkətin London ofisində çalışan azərbaycanlı ilə MÜSAHİBƏ VİDEO

Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin Kollegiyasının 2016-cı il 7 sentyabr tarixli 1617050000011400 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Səyyar vergi yoxlamasının keçirilməsi Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyinin Kollegiyasının QƏRARI

Azərbaycan Respublikası Vergilər Nazirliyinin Kollegiyasının 2015-ci il 19 may tarixli 1517050000003100 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Fiziki şəxslərin uçota alınması, yenidən uçota alınması və uçotdan çıxarılması Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası İqtisadiyyat Nazirliyinin Kollegiyasının QƏRARI

Bu ilin fevralında Türkiyənin ticarət balansının kəsiri azalıb

Tədqiqat: Təbii və süni dadlandırıcılar qanda şəkəri azaldır

Bakıda informasiya texnologiyaları və onların tətbiqi üzrə 2-ci beynəlxalq konfrans keçiriləcək

Laçındakı Aqrosənaye parkında 46 müəssisə fəaliyyət göstərəcək

Qulu Ağsəsin “Görsən üşüyürsən...” adlı şeirlər kitabı çap olunub

Moskvada MDB İqtisadi Şurasının iclası keçirilib VİDEO

Türkiyədə ABŞ nümayəndə heyəti ilə Ukrayna müharibəsi və terrorizmlə mübarizə məsələləri müzakirə ediləcək

Argentina millisinin futbolçusunu hədələyən cinayətkarlar saxlanılıb

Yaz mövsümü və allergik xəstəliklər

Azərbaycan Premyer Liqasında daha 2 turun cədvəli məlum olub

Deputat: Mart soyqırımları bəşər tarixində ən qanlı faciələrdəndir

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Neftçalada vətəndaşları qəbul edib

Bakıda VI Ümumdünya Mədəniyyətlərarası Dialoq Forumu keçiriləcək

Barselonada ekstremal quraqlıq hökm sürür

“Uğurlarımın arxasında duran ən böyük səbəb budur” – peşə məktəbi məzununun UĞUR HEKAYƏSİ

Azərbaycan Kubokunda yarımfinal mərhələsinin cavab oyunlarının proqramı açıqlanıb

Fransa dövləti və Daxili Təhlükəsizlik Baş İdarəsi məhbusu necə manipulyasiya edib?

Salyan sakinindən külli miqdarda heroin götürülüb

ABŞ-ın Ukraynaya yardımının ümumi məbləği 113 milyard dolları keçib

Sabah ölkə ərazisində hava şəraiti dəyişkən buludlu olacaq

“60 çiçək – bir çələng” adlı Zəfər almanaxı işıq üzü görüb

Baş katib: Azərbaycan basketbolunda yeni tarix yazmaq istəyirik

Ən varlı amerikalıların 1 faizinin sərvəti 44,6 trilyon dollara yüksəlib

Milli Kitabxanada 31 Mart - Azərbaycanlıların Soyqırımı Günü ilə əlaqədar tədbir təşkil olunub

Kembricdə şahzadə Filippin heykəlini demontaj edəcəklər

BDU-da Günəş aktivliyinin tədris göstəricilərinə təsiri məsələsi müzakirə olunub

Moskvada MDB İqtisadi Şurasının 101-ci iclası başlayıb

Ölkəyə idxal olunan bir sıra qida məhsullarında uyğunsuzluqlar aşkarlanıb

Səhiyyə Nazirliyi Laçın şəhərində uşaqların kompleks tibbi müayinəsini aparıb və maarifləndirici aksiya təşkil edib

Olimpiya idman növləri üzrə federasiyalar üçün seminar keçirilib

Ramazan bayramı ilə əlaqədar Bakı-Qəbələ-Bakı marşrutu üzrə qatarların hərəkətində dəyişiklik edilir

Dövlət Ekoloji Təhlükəsizlik Xidməti ictimai-iaşə obyektlərinin sahiblərinə çağırış edib

Cənubi Koreyada sürət qatarı ilə doğum səviyyəsi arasında maraqlı əlaqə tapıblar

Bakı kəndləri arasında futbol turniri başlayır 

AzMİU-da maarifləndirici seminar - Plastik tullantıların təbiətə zərəri

Dövlət Su Ehtiyatları Agentliyinin sədri Gəncə şəhərində vətəndaşlarla görüşüb

Milli Məclisin növbəti plenar iclasının vaxtı açıqlanıb

Kainatın bir çox sirrini açmağa imkan yaradan texnoloji yenilik

Azərbaycan cüdoçuları “Böyük Dəbilqə” turnirinin ilk günündə medal qazana bilməyiblər

Mart soyqırımı - insanlığın faciəsi

Naxçıvandan olan şəhid ailələrinin üzvləri Şuşada

Bakıda keçiriləcək lisenziya turnirinə satılan biletlərin sayı açıqlanıb

Sağlam və düzgün qidalanmanın ən önəmli qaydalarından biri meyvə və tərəvəzləri mövsümündə istehlak etməkdir