Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

CƏMİYYƏT

Ürək-damar xəstəlikləri yalnız “genlərimizin bizə hədiyyəsi” deyil, həm də həyat tərzimizə bağlı problemdir

Bakı, 13 iyul, AZƏRTAC

Hazırda Mərkəzi Klinikada kardiologiya sahəsində dünya standartlarına tam uyğun və ən son texnologiyalardan istifadə edilir. Bu da ən kiçik ürək patologiyalarının belə erkən müddətdə aşkarlanmasına şərait yaradır. Onu da qeyd etmək istərdim ki, klinikamızda dünyanın aparıcı tibb ocaqlarının çoxundan daha keyfiyyətli və uğurlu müayinə, müalicə, eləcə də profilaktika işləri aparılır. Aldığımız yüksək nəticələr bunun göstəricisidir. Klinikamız Avropa Kardiologiya Cəmiyyətinin və Dünya Səhiyyə Təşkilatının bu sahədə mövcud protokolları əsasında fəaliyyət göstərir. Bu da xəstələrin müalicəsi ilə yanaşı, həkim üçün də çox faydalıdır.

Bu sözləri Mərkəzi Klinikanın kardiologiya şöbəsinin müdiri, Azərbaycan Tibb Universitetinin daxili xəstəliklər kafedrasının müəllimi, Türk Dünyası Kardioloji Birliyinin vitse-prezidenti, Əməkdar Həkim Firdovsi İbrahimov AZƏRTAC-ın müxbiri ilə söhbətində bildirib.

F.İbrahimov deyib ki, Avropa Kardiologiya Cəmiyyətinin və Dünya Səhiyyə Təşkilatının protokolları on minlərlə insanın üzərində aparılan tədqiqatlar nəticəsində hazırlanıb. Protokolların hazırlanmasında Avropa Kardiologiya Cəmiyyətinin bir üzvü olaraq mən də yaxından iştirak etmişəm. Bu da həm ölkəmizin təbliği, həm də azərbaycanlı mütəxəssisin bu prosesə cəlb olunması baxımından sevindirici haldır. Bu, həm də Mərkəzi Klinikada kardiologiya sahəsinin inkişafının da göstəricilərindən biridir. Kardiologiya sahəsində doğruluq cihazlarının istər müayinədə xəta payının ən aza endirilməsi, istərsə də müalicədə dünya standartlarına cavab verməsi çox vacibdir və bu klinikamızda mövcuddur.

Şöbə müdiri bildirib ki, Mərkəzi Klinikada ən sadə diaqnostik üsuldan başlamış ən son və müasir texnologiyalarla peşəkar mütəxəssislər tərəfindən xəstəliklərin düzgün qiymətləndirilməsi və müalicəsi həyata keçirilir. EKQ, ExoKQ, Stress test, Holter monitorinq kimi standart müayinə metodları ilə yanaşı, TEE, Kardiak MR, CT anqioqrafiya kimi müasir müayinə metodları geniş tətbiq olunur. Bu müayinələr dünyanın aparıcı klinikalarında ixtisaslaşmış mütəxəssislər tərəfindən aparılır. Transezofagial exokardioqrafiya ambulator olaraq anadangəlmə və qazanılma qüsurlarının daha detallı araşdırılmasında, ürək boşluqlarında tromb varlığının təyini üçün həyata keçirilir. Bununla da səyirici aritmiyası olan yüzlərlə xəstənin insult keçirməsi önlənir. Bilirsiniz ki, Mərkəzi Klinika invaziv kardiologiyanın beşiyi hesab olunur. Qürurla deyə bilərəm ki, koronar angioqrafiya və stend implantasiyası sahəsində artıq qürur duyulacaq səviyyədədir.

- Firdovsi müəllim, bəs ürəyin işemik xəstəliyi nədir və bu problemin ilkin simptomları hansılardır?

- Əvvəla, təəssüflə qeyd etmək istərdim ki, kardiologiyanın bu qədər inkişafına baxmayaraq, ürək-damar sistemi xəstəlikləri hələ də dünyada ölümün birinci səbəbi olaraq qalır. İşemiya dedikdə tac damarların tutulması və ya damar keyfiyyətinin aşağı olması səbəbindən ürək əzələsinin yetərincə qanla təchizatının pozulması nəticəsində yaranan patoloji vəziyyət nəzərdə tutulur. Damarlarda yaranan tıxanıqlığa görə ürək öz funksiyasını tam olaraq yerinə yetirə bilmir. Simptomlar ilkin dövrlərdə fiziki aktivlik zamanı meydana çıxır. Bu, özünü hərəkət zamanı sinədə, kürəkdə yaranan yanma, göynəmə xarakterli ağrı, pilləkən qalxarkən təngnəfəslik, sinədə sıxılma kimi şikayətlərlə göstərə bilər. Amma bu, o demək deyil ki, işemiyası olan hər xəstədə biz bu simptomları görməliyik. Ürəyin işemik xəstəliyi bəzən daha əvvəl xəstədə heç bir şikayət olmadan birbaşa miokard infarktı hətta ani ölümlə qarşımıza çıxa bilir.

- Ürək-damar xəstəlikləri tam olaraq genetika ilə bağlıdır, yoxsa keçirdiyimiz həyat tərzinin bu xəstəlikdə rolu daha çoxdur?

- Bu sual kardiologiyanın mübahisəli mövzularından biridir. Bu sahədə çoxlu genişmiqyasli araşdırmalar aparılıb. Kobud şəkildə izah etsəm ailə üzvləri arasında 55 yaşdan aşağı kişi və 65 yaşına çatmamış qadın infarkt keçirən şəxs genetik risk daşıyır. Siqaret, düzgün qidalanmama, hərəkətsizlik, təzyiq və şəkər kimi ürək damar xəstəliklərinin əsas risk faktorlarına orqanizmin verdiyi cavab da irsiyyətdən birbaşa asılıdır. Belə ki, düzgün qidalanan, siqaret çəkməyən, şəkəri və ya təzyiqi olmadığı halda ürəyin işemik xəstəliyinə tutulan insanlar da var. Ailəvi hiperxolesterinemiyası olan insanlarda ürək-damar xəstəliyi çox gənc, hətta uşaq yaşlarda başlanır. Bu xəstələrdə qanda xolesterinin miqdarı həddən artıq yüksək olur. Göz ətrafında, dizdə ksantoma dediyimiz xolesterin çıxıntıları əmələ gəlir. Belə xəstələrin bütün ailə üzvlərində lipid spektrinin müayinəsi mütləqdir. Xəstəliyin daha erkən yaşda aşkarlanması infarkt və ani ölüm kimi faciəvi nəticələrin vaxtında qarşısının alınması deməkdir. Bir şey də qeyd edim ki, irsiyyətində ürək xəstəliyi olan hər insan infarkt keçirəcək və ya ürək xəstəsi olacaq deyə bir hal yoxdur. Bu da onu göstərir ki, ürək-damar xəstəliyinə tutulmaq təkbaşına “genlərimizin bizə hədiyyəsi” deyil, daha çox keçirdiyimiz həyat tərzinə bağlıdır.

- Bu xəstəliyin aşkarlanması istiqamətində əsasən nə kimi müayinələr aparılır?

- Ürəyin işemik xəstəliyi diaqnostikası o qədər də çətin olmayan bir patologiyadır. Xəstənin şikayətlərinə uyğun olaraq, EKQ çəkilir, ExoKQ müayinəsi aparılır, “stress test” icra olunur. Qanda xolesterinin miqdarına baxılır. Xəstələrin risk qrupları təyin edilir, aşağı və orta risk qrupları yaxın təqibə alınır. Ciddi risk qrupundakılar daha ətraflı araşdırılır və lazımı müdaxilələr edilir. Ailə üzvlərinin birində şübhəli hal müəyyən edildikdə digər ailə üzvlərinin də müayinə olunması tövsiyə edilir. Belə ki, xəstəliyin vaxtında aşkarlanması gələcəkdə yarana biləcək fəsadların qarşısının alınması baxımından çox vacibdir. Müalicənin düzgün və zamanında aparılması isə xəstəliyin yaranmasının və irəliləməsinin əhəmiyyətli dərəcədə azalması deməkdir.

- Risk altında olanlar nə kimi profilaktik tədbirlər görməlidirlər?

- Hipertoniya xəstəliyi, şəkərli diabet və xolesterinin yüksək olması ürəyin işemik xəstəliyinin yaranmasında rol oynayan əsas amillərdəndir. Ölkəmizdə təzyiqli xəstələrin duz istifadəsi çox kontrolsuzdur. Normal halda gün ərzində 2-5 qr duzdan istifadə edilməlidir. Lakin biz duz sevən xalq olduğumuza görə təzyiqə nəzarət etməkdə çətinlik çəkirik. Daha bir səbəb isə artıq çəki və hərəkətsizlikdir. Bizim xalqın yağlı xörəklər yemə alışqanlığı var. Riskli xəstələr mütləq qida rejimlərinə ciddi riayət etməlidirlər. Heyvan mənşəli yağlardan uzaq durmalı, quyruq, piy yeməməlidirlər. Qısacası, siqaret çəkməmək, spirtli içki qəbulunu minimuma endirmək, çəkiyə nəzarət etmək, fiziki cəhətdən fəal olmaq və düzgün qidalanmaqla bu xəstəlikdən qorunmaq mümkündür. Genetik meyilli insanlar isə bu rejimə əməl etməklə ən azından xəstəliyə tutulma yaşını uzada bilərlər.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Həkim-stomatoloq: Hər altı aydan bir stomatoloji müayinə ağız və diş xəstəliklərinin aşkarlanmasına kömək edir

Əvvəlki dövrlərdən bağlı qalan 17 cinayətin açılması təmin olunub

2024-cü ildə bələdiyyələrin yerli büdcə gəlirləri əvvəlki illə müqayisədə 18,6 faiz artıb

FHN-in Dövlət Yanğın Nəzarəti Xidmətində müşavirə keçirilib

Ötən il 9720 hektar torpaq sahəsinin qanunsuz ayrılmasına dair bələdiyyə aktları ləğv edilib

Dünya Bankı: Azərbaycanda 30 ildə adambaşına düşən gəlir 60 dəfə artıb

Narkotik aludəçisi olan sürücülərin qanunazidd əməllərinin qarşısı alınıb

Ötən ay 26 mindən çox sosial ödəniş proaktiv qaydada aparılıb

DOST Rəqəmsal İnnovasiyalar Mərkəzi beynəlxalq müsabiqədə mükafata layiq görülüb

ASCO: “Bu gün lövbər dayanacaqlarına və sığınacaqlara çəkilmiş gəmilər fəaliyyətini tam bərpa edəcək

Aral dənizinin şimalında su balansı bərpa olunur

AMB sədri: Mərkəzi Bank pul siyasəti mexanizmini möhkəmləndirəcək

İtaliyada muzeydə yıxılan ziyarətçi XVI əsrə aid rəsm əsərini təsadüfən zədələyib

Bakıda “Dünya İnkişafı haqqında Hesabat”ın təqdimatı keçirilir

Vəkillərə “Birgə nikah dövründə əldə olunan əmlakın bölgüsü” mövzusunda təlim keçirilib

Ekvadorda prezident seçkiləri ikinci tura qalıb

Batumi limanında Trans-Xəzər marşrutu ilə Qazaxıstan ammofosu aşırılıb

MDU-da Özünütəhlil hesabatını hazırlamaq üçün yaradılan təşkilat komissiyasının növbəti iclası keçirilib

Cənubi Koreyada neft emalı zavodunda partlayış olub, itkin düşən və yaralananlar var

Azərbaycan Respublikasının 2024-cü il 28 iyun tarixli 1195-VIQD nömrəli Qanununun qəbul edilməsi ilə əlaqədar normativ hüquqi aktların kolliziyasının aradan qaldırılması məqsədilə Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Kollegiyasının bəzi qərarlarında dəyişiklik edilməsi və “Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin göndərişi ilə işə qəbul edilənlər, o cümlədən kvota üzrə işə qəbul edilənlər və işdən çıxarılanlar haqqında aylıq hesabatın təqdim edilməsi qaydası və formasının təsdiq edilməsi barədə” 2019-cu il 5 aprel tarixli 1905000014 nömrəli Qərarının ləğv edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin Kollegiyasının Qərarı

Bu gün Cəlil Məmmədquluzadənin doğum günüdür

Fevralın 10-u Ümumdünya Paxlalılar Günüdür

Prezidentin köməkçisi: Hazırda Azərbaycan 54 ortagəlirli ölkələr sırasındadır

Samuxda narkotik vasitənin təsiri altında avtomobil idarə edən sürücü saxlanılıb

BANM-in 5 tələbəsi “Qırmızı Ürəklər Təhsil Təqaüd Proqramı”nın qalibi olub

Aortanın protezləşdirilməsi nəticəsində 256 nəfər qəfil ölümdən xilas edilib

Dünya birjalarında neft bahalaşıb

Azərbaycanın stolüstü tennisçiləri Xorvatiyada fəxri kürsüyə qalxıblar

Premyer Liqa: “Neftçi” “Zirə”yə, “Kəpəz” “Araz-Naxçıvan”a qarşı

Türkiyə Prezidenti Azərbaycanla miqrasiya sahəsində əməkdaşlığa dair Sazişi təsdiq edib

Şahmat üzrə Azərbaycan çempionatında bütün yarımfinalçılar məlum olub

Ötən il Beyləqanda suvarma kanalları lildən təmizlənib, 119 subartezian quyusu təmir edilib

DİN: Bərdədə polisin keçirdiyi əməliyyat tədbiri zamanı 3 kiloqram tiryək aşkarlanıb

DİN: Dələduzluq etdiyi üçün axtarışda olan şəxs saxlanılıb

Zığ dairəsi-Hava limanı yolunda sürət həddi bərpa edilib

Bakıda bir sıra yollarda sıxlıq müşahidə olunur - SİYAHI

Şəkidə yanğın baş verib, 9 baş xırdabuynuzlu heyvan tələf olub

Həftədə bir yumurta yemək ürək xəstəliklərindən ölüm riskini azalda bilər –ARAŞDIRMA

Qrenlandiyadakı Katalina gölündə unikal buzlaq daşqını baş verib

Tramp fevralın 9-nu Amerika Körfəzi Günü elan edib

Almaniya Kansleri Olaf Şolts və Birlik partiyalarının namizədi Fridrix Merts teledebatda üz-üzə gəliblər

İspaniya La Liqası: “Sevilya”nı böyük hesabla məğlub edən “Barselona” liderlə xal fərqini azaldıb

Türkiyə Prezidentinin Asiya ölkələrinə səfəri başlayıb

Bundesliqa: Son iki sırada qərarlaşan komandaların görüşündə qalib müəyyənləşməyib

Azərbaycan güləşçiləri reytinq turnirinin son günündə 5 medal qazanıblar

Ukrayna ordusunda “Dron xətti” yaradılır

“Qış nağılı” Beynəlxalq Musiqi Festivalının səhnəsində “Eyforiya” ansamblının virtuoz musiqiçiləri çıxış ediblər

Etna vulkanı yenidən aktivləşib

Qəbələdə kamera musiqisi həvəskarlarına növbəti konsert proqramı təqdim olunub

Türkiyənin dəniz limanlarında yük dövriyyəsinin həcmi rekord səviyyəyə çatıb

Azərbaycanın karateçiləri Avropa çempionatından 3 medalla dönürlər

“Qalatasaray”ın oyunu mübahisəli penalti qərarına görə yarımçıq dayandırılıb

Türkiyə Superliqası: “Fənərbağça” səfərdə qalib gəlib

Misli Premyer Liqası: “Sabah” “Turan Tovuz”u məğlub edib

Zelenski: Müharibənin bu il başa çatması mümkündür

Ukrayna ordusu ayda 200 min dronla təmin olunur

Azərbaycanın çimərlik voleybolçuları Latviyada gümüş medal qazanıblar

Vətən müharibəsi şəhidlərinin xatirəsinə həsr olunan anım mərasimi keçirilib

İrakli Kobaxidze: Gürcüstanın ərazi bütövlüyünün bərpası yalnız sülh yolu ilə mümkündür

Şalva Papuaşvili: Hər bir radikal QHT-nin arxasında radikal donor dayanır

Yeniyetmə boksçular arasında ölkə birinciliyi başa çatıb

Misli Premyer Liqası: “Şamaxı” doğma meydanda “Sumqayıt”a qalib gəlib

Almaniya Kansleri Olaf Şolts və Birlik partiyalarının namizədi Fridrix Merts canlı teledebatda iştirak edəcəklər

Kreml Putin və Tramp arasında danışığın baş tutmasını nə təsdiq, nə də təkzib etdi

Türkiyə xarici tələbələrin sayını 500 minə çatdırmağı planlaşdırır

Elçin Xələfov: Hakimliyə 207 namizəd yazılı imtahanda iştirak edib

Yol-nəqliyyat hadisəsi Bakı-Sumqayıt şosesində sıxlığa səbəb olub

Egey bölgəsindəki seysmik aktivlik Türkiyəyə təsir edə bilər

Milyarder Klaus-Mixael Kühne Hamburqda opera binasının inşası üçün 330 milyon avro ayırıb

Qərbi Azərbaycan İcması: Bu, Azərbaycan xalqının dini və mədəni heysiyyətinə toxunan açıq provokasiyadır

Hakimliyə namizədlər üçün yazılı imtahan keçirilib

FHN: Xırdalanda çoxmərtəbəli yaşayış binasındakı yanğın söndürülüb

Sabah qar yağacaq, külək əsəcək - Proqnoz VİDEO

Maliyyə Nazirliyi: Türkiyədə inflyasiya səviyyəsi birrəqəmli göstəriciyə kimi enəcək

“Azərbaycan Atabəyləri” filmi Laçında nümayiş olunub

Texniki nasaz avtomobilin yolda qalması nəqliyyat sıxlığına səbəb olub

Astarada qəza baş verib, motosiklet sürücüsü ölüb

Azərbaycan boksçularından Serbiyada 6 medal

Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalı təqdim edib VİDEO

Dahi özbək şairi Əlişir Nəvainin abidəsi ziyarət edilib

Naxçıvanın muxtariyyəti - tarixi zərurət, tarixi nailiyyət

FHN: Yasamalda yaşayış binasında yanğın olub, 9 nəfər bina sakini təxliyə edilib

Rektor Aqil Şirinov: Din haqqında dindarın da öyrənməyə ehtiyacı var, ateistin də MÜSAHİBƏ

Azərbaycan millisinin üzvü Polina Rəhimova Braziliya Kubokunun qalibi olub

“Qış nağılı” Beynəlxalq Musiqi Festivalında möhtəşəm kamera musiqisi axşamı keçirilib

Ölkə ərazisində yağıntılı və küləkli hava şəraiti müşahidə olunub - FAKTİKİ HAVA

FHN: Bakıda evdə yanğın olub, 2 nəfər xilas edilib

Misli Premyer Liqası: “Sumqayıt” “Şamaxı”, “Turan Tovuz” “Sabah” səfərində

Meksikada yol qəzasında 40 nəfər həlak olub

Karib regionunda sunami xəbərdarlığı ləğv edilib

25 illik tədqiqat başağrısı pozğunluqları ilə intihar riski arasındakı əlaqəni ortaya çıxarıb

Qərbi Afrika Ölkələri İqtisadi Birliyi 135 əməkdaşını işdən azad edib

“Total” şirkətinin mənfəəti azalıb

Yuxu həblərinin beyinə gözlənilməz təsiri müəyyən edilib - TƏDQİQAT

Rəssam: Təbiət kodlaşdırılmış sistemdir

Parisdə Azərbaycan bəstəkarlarının musiqisindən ibarət konsert olub VİDEO

ABŞ-ın ticarət kəsiri ciddi şəkildə artıb

“Real” - “Atletiko Madrid” görüşü heç-heçə ilə başa çatıb

KİV: Donald Trampın vergi islahatları Britaniyaya 18 milyard funt sterlinqə başa gələ bilər

Serbiya prezidentinin avtomobili qəza şəraiti ilə üzləşib