Quba, 29 mart, Elxan Yusifli, AZƏRTAC

Ölkəmizin əksər bölgələrində yazın isti nəfəsi duyulsa da Qubanın dağlıq kəndlərində hələ ki, qış havası hökmranlıq edir. Dəniz səviyyəsindən 2 min 200 metr yüksəklikdə yerləşən Qrız kəndi Azərbaycan ərazisində ən çox qar düşən yaşayış məntəqələrindəndir. Novruz bayramı günlərində kənddə 20 santimetrədək qar yağıb və hələ də şaxtalı hava davam edir. Mart ayı olmasına baxmayaraq burada temperatur gecələr mənfi 10 dərəcəyədək aşağı enir.

Azərbaycanda ən yüksəkdə yerləşən körpü

Rayon mərkəzindən Qrız kəndinə getmək üçün Quba-Xınalıq avtomobil yolu ilə hərəkət etmək lazımdır. Yolun 37-ci kilometrliyindən Qrıza kənd yolu ayrılır. Azərbaycanın ən yüksəkdə tikilən körpüsü də buradadır. Qudyalçay üzərində inşa olunan körpü dəniz səviyyəsindən 2 min 500 metr yüksəklikdədir. 20 metr uzunluğundakı körpü çay hövzəsindən 38 metr hündürdə yerləşir. Buradan Qrız kəndinə qədər olan təxminən 5 km yolu ancaq yolsuzluq avtomobilləri ilə getmək olar. Yerli sakinlər daha çox “Niva” və “UAZ” markalı avtomobillərə üstünlük verirlər. Bununla belə yolda rahat hərəkət üçün həmin maşınların təkərlərinə sürüşməyə qarşı zəncirlər bağlanılır. 

Yaxın gələcəkdə Qrıza müasir standartlara cavab verən yeni yolun çəkilməsi nəzərdə tutulub. Belə ki, Prezident İlham Əliyevin Quba rayonunun Susay-Xınalıq avtomobil yolunun tikintisi ilə bağlı imzaladığı Sərəncama əsasən sözügedən yoldan 4,8 km məsafədə dağlıq ərazidə yerləşən Qrız kəndinə gedən avtomobil yolunun tikintisi də həyata keçiriləcək.

6 ay buzu açılmayan şəlalələr

Qrız kəndi Ağ dağın ətəyində, Qudyalçayın sahilində yerləşir. Bu ucqar dağ kəndinin ətrafında bir necə bulaq, şəlalə və mağara var. Gəzməli-görməli yerlərindən sayılan Qrız kəndinə gələn turistlərin sayı son illər xeyli artıb. Xüsusilə əsrarəngiz dağlıq və təbiət mənzərələrini seyr etməyi sevən ekoturizm həvəskarları bura səyahət edir.

Turistlər kənddən 2-3 kilometr məsafədə yerləşən donmuş şəlaləyə ekskursiya etməyi daha çox xoşlayırlar. Həm yay, həm də qış aylarında bu şəlalələrə baxmaq üçün yüzlərlə turist səyahət edir.

Qrız kənd sakini Səməndər Məmmədov AZƏRTAC-ın bölgə müxbirinə müsahibəsində bildirib ki, donmuş şəlalə mağarada yerləşdiyindən daha cəlbedici görünür. Noyabr ayında donan şəlalənin buzu altı ay sonra yəni apreldə əriyir. Turistlər Qrız kəndinə kimi avtomobillə, şəlaləyə olan yolu isə piyada gedirlər. Kəndə gələn xarici turistlər arasında Avropa ölkələrinin sakinləri üstünlük təşkil edir.

Qrız kəndinin özü də yerli və əcnəbi qonaqlar üçün unikal məkanlardandır. Qrızlılar "Şahdağ xalqları" kimi fərqləndirilən Azərbaycanın milli etnik nümayəndələridir. Qədim tarixə malik bu xalqın özünəməxsus dili və adət ənənələri var. Bu kiçik etnik qrup nümayəndələri Azərbaycanın Şimal zonasında Quba və Xaçmaz rayonlarının bir sıra kəndlərində yaşayırlar.

Qrız kəndinə gələn hər kəsi eşmə bığlı, gülərüz və zarafatcıl Abdurahman Yaqubov qarşılayır. 85 yaşlı ağsaqqal son illər Qrız kəndinin simvoluna çevrilməkdədir. Bu kəndə gələn əcnəbi və yerli turistlər Abdurahman baba ilə şəkil çəkdirib, söhbət etmək imkanını qaçırmır. Maraqlı siması ilə seçilən ağsaqqalın özü də qonaqlarla ünsiyyətdən məmnundur. A.Yaqubov onu turistlər arasında populyarlaşdıran eşmə bığlarına hər gün həvəslə qulluq edir.

Həcc ziyarətində olduğundan hamı onu Hacı Abdurahman baba kimi tanıyır. Səkkiz övladı, 26 nəvəsi,19 nəticəsi var. Abdurahman Yaqubov Qrız kəndindən reportajlar hazırlayan ona yaxın xarici telekanal və internet portalına müsahibə verib.

Hacı Abdurahman babanın 61 ildir bir yerdə yaşadığı ömür-gün yoldaşı Xədicə Yaqubova qapılarının bütün qonaqlara açıq olduğunu bildirir. “Əvvəllər adət-ənənə başqa idi. Abdurahmanla mənim toyum 3 gün 3 gecə davam edib. Biz həmişə zəhmət çəkib halal çörək yemişik. Mən yoldaşımla bir yerdə ot biçmişəm, heyvan saxlamışam. Kəndimizə gələn qonaqlardan həmişə məmnunuq”, -deyə X.Yaqubova bildirib.

Qrız kəndində evlər əsasən odun və heyvan təzəyindən hazırlanan gərmə ilə qızdırılır. Kənd sakinləri bu il tədarük etdikləri gərməni növbəti il sobada yandırırlar. Bundan başqa elektrik sobası və qaz balonlarından da faydalanırlar.

Qrızda bir günlük ev kirayəsi neçəyədir?

Quba Rayon İcra Hakimiyyəti başçısının Əlik inzibati ərazi dairəsi üzrə nümayəndəsinin müavini Mübariz Rüstəmov bildirib ki, hazırda kənddə 40 yaxın təsərrüfat var. Kənd sakinləri, əsasən heyvandarlıqla məşğul olur. Son illər Qrıza gələn turistlərin çoxalması bu istiqamətdə fəaliyyətə marağı artırıb. Kənd sakinləri ehtiyacı olan turistlərə evlərini kirayə verir. Qrızda qidalanma da daxil olmaqla bir günlük ev kirayəsi turistlərə 30-40 manata başa gəlir.