Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

ELM VƏ TƏHSİL

Yaqub Mahmudov: Bakı nefti və Azərbaycan aliminin ixtirası olmasaydı, dünya faşizm bəlasından xilas olmazdı

Yaqub Mahmudov: Bakı nefti və Azərbaycan aliminin ixtirası olmasaydı, dünya faşizm bəlasından xilas olmazdı

Bakı, 8 may, AZƏRTAC

9 May qələbəsi ilə dünya faşizm kimi bir bəladan xilas oldu. İkinci Dünya müharibəsində Qələbənin qazanılmasında Bakı nefti əvəzsiz rol oynayıb. 1941-1945-ci illər müharibəsi zamanı Sovet İttifaqının sərf etdiyi neftin 70 faizindən çoxu, benzinin 80 faizi, motor yağlarının isə 90 faizi Azərbaycanın payına düşüb.

Bu sözləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının (AMEA) Tarix İnstitutunun direktoru, Milli Məclisin deputatı, akademik Yaqub Mahmudov deyib.

O bildirib ki, Azərbaycan Berlinin alınması zamanı Almaniya səmasında uçan 7 min hərbi təyyarənin yanacaq təchizatında mühüm rol oynayıb. Lakin SSRİ-nin bir çox şəhərlərinə “qəhrəman şəhər” fəxri adı verildiyi halda, faşizm üzərində Qələbədə öz nefti ilə həlledici rol oynayan Bakı şəhərinə bu ad verilmədi.

Azərbaycan xalqının zəkasının faşizm üzərində Qələbədə mühüm rolu var. Böyük Azərbaycan alimi Yusif Məmmədəliyevin yüksək oktanlı yanacaq ixtira etməsi ilə İkinci Dünya müharibəsində böyük dönüş yarandı. Ulu öndər Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə sovet dönəmində Krımda, Sapun dağında Azərbaycanın 77-ci atıcı diviziyasının qəhrəmanlığını əbədiləşdirmək üçün böyük abidə qoyulub. Müharibə zamanı da ermənilərin Azərbaycanın ziyalı oğullarını məhv etmək xətti davam etdirilib. Qeyd etmək lazımdır ki, Həzi Aslanovun hərbi əməliyyatlar getmədiyi bir şəraitdə öldürülməsinin Baqramyan tərəfindən təşkil edildiyi arxiv sənədləri ilə sübut olunub.

Müharibənin gedişində xalqımızı çeçenlər, məshəti türkləri kimi sürgün etmək planları var idi, bunun qarşısını Azərbaycanın o zamankı rəhbərliyi ala bildi. Ermənilər Stalini inandırmışdılar ki, guya Bakı neftçiləri xəyanət edir və cəbhəyə yanacaq göndərmirlər. Stalin isə azərbaycanlıların 48 saat ərzində sürgün olunması barədə dekret hazırlamış və Azərbaycanın o zamankı rəhbərliyinə müvafiq göstəriş vermişdi. Lakin Stalinə sübut edildi ki, neftçilərimizin xəyanəti barədə məlumatlar yalandır. O zaman erməni yalanı Həştərxan və Krasnovodska zəngdən sonra ifşa edilmiş və Bakı neftçilərinin sisternlərlə oralara yanacaq göndərdikləri, mühasirədə olan Stalinqradın müdafiəsini təmin etdikləri sübut olunmuşdu. Bakı nefti olmasaydı, nə aviasiya, texnika, nə də döyüşən ordu yanacaqla təmin oluna bilməzdi.

SSRİ müharibə başa çatandan sonra Bakı neftindən olan asılılığın qarşısını almaq üçün Azərbaycandakı neft bazalarını Volqaboyuna, Sibirə köçürdü. Sovet vaxtı Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasını da köçürmək istəyirdilər. Heydər Əliyev bunun qarşısını aldı və əksinə Bakıda Dərin Özüllər Zavodunu tikdirdi.

Ulu Öndərin siyasi hakimiyyətə qayıdışı ilə İkinci Dünya müharibəsinin azərbaycanlı qəhrəmanlarına 1991-1993-cü illərdə nümayiş etdirilən hörmətsizlik halları aradan götürüldü.

Sovet dönəmində qəsdən cəmiyyətə yalançı tarix sırıyıblar, ona görə də hazırda Azərbaycan tarixi yenidən araşdırılır. AMEA-nın Tarix İnstitutunda Azərbaycanın sovet dövrü tarixi şöbəsi fəaliyyət göstərir. İnstitut İkinci Dünya müharibəsinin tarixini yeni səpkidə araşdırır. 2018-ci ildə AMEA-nın müxbir üzvü Qaraş Mədətovun (1928-1993) “Azərbaycan Böyük Vətən müharibəsi illərində” monoqrafiyası yenidən işlənmiş və təkmilləşdirilmiş nəşri çap olunub. Yeni nəşr “Azərbaycan SSR 1941-1945-ci illər müharibəsində” adlanır.

Azərbaycan tarix elmində İkinci Dünya müharibəsinin tarixinə yeni baxış mövcuddur. Hazırda “Böyük Vətən müharibəsi” anlayışı yerinə “1941-1945-ci illər müharibəsi” istifadə edilir.

Bakı nefti və Azərbaycan aliminin mühüm ixtirası olmasaydı, 1941-1945-ci illər müharibəsi qələbə ilə sona çatmaz və dünya faşizm bəlasından xilas olmazdı.

1994-cü ildən başlayaraq Azərbaycanda 9 may - Qələbə Günü qeyd olunur. Ulu öndər Heydər Əliyevin bu sahədəki siyasətini uğurla davam etdirən Prezident İlham Əliyev İkinci Dünya müharibəsinin ağır və çətin sınaqlarından keçmiş veteranların qayğılarına həssaslıqla yanaşır. Qələbə bayramı ərəfəsində Prezident İlham Əliyevin müharibə veteranlarına qayğının artırılması, onların sosial müdafiəsinin daha da möhkəmləndirilməsi ilə bağlı sərəncamlar imzalaması artıq ənənə halı alıb.

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

BƏƏ Ukraynada uşaq evlərinə 4,5 milyon dollar yardım edəcək

Magistraturaya qəbul imtahanının açıq tipli tapşırıqlar üzrə nəticələri elan olunub

İsmayıllı rayonunda zəlzələ qeydə alınıb

Türkiyəli deputat: Zəngəzur dəhlizi Türkiyənin geosiyasi mövqeyini gücləndirəcək

Oman Sultanlığı Asiya Parlament Assambleyasına tamhüquqlu üzv qəbul edilib

Qazaxıstan FHN əməkdaşları Azərbaycan təyyarəsinin qəza-xilasetmə əməliyyatında iştirakına görə təltif olundular

Müdafiə Nazirliyinin rəhbərliyi Quru Qoşunlarının komanda-qərargah təlimini izləyib

Beynəlxalq Muğam Mərkəzində “Milli-mənəvi dəyərlərimiz Qərbi Azərbaycan qaynaqlarında” mövzusunda elmi-praktiki seminar keçirilib

Tasmaniya adasında 150-dən çox delfin sahilə atılıb

Sorğu: Ukraynalıların yarıdan çoxu Zelenskiyə etimad göstərir

Yüksək dağlıq ərazilərdə 15-20° şaxta olacaq

“Google” İtaliyaya 326 milyon avro vergi ödəməyə razıdır

Praqada “İki gözəllik harmoniyası: Azərbaycan xalçası və Çex kristalı” sərgisi açılıb

Butan Milli Assambleyasının sədri: APA-nın 15-ci plenar sessiyası dünya üçün olduqca əhəmiyyətlidir

“Visa” və “Mastercard” müəyyən məhdudiyyətlərlə Rusiyaya qayıda bilər

“TEKNOFEST-2025”ə qatılmaq istəyən BDU tələbələrinin nəzərinə

İngiltərə millisinin sabiq futbolçusu "Çelsi"nin transfer siyasətini tənqid edib

Senatın sədri: Azərbaycanla Pakistan arasında sıx qardaşlıq münasibətləri mövcuddur

Bu gün Ümumdünya Su Məməlilərinin Mühafizəsi Günüdür

Külli miqdarda psixotrop maddə və narkotik vasitə aşkar edilib

“Acer” Trampın rüsumları səbəbindən qiymətləri artırır

Küləkli hava şəraiti ilə bağlı sarı və narıncı xəbərdarlıqlar verilib

Türkiyə parlamentarisi: Azərbaycan regional sabitlik üçün mühüm mərkəz rolunu oynayır

AZAL-ın təyyarəsinin qəzaya uğraması zamanı yaralanan şəxslərdən sonuncusu xəstəxanadan evə buraxılıb

Gömrükçülər 1,4 tondan çox müxtəlif növ narkotik vasitələri və psixotrop maddələri məhv ediblər

Tailand nümayəndəsi: Azərbaycan regionda əməkdaşlığın və dialoqun inkişafına böyük töhfələr verir

"Qalatasaray" - "Fənərbağça" oyununu əcnəbi hakim idarə edəcək

Trampın xüsusi nümayəndəsi Ukraynadadır

Məktəblərin mikroəraziləri ilə bağlı müraciətlər cavablandırılır

Kremldə Putinlə Tramp arasında danışıqların fevralın sonunadək baş tutacağını istisna etmirlər

Azərbaycan və Türkiyə arasında media sahəsində strateji əməkdaşlıq haqqında Anlaşma Memorandumunun 5 illiyi ilə bağlı dəyirmi masa keçirilib

BƏƏ rəsmisi: Parlamentlərarası əməkdaşlıq qlobal çağırışların həllində mühüm rol oynayır

Natalya Koçanova: Gənclərimiz dostluq edərsə, ölkələrimiz də dostluq edəcək

Avropa İttifaqı Rusiyaya qarşı yeni sanksiyalar paketi hazırlayıb

® “Azpetrol” şirkəti yanacaqdoldurma məntəqələrinin sayını 108-ə çatdırdı

Əmək və əhalinin sosial müdafiəsi naziri Naftalan şəhərində vətəndaşların müraciətlərini dinləyəcək

Oman Sultanlığı Bakıda keçirilən Asiya Parlament Assambleyasının 15-ci sessiyasını yüksək qiymətləndirir

Bərdədə yüksaxlama anbarının istismarı dayandırılıb

Aleksandr Kovalenko: Rusiya və Ukrayna güzəştə getməyə hazır deyil

“Şamaxı”nın hücumçusu Rusiya klubuna keçib

Tənzilə Narbayeva: Bu gün ölkələrimiz qlobal qeyri-sabitlik şəraitində ciddi çağırış və təhdidlərlə üzləşir

AFFA “Neftçi” – “Qarabağ” oyunundakı hadisələrlə bağlı cəzaları açıqlayıb

Kataliz və Qeyri-Üzvi Kimya İnstitutunda şagirdlər üçün “Açıq qapı” günü keçirilib

“F1 75 Live”: Londonda iyirmi sürücünün gözqamaşdıran tanıtımı baş tutub

Fransada anbarlarda qaz ehtiyatlarının həcmi 25 faizdən aşağı düşüb

“WindEurope”: Azərbaycan Şərqi və Mərkəzi Avropaya elektrik enerjisinin əsas ixracatçılarından birinə çevrilmək potensialına malikdir – MÜSAHİBƏ

Tacikistanlı nümayəndə: Buzlaqların qorunması və qlobal təhlükəsizlik üçün beynəlxalq əməkdaşlıq vacibdir

Cəbrayılda daha 37 ailəyə evlərinin açarları təqdim olunub - YENİLƏNİB VİDEO

İrandan idxal olunan şokoladlı konfet və kreker məhsullarında uyğunsuzluq aşkarlanıb

Belçikanın müdafiə naziri Avropanın müdafiə sistemini tənqid edib

May ayında “Bakı Ürək Günləri” 9-cu Beynəlxalq Konqresi keçiriləcək

Sabah ölkə ərazisində sulu qar, qar yağacaq

Ötən il Dövlət Maliyyə Nəzarəti Xidməti tərəfindən aparılmış nəzarət tədbirlərinin nəticələri açıqlanıb

Şabranda “Vətənpərvər Azərbaycan gəncliyi – sağlam gənclik, sağlam gələcək” mövzusunda görüş keçirilib

Prezidentin Ağdama budəfəki səfəri vaxtında atılmış addımlara yenidən dönüş məqamı idi - deputat

Qazaxıstanda nəqliyyat hadisələrinin təhqiqatı üzrə Mərkəz yaradılacaq

Pakistan Senatının sədri: APA çərçivəsində əməkdaşlıq ölkələrimizi daha da yaxınlaşdıracaq

Naxçıvanda uşaq bağçalarında vakant müdir vəzifəsinə işə qəbul imtahanı aparılacaq

Azərbaycan hakimləri Qazaxıstan Ali Məhkəməsində olublar

Xüsusi Rabitə və İnformasiya Təhlükəsizliyi Dövlət Xidmətində ötən ilin yekunlarına həsr olunmuş müşavirə keçirilib

Füzuli rayonunda traktor və avtomobil toqquşub, azyaşlı ölüb

Mərkəzi Bank “Yaşıl və dayanıqlılıqla əlaqəli kreditlər üzrə təlimat” sənədi təsdiq edib

Naxçıvanda ötən il 17 obyektin qida təhlükəsizliyi qeydiyyatı ləğv olunub

İran İslam Şurası Məclisinin sədri: Asiya xalqlarının həmrəyliyi regionun firavan gələcəyinə töhfə verəcək

Fövqəladə Hallar Nazirliyi hava şəraiti ilə əlaqədar əhaliyə müraciət edib

Türk ekspertlər: ASALA terror təşkilatını təmizə çıxarmaq cəhdi pisniyyətli addımdır

Bakı Beynəlxalq Multikulturalizm Mərkəzində “Vətənə bağlı” sənədli filminin təqdimatı keçirilib

Azərbaycan klubu türkiyəli basketbolçunu transfer edib

Xankəndidə Zəfər parkının təməlqoyma mərasimi olub YENİLƏNİB

Butan Milli Assambleyasının sədri: Asiyada çoxtərəfli əməkdaşlıq qlobal sabitlik üçün vacibdir

BMU “Yenilikçi və İnkişaf Mükafatı”na layiq görülüb

Naxçıvanda ümumtəhsil müəssisələrindəki STEAM otaqlarına yeni avadanlıqlar verilib

Qəbələdə 15,3 milyon manatlıq sənaye məhsulu istehsal olunub

Səbinə Əliyeva: Ombudsmanlar insan hüquqlarının müdafiəsində birgə səylər göstərməlidir

Qazaxıstan ilin sonuna qədər 14 yeni təyyarə alacaq

Azərbaycan-Özbəkistan birgə müəssisəsi olan Xankəndi tikiş fabriki ilə tanışlıq YENİLƏNİB

Avropa İttifaqı fövqəladə sammitin keçirilməsini müzakirə edir

Prezident İlham Əliyev Xocalının Ballıca kəndində fərdi evlərin və infrastrukturun bərpası sahəsində görülən işlərlə tanış olub, kəndə köçən bir qrup sakinlə görüşüb YENİLƏNƏCƏK

Birol Akgün: Dünyada Azərbaycan və Türkiyə kimi sıx əlaqədə olan başqa dövlətlər yoxdur VİDEO

“X” sosial şəbəkəsi investisiya cəlb etməyi planlaşdırır

Bəhreyn Krallığı Asiya Parlament Assambleyasının sədrliyinə namizədliyini irəli sürüb

Ötən ay sosial sahə ilə əlaqədar 2,3 milyon müraciət edilib

“Zirə” braziliyalı hücumçu ilə yollarını ayırıb

Puan Maharani: Növbəti 25 il Asiya əsrini reallaşdırmaq üçün həlledici dövr olacaq

Yaponiyanın Tsukuba Universitetinin professorları BDU-da olublar

İcraçı direktor: Liderlərimizin siyasi iradəsi Azərbaycan-Türkiyə media əməkdaşlığını gücləndirir

Məktəblilər üçün ingilis dili imtahanlarına qeydiyyat elan edilir

“Yol polisimlə bir gün” layihəsi çərçivəsində məktəblilər NİİM-də olublar

Misirdə firon II Tutmosun məzarı aşkar edilib

Əhməd İsmayılov: Azərbaycan-Türkiyə media əməkdaşlığı qlobal informasiya məkanına töhfə verir VİDEO

Ədliyyə Nazirliyi bələdiyyələrlə bağlı tövsiyə hazırlayıb

“Webb” teleskopu Süd Yolunun mərkəzi qara dəliyi ətrafında xaotik şiddəti müşahidə edir

Müasir dövrümüzün elektron “Əkinçi”si sayılan “science.gov.az” portalı 30 yaşında

Baş katib: Azərbaycan güclü əməkdaşlıq nümunəsi nümayiş etdirib VİDEO

Sahibə Qafarova: Azərbaycan Asiya Parlament Assambleyasına sədrliyini layiqincə yerinə yetirir

Azərbaycanın 3 boksçusu beynəlxalq turnirdə yarımfinala yüksəlib

Antonio Quterreş BMT Təhlükəsizlik Şurasının üzvlərinə müraciət edib

Çempionlar Liqası: “Real Madrid” “Mançester Siti”yə, “Yuventus” PSV-yə qarşı

Azərbaycanlı rəssamın əsəri Parisdə keçirilən incəsənət sərgisində nümayiş olunur

AZAL təyyarəsinin qəzaya uğraması ilə bağlı istintaq hesabatı bu ilin dekabr ayına qədər hazır olacaq