Vyana, 7 oktyabr, AZƏRTAC

Oktyabrın 6-da Vyana Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzində Almaniyanın Qiesen Universitetinin dosenti türkoloq alim Mixael Raynhard Hessin “Şuşanın irsi. Azərbaycan mədəniyyət paytaxtının tarixi və inkişaf yolu“ kitabının təqdimatı keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbiri giriş sözü ilə açan Azərbaycan Mədəniyyət Mərkəzinin rəhbəri Leyla Qasımova qonaqlara bu il Azərbaycanda “Şuşa İli”nin elan olunduğunu və ölkə hüdudlarından kənarda da bu il çərçivəsində çoxsaylı tədbirlərin keçirildiyini diqqətə çatdırıb. Məmnuniyyətlə qeyd edilib ki, “Şuşanın mirası“ kitabının almandilli məkanda və ümumiyyətlə Avropada ilk təqdimatı Vyana şəhərində baş tutur və bu təqdimat və eləcə də təqdimatdan sonrakı klassik musiqi proqramı “Şuşa İli“nə həsr olunur. L.Qasımova bu kimi sanballı elmi əsərlərin Azərbaycan həqiqətlərinin dünyada yayılmasına mühüm töhfə verdiyini vurğulayıb.

Azərbaycanın Avstriyadakı səfiri Rövşən Sadıqbəyli Şuşa şəhərinin Azərbaycan xalqının mədəni və milli-mənəvi kimliyinin formalaşmasında oynadığı roldan, bununla yanaşı daşıdığı siyasi, coğrafi və iqtisadi əhəmiyyətdən bəhs edib. Qeyd edilib ki, bu il həm “Şuşa İli“ çərçivəsində, həm də Zəfər Günü münasibətilə təşkil ediləcək tədbirlərdə Şuşa şəhərinin Azərbaycan və region üçün əhəmiyyəti diqqət mərkəzində olacaq.

Azərbaycan Xarici İşlər Nazirliyinin Linqvistik təminat idarəsinin rəisi Rizvan Nəbiyev bildirib ki, “Azərbaycan mədəniyyəti və musiqisinin beşiyi“, “Qafqazın sənət məbədi“, “Şərqin konservatoriyası“, “Qarabağın baş tacı“ kimi epitetlər Şuşa şəhərinin tarixən oynadığı rola verilən qiymətdir. Eyni zamanda Müzəffər Ali Baş Komandan, Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə şanlı Azərbaycan Ordusu 44 günlük Vətən müharibəsində Şuşa şəhərini işğaldan azad etməsi ilə müharibənin sona çatması gününün Zəfər Günü kimi qeyd edilməsi də böyük simvolik məna daşıyır.

Kitab barəsində məlumat verən R.Nəbiyev bildirib ki, əsərdə Şuşa şəhəri ilə birgə Qarabağ və Azərbaycanın son 270 ildəki ümumi və mədəni tarixinin mərhələləri təhlil edilir. Şuşa şəhərinin mədəni və ədəbi irsinin detallı analizi Azərbaycan xalqının bu sahələrdə əldə etdiyi nailiyyətlər elmi faktlar və mənbələr əsasında təqdim olunub. Fərqli dillərdə ümumilikdə 600-dən artıq mənbəyə müraciət olunan monoqrafiyada eyni zamanda erməni müəlliflərin əsərlərinə də diqqət ayrılıb, mühüm tarixi xəritə və fotolar kitaba daxil edilib. Bildirilib ki, Şuşa təkcə öz tarix, siyasət və beynəlxalq hüquq nöqteyi-nəzərindən Azərbaycanın tərkib hissəsi deyil, eyni zamanda özünün ədəbi, mədəni və etnoqrafik irsi ilə də Azərbaycan xalqına məxsusdur və Qarabağın siyasi idarəçiliyi də azərbaycanlı dövlət xadimləri tərəfindən həyata keçirilib. Monoqrafiyada isbat edilir ki, Şuşa və Qarabağ heç zaman hansısa erməni dövlətinin tərkibində olmayıb və bu ərazilərin ədəbi, mədəni və etnoqrafik irsindəki elementlər də bu faktı təsbit edir. 19-cu əsrin sonunda Şuşada 95 şair və yazıçı, 38 xanəndə, 22 musiqişünas, 11 xəttat və 16 nəqqaş, astronom, memar və müəllimlər yaşamışlar və onların demək olar ki, hamısı müsəlman azərbaycanlılar idilər. Kitabda Şuşanın Azərbaycan mədəniyyətində tutduğu mövqeni müəllif Almaniyada Vaymar şəhəri, Avstriyada isə Vyana şəhəri ilə müqayisə edir.

Müəllif Mixael Raynhard Hess çıxışında bildirib ki, kitabın əsas qayəsi Şuşanın və Qarabağın Azərbaycanın ədəbiyyat və mədəniyyət tarixindəki zəngin irsini qərbli oxuculara çatdırmaqdır. Qeyd edilib ki, işğal dövründə Şuşa şəhərində baş vermiş dağıntılar və törədilmiş vandalizm ilk növbədə burada Azərbaycan irsini silmək, onu inkar etmək, yadlaşdırmaq və burada ayrıca bir erməni mövcudluğunu uydurmağa xidmət edirdi. Şuşada dağıntılara baxmayaraq, bu şəhərin Azərbaycan xalqının qəlbindəki yerini, onun mənəvi dəyərini silmək mümkün olmadı, bu gün bütün Qarabağ regionu ilə yanaşı Şuşanın da dirçəldilməsi və inkişafı üçün ciddi quruculuq işləri aparılır.

M.R.Hess təqdimatında Şuşa şəhərinin Azərbaycan mədəniyyətinin inkişafındakı təkanverici roluna ayrıca diqqət ayırıb. Burada yaşayıb-yaratmış görkəmli şair, ədib və musiqiçilərin məhz bu şəhərdən ilham aldığını, Azərbaycan mədəniyyətində Şuşa məktəbinin özünəməxsus yer tutduğunu diqqətə çatdıran alim qeyd edib ki, dahi Üzeyir Hacıbəyli “Leyli və Məcnun“ operasını qələmə almaq üçün ilk ideyalar hələ Şuşada olarkən formalaşmış, buradaki ədəbi-bədii mühit, musiqi və səhnə təqdimatları bəstəkarın yetişməsinə və Şərq aləmində ilk operanın yaranmasına təsir göstərmişdir. Bu isə bir daha göstərir ki, dahi şəxsiyyətlərin yetişdiyi Şuşa şəhərində kifayət qədər dərin və zəngin yaradıcılıq mühiti olmuşdur.

Təqdimatdan sonra Almaniyada yaşayan azərbaycanlı skripkaçı, dirijor və bəstəkar Anar İbrahimovun rəhbərliyi ilə klassik musiqi proqramı təqdim olunub. Proqramda Azərbaycan və Avropa bəstəkarlarının əsərləri ilə yanaşı Anar İbrahimovun bəstələdiyi “Mənim ürəyim Şuşa” əsəri də ifa edilib. Gənc musiqiçi Orxan Cəlilovun ifasında səslənən mahnı tamaşaçılar tərəfindən maraq və rəğbətlə qarşılanıb. A.İbrahimov bu əsərinin “Şuşa İli“ çərçivəsində Vyana şəhərində də təqdimatından məmnun olduğunu ifadə edib.

Elgün Niftəli

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Vyana