Bakı, 3 aprel, Günel Məlikova, AZƏRTAC 

İnsanların oturaq həyat tərzi keçirməsi, müntəzəm idmanla məşğul olmaması, düzgün qidalanmaması və onurğanın daşıya biləcəyi səviyyədən artıq yüklənməsi onun xəstəliklərinin son dövrlərdə geniş yayılmasına səbəb olub. Klinikamıza edilən müraciətlərin əksəriyyətini disk yırtıqları təşkil edir. Lakin onurğa əyrilikləri- skolioz, kifoz, fəqərə sürüşmələri, onurğa beyin şişləri, onurğa travmaları, osteoporozu olan xəstələr də az deyil.

Bu sözləri AZƏRTAC-a məxsusi müsahibəsində Azərbaycan Tibb Universitetinin Tədris-Cərrahiyyə Klinikasının həkim-neyrocərrahı, tibb üzrə fəlsəfə doktoru Cəmil İskəndərov bildirib.

- Disk yırtıqları haqqında nə deyə bilərsiniz?

- Son illərdə demək olar ki, hər ailədə təsadüf olunan disk yırtıqları son dövrlərdə çox geniş yayılıb. Disk yırtığı ən çox bel nahiyəsində təsadüf olunur. Bunun əsas əlaməti ayaqlarda müvafiq sinir boyunca ağrıların olmasıdır. İkinci yerdə boyun nahiyəsi durur ki, bu da özünü qolda olan ağrılarla göstərir. Döş nahiyyəsində olduqda isə ağrılar qabırğa boyunca yayılır. Əsasən çox ciddi və geridönməz əlamətlərin meydana çıxması xəstələrin həkimə gec müraciət etməsi və ya düzgün yardım göstərilməməsi səbəbindən baş verir.

-Disk yırtıqları zamanı hansı müalicə üsulları tətbiq olunur və bu sahədə hansı yeniliklər var?

-Ümumiyyətlə disk yırtığı diaqnozu qoyulmuş xəstəyə ilkin olaraq neyrocərrahın baxışı və bundan sonra müalicə taktikasının seçilməsi məsləhətdir. Mən düşünürəm ki, əgər belə olarsa bu xəstəliklə əlaqədar ağırlaşmaların, yəni gec və adekvat yardım göstərilməmə hallarının azalması əldə olunar. Bu heç də o demək deyil ki, bütün xəstələr əməliyyat olunmalıdır. Biz yalnız hissi və ya hərəkət pozğunluğu olan və həmçinin uzunmüddətli konservativ müalicələr almış, lakin kəskin ağrıları keçməmiş xəstələrin cərrahi əməliyyat olunmasının tərəfdarıyıq. Disk yırtıqlarının cərrahi müalicəsində müxtəlif üsullardan istifadə edilir. Bunlar mikrodiskektomiya, endoskopik diskektomiya, mikro-endodiskektomiya və digərləridir. Bu üsulların hansının tətbiq olunmasını seçmək isə xəstənin müayinəsindən sonra fərdi olaraq qərarlaşdırılır.

-Boyun yırtıqlarının Azərbaycanda cərrahi müalicəsi varmı?

-Çox gözəl və aktual sualdır. Bugünkü gündə də bizə müraciət edən xəstələrin əksəriyyətində, hətta bəzi həkim həmkarlarımızda da yalnış fikirlər formalaşıb ki, bizdə boyun yırtıqlarının cərrahi müalucəsi yoxdur və bunun üçün xaricə getmək lazımdır. Fürsətdən istifadə edərək qeyd etmək istəyirəm ki, nəinki boyun yırtıqlarının, həmçinin istənilən onurğa xəstəliklərinin bizim ölkədə yüksək səviyyədə cərrahi müalicəsi mümkündür və bunun üçün xaricə getməyə ehtiyac yoxdur. Qısası tibbi ədəbiyyatda rast gəlinən bütün onurğa əməliyyatları Azərbaycanda yüksək səviyyədə icra olunur.

-Onurğa xəstəlikləri yaşla nə qədər əlaqəlidir?

-Adətən yaşlı insanlarda onurğa xəstəlikləri daha çox təsadüf olunur. Lakin osteoporoz adlanan xəstəlik xüsusən bu qrup üçün xarakterikdir. Osteoporozla əlaqədar olaraq fəqərələrdə spontan sınıqlar qeyd oluna bilir ki, bu hallarda da xəstələrə neyrocərrahın yardımı lazım gəlir. Belə ki, bu xəstələrin ağrısını aradan qaldırmaq, yataq şəraitindən qurtarmaq məqsədilə perkutan vertebroplastika və ya kifoplastika əməliyyatları icra edirik. Bu əməliyyatların üstün cəhətlərindən biri də xəstələrin yaşlı, yanaşı xəstəliklərinin olub-olmamasından asılı olmayaraq narkoz verilmədən icra oluna bilməsidir. Əməliyyatdan bir saat sonra isə xəstələr ayağa duraraq, heç bir ağrı hiss etmədən evə gedə bilirlər.

-Onurğa əyriliklərində nə etmək mümkündür?

-Ümumiyyətlə insan onurğasında təbii əyriliklər olur ki, bunun da sayəsində o üzərinə düşən yükü azaltmış olur. Bu əyriliklərin normadan çox olması artıq xəstəlik hesab olunur. Kifoz və ya skolioz şəklində özünü büruzə verən bu patologiya insanda kosmetik kobud eybəcərlik verirsə, daimi ağrılara səbəb olursa və ya digər şikayətlər törədirsə cərrahi əməliyyat olunmaqla aradan qaldırıla bilir. Skolioz və ya kifoz cərrahiyyəsi qeyd edim ki, onurğa cərrahiyyəsinin ən mürəkkəb və çox böyük məsuliyyət tələb edən bölmələrindən biridir. Bu əməliyyatlar mütləq neyromonitorinqdən, yüksək keyfiyyətli implantlardan istifadə olunmaqla icra olunmalıdır. Bizim klinikada bunlar təmin olunduğundan bu əməliyyatları fəsadsız icra edə bilirik.