Bakı, 6 dekabr, AZƏRTAC

Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası rəyasət heyətinin növbəti nəşri - “Türkologiya” beynəlxalq elmi jurnalının bu il üçün üçüncü nömrəsi işıq üzü görüb.

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzindən AZƏRTAC-a bildiriblər ki, akademik Kamal Abdullanın baş redaktorluğu ilə nəşr olunan jurnalda türk dünyasının dəyərli müəlliflərinin sanballı araşdırmaları və elmi tədqiqatları yer alıb.

Nəşrin hazırlanmasından əvvəl Bakı Dövlət Universiteti, Qafqaz Universiteti, Xəzər Universiteti və Odlar Yurdu Universitetinin “SABAH” qruplarında təhsil alan tələbələrin qatıldığı, akademik Kamal Abdullanın moderatorluğu ilə keçirilən ilk seminar-məşğələdə alim yeni nəsli daha şanslı hesab etdiyini vurğulayıb. Akademik deyib: “Bu gənclər çox xoşbəxtdirlər. Çünki onların yaşında bizə öz ustadlarımızı, dünyada məşhur alimləri bir yerdə görmək nəsib olmadı, ancaq əsərlərini oxumağa çalışdıq. Tələbəlik illərimizdə önümüzdə dəmir hasar çəkilmişdi və o hasar imkan vermirdi ki, türk alimləri o zaman SSRİ adlanan bir ölkəyə gəlsinlər, yaxud buradan başqa ölkəyə gedib türkoloqlarla görüşsünlər. Yaşlı nəsil bunu yaxşı xatırlayar. Əgər belə bir görüş baş versəydi də, bu, son dərəcə nadir, fövqəladə hadisə hesab olunurdu”. Akademik ümidvar olduğunu bildirib ki, “Türkologiya” jurnalının nəzdində yaradılan bu seminarın əsas məqsədi türkologiya elminin nailiyyətlərini və problemlərini görkəmli türkoloqların iştirakı ilə müzakirə etməkdir. Məqsəd, həmçinin gənc türkoloqları bu elmin canlı əfsanələri ilə tanış etmək, türkologiya elminin inkişafına, onun digər elm sahələri ilə əlaqəsinin daha sıx qurulmasına və bu elm sahəsinin şaxələndirilməsinə kömək etməkdir. K.Abdulla deyib: “Biz seminarı bu qüvvələrlə, sabah bunlara qoşulacaq başqa qüvvələrlə davam etdirməyi, jurnalın konfrans, “dəyirmi masa” şəklində əlavələrini dərc etməyi də düşünürük. O əlavələri bizim seminarın üzvləri müəyyənləşdirəcəklər. Bu, hansısa türkoloji problemin araşdırılması, yaxud da türkologiyanın hansısa sahəsi ilə bağlı mövzunun öyrənilməsi ola bilər. Seminarın əhəmiyyəti həm də ondadır ki, burada elm və təhsilin vəhdəti əksini tapacaq. Bununla bağlı biz həm başqa ölkələrdən dostlarımızı dəvət edə biləcəyik, həm də Azərbaycan universitetlərinin alimləri ilə əməkdaşlığı davam etdirəcəyik. Çalışacağıq ki, bu seminarlar ancaq öyrənmə məqsədli olmaqla qalmasın, eyni zamanda, türkoloji sahədə yeni ideyaları ortaya atan və müdafiə edə bilən ciddi elmi qüvvəyə çevrilsin. Bunun üçün əlimizdən gələni etməyə hazırıq”.

“Türkologiya”nın üçüncü nömrəsi görkəmli macar türkoloqu Georq Xazainin “Türk dilinin tarixi qrammatikasının hazırlanmasında yeni metodlar” məqaləsi ilə başlayır. Jurnalda Ukrayna türkoloqu Nariye Seydametova “Krım türkçəsi və türkçənin müqayisəli cəhətdən öyrənilməsi problemləri”ni araşdırıb. Azərbaycanlı araşdırmaçı Telman İsmayılov “Çələbi” xalçası, onun mənşəyi və simvolikası” haqqında düşüncələrini bölüşüb. Nəşrin bu nömrəsində Mehman Musaoğlu və Fatih Kirişçioğlu tərəfindən “Göktürk mətninin kavramsal, semiotik və sintaktik quruluşunun müqayisəli təhlili təcrübəsindən” söz açılıb.

Birinci Türkoloji Qurultayın 90 illiyi münasibətilə tərtib olunmuş rubrikada Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti, akademik İsa Həbibbəylinin “Türk dünyasında inteqrasiya prosesləri; ədəbi tarix reallıq və müasir dövr”, Türkmənistandan Muradgəldi Soyeqovun “Birinci Türkoloji Qurultayda iştirak edən türkmən nümayəndə heyəti” və Elbruz Əzizovun “Birinci Türkoloji Qurultayda türk dillərinin tarixi inkişaf məsələləri” sərlövhəli məqalələri yer alıb.

Nəşrin “Türkoloji mərkəzlər” bölümündə isə Rusiyadan Radif Zemaletdinov və Alfiya Yusupovanın “Kazan Federal Universitetində tatar dili” mövzusu dərindən araşdırılıb.

Jurnalın “Resenziyalar” rubrikasında Əli Erol, Daşqın Öşgörən, İbrahim Dilək kimi müəlliflərin düşüncələri yer alıb, “Konqreslər, dəyirmi masalar” bölməsində isə müxtəlif aktual araşdırmalara işıq tutulub. Konfransda mühüm bir məqam vurğulanıb ki, “Biz böyük bir ailəyik - türk kökənli böyük ailə. Bu qurultay bir qardaşlıq, sədaqət bayramıdır”.

Nəşrin son səhifəsindəki nekroloq bölməsində türkoloq alimlər Məhəbbət Mirzəliyeva, Halil İnalcik, Ziya Gökalp, Vladimiri Qordlevski, Plato Melioranskinin xatirəsi ehtiramla yad edilib, Osman Fikri Sərtkya və Möhsün Nağısoylu haqqında yubiley arzuları qələmə alınıb.