CƏMİYYƏT
Ucuzu 20, ən bahalısı 60 manat - Bakıda keçirilən bal yarmarkasından REPORTAJ

























Bakı, 4 oktyabr, Elmir Səftərov, AZƏRTAC
Bal faydaları saymaqla bitməyən məhsullardan biri olduğu üçün hər kəsin qida rasionunda əvəzsiz yer tutur. Buna baxmayaraq, təmiz bal tapmaq bir o qədər də asan məsələ deyil. Buna görə də insanlar təmiz bal almaq üçün dağlıq rayonlara üz tuturlar, bu da əlavə zaman itkisi deməkdir. Artıq keyfiyyətli bal almaq üçün hansısa rayona getməyə ehtiyac yoxdur. Son vaxtlar demək olar hər il paytaxtda təşkil edilən arıçılıq məhsullarının satış yarmarkasında insanlara müxtəlif növ bal çeşidləri və arıçılıq məhsulları təqdim olunur.
AZƏRTAC-ın müxbiri 23-cü Respublika Sərgi-Satış Yarmarkasında arıçılarla həmsöhbət olub, qiymətləri öyrənib.
Əvvəlki illərdə olduğu kimi, budəfəki yarmarkada da təşkilatçılığın yüksək səviyyədə olduğu müşahidə edilirdi. Yarmarkaya müxtəlif bölgələrdən fərqli növ arıçılıq məhsulları gətirilmişdi. Öz məhsullarını satışa çıxaran arıçıların da yarmarkanın mütəmadi şəkildə keçirilməsindən məmnun olduqları hiss edilirdi.
Budəfəki yarmarkada növbəlilik əsasında ilk qeydiyyatdan keçmiş 250 arıçı iştirak edir. Hər arıçı yarmarkaya maksimum 400 kiloqram bal və 30 ədəd arı şanı satışa çıxara bilib. Satışa süzülmüş şanı balı, güləm bal, çiçək tozu, arı südü və digər arı məhsulları çıxarılıb.
Əvvəlki illərlə müqayisədə, bu il yarmarkaya gətirilən bal məhsullarında azalma müşahidə edilib. Belə ki, 2021-2022-ci illərdə ümumilikdə yarmarkaya 120 tona yaxın arıçılıq məhsulu gətirilmişdisə, hazırda bu rəqəm 100 tona bərabərdir.
Yarmarkada satış piştaxtalarındakı yerlər bölgələr üzrə təyin olunub. Builki yarmarkada Lənkəran-Astara və Qarabağ bölgəsindən olan arıçılar üstünlük təşkil edir.
Digər illərlə müqayisədə yarmarkadakı qiymətlərdə dəyişiklik varmı?
Arıçılar tərəfindən müxtəlif çeşiddə təqdim olunan balın bir kiloqramının ortalama qiymətinin əsasən 25-50 manat arası dəyişdiyini müşahidə etdik. Balın bir kiloqramın bölgələr üzrə qiyməti belədir: Ağsu-İsmayıllı - 25-40 manat, Qəbələ - 25-30, Zəngilan - 30, Kəlbəcər - 35-60, Şəki - 30-35, Zaqatala - 20-40, Gədəbəy - 40, Laçın - 30-50, Balakən - 30, Lerik - 20-35, Lənkəran - 30, Yardımlı - 30, Astara - 25-50, Hadrut - 30-35, Daşkəsən - 25-40, Gədəbəy - 30, Quba - 35-40, Şamaxı - 25-40. Satıcıların sözlərinə görə, balın qiyməti həm də növünə və keyfiyyətinə görə dəyişir.
Arıçılar onu da qeyd ediblər ki, əgər çox alınarsa, balın qiymətində endirim edilə bilər. Diqqətçəkən məqam isə digər illərlə müqayisədə, balların qiymətində cüzi də olsa artımın müşahidə edilməsidir. Satıcılar qiymət artımını hava şəraitinin əlverişsiz olması ilə əlaqələndiriblər.
Yarmarka barədə məlumat verən Azərbaycan Arıçılar Assosiasiyasının sədri Bədrəddin Həsrətov deyib: “Builki yarmarkada işğaldan azad edilmiş rayonlardan gətirilən ballar digər illərə nisbətən artıb. Bunu uğur və yenilik hesab edirik. İşğaldan azad edilmiş ərazilərdən gətirilən ballar əsasən Kəlbəcər, Laçın, Hadrut, Xocavənd, Qubadlı və Zəngilandakı arıçılıq təsərrüfatlarının məhsullarıdır. 2020-ci ildən etibarən arıçılar təsərrüfatlarını işğaldan azad olunmuş ərazilərə köçürməyə başlayıblar. Qarabağ bölgəsinə köçən ilk təsərrüfatçılar da arıçılar idi”.
Onun sözlərinə görə, builki yarmarkada 43 rayondan 250 arıçı iştirak edir. Satışa təxminən 100 tona yaxın bal çıxarılıb. Baldan əlavə, arı südü, çiçək tozu, vərəmum, homogenat, ekstratlar, mazlar nanəcövhərlər və kremlər də satışdadır. Bildirilib ki, yarmarkada satışa çıxarılacaq məhsullardan Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi Agentliyinin əməkdaşları tərəfindən arıçıların iştirakı ilə nümunələr götürülərək laboratoriya şəraitində yoxlanılıb. Göstəriciləri keyfiyyət və qida təhlükəsizliyi standartlarına uyğun olmayan məhsullar satışa buraxılmayıb.
Yarmarkada balın qiymətləri barədə danışan Bədrəddin Həsrətov qeyd edib: “Balın qiymətlərində nəzərəçarpacaq dərəcədə olmasa da, artım müşahidə olunur. Əvvəllər təxminən balın bir kiloqramının orta qiyməti 20-25 manat civarında idisə, hazırda alıcılara 25-30 manata təklif olunur. Bu da balın məhsuldarlığının aşağı olması ilə əlaqədardır. Eyni zamanda, son illərdə baş verən qiymət artımı da buna təsir göstərib. Son illərə nəzər salsaq görərik ki, qiyməti ən sabit qalan məhsullardan biri də arıçılıq məhsullarıdır”.
“Aqrar Tədarük və Təchizat” ASC-nin nümayəndəsi Asiman Aslanova deyib ki, Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi və Azərbaycan Arıçılar Assosiasiyasının birgə təşkilatçılığı ilə oktyabrın 2-dən arıçılıq məhsullarının 23-cü Respublika Sərgi-Satış Yarmarkası keçirilir. Yarmarka oktyabrın 22-dək fəaliyyətdə olacaq. Yarmarka Nərimanov rayonu, Fətəli xan Xoyski küçəsi, 5 ünvanında (“Gənclik” metro stansiyasının yaxınlığı) hər gün saat 09:00-dan 19:00-a qədər fəaliyyət göstərəcək.
“Arıçı fermerlər iştirak üçün əvvəlcədən bal.kendden.az saytı vasitəsi ilə onlayn qaydada qeydiyyatdan keçiblər. Yarmarkada arıçılara fəaliyyət göstərdikləri rayonların arıçı sayına uyğun olaraq proporsional qaydada müvafiq sayda yer ayrılıb. Məsələn, bir rayondan daha çox arıçı fəaliyyət göstərirsə, yarmarkada həmin rayonlardan olan arıçılara daha çox yer verilib. Onlara piştaxtaların verilməsi isə püşkatma vasitəsilə həyata keçirilib. Yarmarkada Azərbaycanın bütün iqtisadi rayonlarından arıçılar iştirak edirlər”, - deyə o vurğulayıb.
Daşkəsən, Yevlax və Gədəbəy rayonlarında arıçılıqla məşğul olan Aqil Əlişov yarmarkaya 380 kiloqram bal gətirdiyini bildirib. O deyib: “İki gün ərzində təxminən 70 kiloqram bal satmışam. Alıcılara çiçək, cökə, meşə və qarışıq ballar təqdim edirik.
Qəbələ rayonundan gəldiyini deyən təsərrüfatçı Davud Babalıyev qeyd edib ki, hər il olduğu kimi, bu il də yarmarkaya üç növ yüksəkkeyfiyyətli bal gətirib. Bunlar çökə, çiçək və meşə balıdır. Bundan əlavə, çiçək tozu, propolis, arı südü və arı məhsullarını da satışa çıxarıb. O, yarmarkanın təşkilindən razı qaldıqlarını vurğulayıb.
Davud Babalıyev VIII Azərbaycan Beynəlxalq Arıçılıq Konfransında qızıl medala layiq görüldüyünü də qeyd edib.
Arıçı fermer Kənan Ramazanov Zaqatalada dağlıq ərazidə yerləşən təsərrüfatlarından keyfiyyətli məhsul əldə etdiklərini bildirib. “Piştaxtalarda cökə, qaratikan, meşə, may balı və digər arıçılıq məhsulları var. Yarmarkaya demək olar bütün arıçılıq məhsullarından gətirmişik. İnanırıq ki, alıcılıq yüksək səviyyədə olacaq”, - deyə o vurğulayıb.
Fermer Məmmədəli Quliyev Lerik rayonun Bobla kəndindən gəldiyini qeyd edib və onlara yaradılan şəraitə görə məmnunluğunu ifadə edərək bildirib: “Yarmarkada arıçıların öz məhsullarını rahat şəkildə sata bilmələri üçün hər cür şərait yaradılıb. Gətirdiyimiz məhsullar içərisində cökə balı üstünlük təşkil edir. Üç yüz kiloqram baldan əlavə, arı şanılarını da satışa çıxarmışıq”.
Babaş Qəribov 16 yaşından arıçılıqla məşğul olduğunu və uzun illərdir yarmarkaya gəldiyini vurğulayıb. O deyib: “Mənim 300-dən çox arım var. Arıların 190-ı Kəlbəcərdə, digərlərini isə Şəkidə idi. Bu il havaların qeyri-sabit keçməsi səbəbindən istədiyimiz miqdarda bal götürə bilmədik”.
O, mayın sonu, iyunun əvvəlində arı təsərrüfatını yenidən Kəlbəcərə aparmaq istədiyini qeyd edib.
Astara rayonunun Miki kəndindən gəldiyini deyən Səmərqənd İbrahimova ata-babalarının arıçılıqla məşğul olduğunu deyib.
“Yarmarkaya müxtəlif növdə 400 kiloqram bal gətirmişik. Beçə (may), çiçək, cökə və müalicəvi balları, arı şanılarını satışa çıxarmışıq. Təsərrüfatımızda 300 arı saxlamağımıza baxmayaraq, bu il bal digər illərə nisbətən az oldu. Amma balın qiymətləri münasibdir. Biz balın bir kiloqramını ortalama 30-40 manata satırıq”, - deyə o qeyd edib.