Bakı, 13 fevral, AZƏRTAC

Azərbaycanın xarici siyasəti iqtisadi inkişafa, regional sabitliyə və balanslaşdırılmış geosiyasi uyğunlaşmaya üstünlük verən praqmatik yanaşmaya əsaslanır. Bu siyasətin əsas sütunlarından biri çoxtərəfli uyğunlaşmadır. Bu amil hər hansı bir gücdən həddindən artıq asılılığın qarşısını almağa xidmət edir. Azərbaycan heç bir bloka tam öhdəlik götürmədən həm Qərblə (Avropa İttifaqı, ABŞ), həm də Şərqlə (Çin, Rusiya, Türkiyə) əlaqə saxlayır. İstər Rusiyaya (Ermənistan, Belarus), istərsə də Qərbə (Gürcüstan, Ukrayna) meyil edən bəzi keçmiş sovet dövlətlərindən fərqli olaraq Azərbaycan sövdələşmə gücünü maksimuma çatdıran balanslaşdırılmış strategiya yürüdür. Avropanın əsas enerji təchizatçısı kimi Azərbaycan öz geosiyasi aktuallığını gücləndirir. Cənub Qaz Dəhlizi (CQC) kimi layihələr vasitəsilə Azərbaycan Avropanın Rusiya qazından asılılığını azaltmaqla Aİ üçün əsas alternativ enerji mənbəyinə çevrilib. Azərbaycan Türkiyə, Özbəkistan və digər Türk dövlətləri ilə ittifaqları gücləndirmək üçün tarixi, mədəni və iqtisadi əlaqələrdən faydalanır. Türk Dövlətləri Təşkilatı vasitəsilə Azərbaycan Mərkəzi Asiya və Qafqazda iqtisadi və təhlükəsizlik sahəsində əməkdaşlığı dərinləşdirir. Bu şaxələndirilmiş strategiya Azərbaycana hər hansı bir gücdən həddən artıq asılılıqdan yan keçməklə öz sərbəstliyini maksimum dərəcədə artırmağa imkan verir.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Yəhudi Media Mərkəzinin politoloqu Rüstəm Tağızadə söyləyib.

Politoloq bildirib ki, Azərbaycan Avropa İttifaqının 10 üzv ölkəsi ilə Avropanın iqtisadi və enerji təhlükəsizliyində son dərəcə əhəmiyyətli olan strateji tərəfdaşlıq bəyannaməsi imzalayıb. Avropa İttifaqı Rusiyadan enerji asılılığını azaltmağa çalışır və Azərbaycanın Cənub Qaz Dəhlizi “Köhnə qitə”nin enerji şaxələndirilməsi üçün həyati əhəmiyyət daşıyır.

“Aİ Azərbaycanın ən böyük ticarət tərəfdaşıdır və ölkəmiz Avropa ilə qeyri-enerji sahəsində iqtisadi əməkdaşlığı genişləndirməyə çalışır. Aİ Azərbaycanı qeyri-sabit regionda, xüsusən də Rusiya-Ukrayna müharibəsindən sonra sabit tərəfdaş kimi qiymətləndirir. Aİ Gürcüstanla daha sıx əlaqə qursa da, Azərbaycanı strateji təhlükəsizlik tərəfdaşı kimi tam qəbul etməyib. Buna baxmayaraq, Azərbaycanın praqmatik yanaşması enerji və iqtisadi maraqların Aİ ilə münasibətlərdə dominant amil olaraq qalmasını təmin edir”.

Azərbaycanın Çinlə əlaqələrindən də bəhs edən R.Tağızadə deyib ki, hər iki dövlət arasındakı strateji tərəfdaşlıq ölkələrin maraqlarına uyğundur. “Azərbaycan Qazaxıstan və Türkiyə vasitəsilə Orta Dəhliz vasitəsilə Çini Avropaya birləşdirən tranzit qovşağı kimi mühüm rol oynayır. Çin Azərbaycanın dəmir yollarına, logistika qovşaqlarına və sənaye zonalarına sərmayə qoyub. Çin və Azərbaycan rəqəmsal infrastruktur və telekommunikasiya sahəsində əməkdaşlıq edir.

Azərbaycan bəzi, eyni zamanda, Çin investisiyalarından faydalanır. Rusiyaya daha çox arxalanan Ermənistandan fərqli olaraq, Azərbaycan öz geosiyasi seçimlərində çevikliyini qoruyur. Azərbaycanın Çinlə əlaqələri strateji sərbəstliyini qoruyub saxlamaqla yanaşı, onun tranzit dəhlizi rolunu gücləndirir.

Eyni zamanda, bildirməliyəm ki, Azərbaycan-Türkiyə müttəfiqliyi də Azərbaycanın xarici siyasətinin ən güclü sütunu hesab edilir”, - deyə politoloq vurğulayıb.

Bildirilib ki, Azərbaycan və Türkiyə Bakının hərbi imkanlarını artıraraq birgə hərbi təlimlər və müdafiə sənayesi sahəsində əməkdaşlıq həyata keçirib. Şuşa Bəyannaməsi əlaqələri rəsmi müttəfiqlik səviyyəsinə qaldıraraq Türkiyəni Azərbaycanın təhlükəsizlik üzrə ən yaxın tərəfdaşına çevirib. Bakı-Tbilisi-Ceyhan neft kəməri və TANAP hər iki dövlətin enerji sahəsində strateji tərəfdaşlığına əsaslanır. Azərbaycan və Türkiyə birgə əməkdaşlığı təşviq edir, Mərkəzi Asiyada Türk dövlətləri ilə əlaqələri gücləndirir. Bu ittifaq regional güc balansını, xüsusən Qarabağ müharibəsindən sonrakı geosiyasətdə Azərbaycanın xeyrinə dəyişir. Azərbaycanın Özbəkistan, Qazaxıstan və digər türk dövlətləri ilə artan əlaqələri onun regional təsirinin genişlənməsindən xəbər verir. Təsadüfi deyil ki, bu gün Azərbaycan Mərkəzi Asiya ilə əlaqələri möhkəmləndirməklə Avropa, Xəzər və Asiya arasında körpü rolunu oynayır”.

Qarabağ münaqişəsinin hərbi və diplomatik yollarla həllinin regionda güc dinamikasını yenidən müəyyənləşdirdiyini vurğulayan ekspert diqqətə çatdırıb: “Hesab edirəm ki, Azərbaycanın çoxşaxəli xarici siyasəti onun iqtisadi dayanıqlılığını və regional təsir imkanlarını artırır. Aİ, Çin, Türkiyə və Mərkəzi Asiya ilə əlaqələri tarazlaşdırmaqla rəsmi Bakı Avrasiyada əsas geosiyasi aktor kimi rolunu gücləndirir. Azərbaycanın enerji resurslarından, regional müttəfiqliklərindən və strateji mövqeyindən istifadə etmək bacarığı onun getdikcə çoxqütblü dünyanın əsas üzvlərindən birinə çevirməkdədir”.