Tokio, 7 aprel, AZƏRTAC

Xəbər verdiyimiz kimi, aprelin 8-dən başlayaraq Yaponiya hökuməti fövqəladə vəziyyət rejimi elan edəcək. Qeyd edək ki, bu barədə qərar II Dünya müharibəsindən sonra Yaponiya tarixində ilk dəfə tətbiq olunacaq. Buna əsas səbəb kimi paytaxt Tokioda son sutkalar ərzində rekord sayda COVID-19 koronavirusuna yoluxanların olması göstərilir.

Bütün dünyanı lərzəyə salan pandemiyanın cəngindən xilas olmağı bacaran Çin və Cənubi Koreya ilə müqayisədə Yaponiya regionda zəif bənd kimi görünür. Bunu nəzərə alan dünyanın üçüncü iqtisadiyyatına malik olan Yaponiyanın Baş Naziri Şinzo Abe genişmiqyaslı antiböhran tədbirlərini nəzərdə tutan paketin qəbul edəcəyini bildirib. Həmin paketin həcminin ölkənin ümumi daxili məhsulunun 20 faizi həcmində olacağı qeyd edilir.

Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, artıq fevral ayından başlayaraq Yaponiyanın hökumət orqanlarının özəl şirkətlərin rəhbərlərindən əməkdaşların məsafədən iş rejiminə keçirilməsi tələbinə baxmayaraq, yüksək zəhmətsevərliyi və korporativ kollektivçilik mədəniyyətinə sahib olan bu xalqın nümayəndələri bu təşəbbüsü o qədər də ciddi qəbul etməyib. Belə ki, ötən həftənin sonlarında Yaponiyada geniş populyarlığı ilə seçilən LINE sosial şəbəkəsinin operatorunun keçirdiyi sorğunun nəticələrinə görə vətəndaşların əksəriyyəti daha tez-tez əllərini yusalar da, rəyi soruşulanların yalnız 5,6 faizi məsafədən işə keçdiklərini bildiriblər.

Bundan əlavə, respondentlərin yalnız 32,8 faizi lazımi sosial məsafəni gözlədiyini və bir-biri ilə aralıdan ünsiyyət qurduqlarının qeyd ediblər.

Nəticədə hökumət strukturları daha ciddi tədbirlər görmək və müharibədən sonrakı Yaponiyanın tarixində ilk dəfə olaraq fövqəladə vəziyyət rejiminin tətbiq etmək barədə qərar qəbul ediblər. Bununla yanaşı, Yaponiyada həmin rejimin tətbiqinin özünəməxsus xüsusiyyətlərinin olacağı da bildirilir. Bir tərəfdən fövqəladə vəziyyət rejiminin elan olunması hökumət orqanlarına vətəndaşlardan küçəyə çıxmamağı, kütləvi tədbirlərdən imtina etməyi və gigiyena qaydalarını gözləməyi tələb etmək imkanı yaradacaq. Digər tərəfdən isə, bu qərar küçəyə çıxmaq üçün heç bir QR-kodun müəyyən edilməsini, cərimələrin tətbiqini və digər cəza tədbirlərini nəzərdə tutmur. Bu zaman əsas diqqət yaponların ənənəvi intizamlığına yönəlir.

Bu məsələyə münasibət bildirən Baş Nazir qeyd edib ki, “Xarici ölkələrdən fərqli olaraq, biz şəhərlərin bağlanmasını nəzərdə tutmuruq”.

Eyni zamanda, fövqəladə vəziyyət rejimi bütün ölkə ərazisində yox, yalnız paytaxt Tokioda və altı prefekturada tətbiq olunacaq.

Qeyd etdiyimiz kimi, Yaponiyada gözlənilmədən fövqəladə vəziyyət rejiminin tətbiqinə səbəb kimi koronavirusun yayılması ilə bağlı ötən bazar günündə yayılan narahatedici məlumatlar olub. Bu xəstəliyə yoluxanların sayına görə lider mövqedə dayanan və mindən çox insanın xəstələndiyi Tokioda bir gündə 143 nəfərin yoluxması barədə sutkalıq antirekord böyük əks-səda doğurub. Həmin gün ölkənin ikinci sənaye mərkəzi hesab edilən Osaka prefekturasında cəmi 21 nəfər koronavirusa yoluxub və bununla ümumi xəstələrin sayı dörd yüz nəfəri keçib.

Vəziyyətin gərginləşməsinə səbəb kimi isə, Osakada yerləşən ölkənin ikinci böyük türməsində nəzarətçilərdən birinin koronavirusa yoluxması barədə xəbərlərin yayılması göstərilir. Məlum “Diamond Princess” kruiz laynerində yaranmış böhran vəziyyətinin təkrar olmaması üçün hökumət fövqəladə tədbirlər görmək məcburiyyətində qalıb. Belə ki, türməyə quru qoşunları və hərbi həkimlər cəlb edilərək burada koronavirusa yoluxanlar – həmin nəzarətçi və onun ünsiyyətdə olduğu 40 məhkum bir nəfərlik kameralarda karantinə yerləşdiriliblər. Türmənin daha 120 əməkdaşı evlərdə özünütəcridə göndərilib.

Hökumət orqanlarının fövqəladə vəziyyət rejiminin tətbiqi barədə qərar qəbul etməsinin daha bir səbəbi kimi, ölkədə pandemiyanın real miqyası barədə dəqiq təsəvvürün olmaması göstərilir.

Belə ki, hər gün on minlərlə testin keçirilməsi yolu ilə ilkin mərhələdə diaqnostikanın aparıldığı Cənubi Koreyadan fərqli olaraq, Yaponiyada yalnız şübhəli sipmtomlara malik olan şəxslərdə koronavirus analizi aparılıb.

Mütəxəssislərin qənaətinə görə, məhz buna görə Yaponiya xəstələrin sayının sürətlə azaldığı digər ölkələrdən çox geri qalır. Ölkənin Səhiyyə, Əmək və Sosial Təminat Nazirliyinin yaydığı son məlumatlara görə, aprelin 7-də saat 11:30-a kimi ölkə üzrə koronavirusa yoluxanların ümumi sayı 4820 nəfər təşkil edib. Onlardan 108-nin öldüyü bildirilir. Paytaxtda yoluxanların ümumi sayı isə 1116 nəfərə çatıb.

Bununla yanaşı, Kyodo agentliyi bildirib ki, Tokioda və digər şəhərlərdə pandemiyanın gözlənilməz ssenari üzrə inkişafı baş verərsə, xəstəxanalarda kəskin çarpayı çatışmazlığı yarana bilər.

Bütün bunlarla yanaşı, Yaponiya hökumətinin digər ölkələrdən fərqli olaraq kütləvi testlərdən imtina etməsi, Tokio ilə onun yaxın müttəfiqi olan Vaşinqton arasında da kəskin narazılığın yaranmasına səbəb olub. ABŞ-ın mövqeyini nümayiş etdirən bu ölkənin Yaponiyadakı səfiri koronavirus yoluxmasına görə Tokionu ilkin diaqnostika məqsədilə kifayətedici çeviklik nümayiş etdirmədiyinə görə kəskin tənqid edib. Bu Yaponiyanın hökumət orqanları tərəfində müəyyən mənada anlaşılmazlıqla qarşılanıb. Hökumət orqanları bildiriblər ki, onlar Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının (DST) tövsiyələrinə uyğun olaraq hərəkət ediblər. Digər tərəfdən testlər az keçirilsə də, Yaponiyada koronavirusa yoluxaraq ölənlərin sayının az olması da əsas kimi göstərilib.

ABŞ diplomatik missiyasının saytında yerləşdirilmiş elanda isə qeyd edilib ki, Yaponiyada kütləvi testlər aparılmadığına görə, bu ölkədə koronavirusa yoluxanların sayını müəyyən etmək mümkün deyil. Buna görə də ABŞ səfirliyi Yaponiyadakı bu ölkə vətəndaşlarını təxliyəyə hazır olmağa çağırıb.

Bu hadisələr fonunda ABŞ hərbi kontingentinin Yaponiyadakı komandanı general-leytenant Kevin Şnayder bu ölkənin Kanto regionunda yerləşən hərbiçiləri üçün fövqəladə vəziyyət rejiminin tətbiq olunduğunu elan edib.

Əlavə olaraq qeyd edək ki, Tokionu və ətraf prefekturaları əhatə edən Kanto regionunda Yokota hərbi-hava bazası da daxil olmaqla, ABŞ-ın strateji hərbi obyektləri yerləşir.

Pandemiyaya qarşı mübarizə ilə yanaşı, dünyanın üçüncü, Asiyanın isə ikinci iqtisadiyyatı üçün tətbiq ediləcək fövqəladə vəziyyət rejiminin hansı nəticələrə səbəb olacağı məsələsi də öz ciddiliyi ilə diqqəti cəlb edir.

Ölkədə fövqəladə vəziyyət rejiminin tətbiqi ilə bağlı hazırlıq işlərinin başlanması barədə yayılan xəbərlərə ilk olaraq Yaponiyanın milli valyutası olan yen reaksiya verib. Onun məzənnəsi digər dünya valyutaları ilə müqayisədə aşağı düşməyə başlayıb.

Pandemiyanın nəticələrinin ağırlığını yaxşı başa düşən Ş.Abe öz həcminə görə indiyədək görünməmiş iqtisadi antiböhran paketinin qəbul ediləcəyini bildirib. Onun ümumi həcminin 108 trilyon yen (təqribən 989 milyard dollar) olacağı gözlənilir ki, bu da ölkə üzrə ÜDM-nin 20 faizinə bərabərdir. Həmin vəsaitin əsasən, biznesin dəstəklənməsinə və pandemiya ilə əlaqədar tətbiq olunan məhdudlaşdırıcı tədbirlər nəticəsində gəlirləri kəskin azalan ailələrə sərf ediləcəyi bildirilir.

Vüqar Ağayev

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Tokio