SİYASƏT
ARDNŞ-in Rumıniya nümayəndəliyi 50 böyük xarici investor arasında üçüncü yeri tutur
- Sentyabrın 20-də Azərbaycanda “Əsrin müqaviləsi”nin 20-ci ildönümü tamam olunur. Azərbaycanın neft-qaz sənayesi tarixində yeni səhifə açmış bu müqavilə barədə nə deyə bilərsiniz?
- Sualı cavablandırmazdan öncə yaxın keçmişə nəzər salmaq istərdim. Sovetlər İttifaqı dağıldıqdan sonra 1991-ci il oktyabrın 18-də Azərbaycan XX əsrdə ikinci dəfə dövlət müstəqilliyini elan etdi. Həmin ərəfədə gənc respublikada ayrı-ayrı şəxslər və qruplar arasında kreslo davası gedirdi. Ölkədə sabitlik pozulmuş, kəskin hakimiyyət böhranı yaranmışdı. Ermənilərin hərbi təcavüzü nəticəsində ərazilərimizin 20 faizinin işğalı, daxildə vətəndaş müharibəsi təhlükəsinin yaranması, separatçılıq meyllərinin baş qaldırması Azərbaycanın bir dövlət kimi varlığına birdəfəlik son qoyulmasına gətirib çıxara bilərdi.
Vətənin bu ağır günündə xalq Heydər Əliyevi Bakıya dəvət etdi. Çox qısa zaman ərzində ümummilli lider Heydər Əliyev ölkədəki xaos və anarxiyaya son qoydu, real təhlükələri sovuşdurdu, Azərbaycanı inkişaf yoluna çıxardı.
Qeyd edim ki, müstəqilliyin ilk illərində respublikamızda digər sahələrlə yanaşı, neft sənayesində də durğunluq hökm sürürdü. Ölkə iqtisadiyyatını dirçəltmək üçün ulu öndər Heydər Əliyevin rəhbərliyi altında ardıcıl və məqsədyönlü tədbirlər həyata keçirildi, xarici iş adamları və beynəlxalq neft şirkətləri ölkəmizə dəvət olundu. Onlarla aparılan çətin, öz növbəsində uğurlu danışıqlar 20 il bundan əvvəl “Xəzər dənizinin Azərbaycan sektorunda “Azəri”, “Çıraq” yataqlarının və “Günəşli” yatağının dərinlikdə yerləşən hissəsinin birgə işlənilməsi və neft hasilatının pay bölgüsü haqqında” Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkəti ilə dünyanın inkişaf etmiş ölkələrinin tanınmış neft şirkətləri arasında müqavilə imzalanması ilə nəticələndi. “Əsrin müqaviləsi” ilk növbədə ulu öndərin Heydər Əliyevin uzaqgörənliyi, müdrikliyi, qətiyyəti və cəsarəti sayəsində reallığa çevrildi.
“Əsrin müqaviləsi”nin onuncu ildönümünün keçirilməsi haqqında” Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin imzaladığı Sərəncamı xatırlatmaq istəyirəm. Sərəncamda deyilirdi: “Xalqımızın yaddaşında əbədi yaşayacaq bu tarixi hadisə müstəqilliyini bərqərar edən Azərbaycan Respublikasının öz sərvətlərinə tam sahib olduğunu dünyaya bir daha əyani şəkildə bəyan etdi”. Məhz bu müqavilədən sonra dünya dövlətlərinin Azərbaycan iqtisadiyyatına marağı artdı, eləcə də Azərbaycanın müstəqil dövlət kimi tanınmasına, dünya iqtisadi sisteminə qoşulmasına şərait yaratdı.
- ARDNŞ-in Rumıniyada nümayəndəliyinin yaranması və bu illər ərzində fəaliyyəti barədə nə deyə bilərsiniz?
- Dörd il əvvəl Prezident İlham Əliyev Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin yeni inzibati binasının təməlqoyma mərasimindəki çıxışında qeyd etmişdi ki, “Bu gün Dövlət Neft Şirkəti nəinki regionda, dünya miqyasında çox böyük nüfuza malik olan beynəlxalq səviyyəli şirkətdir. Məqsədimiz məhz ondan ibarətdir ki, SOCAR - Azərbaycan Dövlət Neft Şirkəti beynəlxalq səviyyəyə çıxsın”.
Bu gün fəxrlə demək olar ki, SOCAR artıq Cənubi Qafqaz regionunun ən iri və aparıcı şirkəti olmaqla yanaşı, bir çox beynəlxalq layihələrin müəllifinə çevrilib. Xüsusilə vurğulamaq istəyirəm ki, ARDNŞ-in prezidenti Rövnəq Abdullayevin rəhbərliyi ilə şirkət qısa zamanda çox böyük uğurlara imza atıb və bu proses hazırda da davam edir. Son illər ARDNŞ-in təsisçiliyi ilə birgə müəssisələr, xarici ölkələrdə çoxsaylı törəmə şirkətlər və treydinq ofisləri yaradılıb, 14 nümayəndəlik açılıb. ARDNŞ-in Rumıniya nümayəndəliyi 2007-ci ildə fəaliyyətə başlayıb. Qeyd etmək istərdim ki, Rumıniya Azərbaycanın karbohidrogen ehtiyatlarının Şərqi və Mərkəzi Avropa, eləcə də Balkan ölkələri bazarına çıxışı üçün körpü rolunu oynayır.
ARDNŞ-in Rumıniya nümayəndəliyi ötən müddət ərzində ölkə bazarında layiqli yer tutmaqdadır. 2011-ci ildə təsis edilmiş ARDNŞ törəmə müəssisəsi olan “SOCAR Petroleum SA” şirkətinin əsas fəaliyyət sahəsinə neft məhsullarının topdan və pərakəndə satışı, “SOCAR” brendi altında yanacaqdoldurma məntəqələrinin və digər neft-qaz infrastrukturlarının tikintisi daxildir. SOCAR-ın Rumıniya bazarlarında neft məhsullarının topdan və pərakəndə satışını həyata keçirməsi şirkətimizin növbəti uğuruna yol açıb. Rumıniya ərazisində “SOCAR” brendi altında fəaliyyət göstərən yanacaqdoldurma məntəqələrinin şəbəkəsi ilbəil genişlənir. Sentyabrın 17-də Rumıniyanın Macarıstanla sərhədində yerləşən Arad şəhərində “SOCAR” brendi altında fəaliyyət göstərən sayca 30-cu yanacaqdoldurma məntəqəsinin açılışı olub.
Qarşıya qoyulan əsas məqsədlərdən biri Rumıniyanın bütün regionlarını əhatə etməklə bu məntəqələrin sayını 100-ə çatdırmaq və beləliklə, ölkə bazarının 10 faizinə sahib olmaqdır. Bu gün fəxrlə demək olar ki, artıq Azərbaycanın üçrəngli bayrağı paytaxt Buxarestdə də dalğalanır.
Onu da əlavə edim ki, Rumıniya Ticarət Qeydiyyat İdarəsinin açıqladığı məlumata görə, 2014-cü ilin birinci yarısında Rumıniyaya xarici investorlar tərəfindən 1,5 milyard avro sərmayə yatırılıb. ARDNŞ-in Rumıniya nümayəndəliyi 50 böyük xarici investor arasında üçüncü yerdə qərarlaşıb. Bu bizim üçün böyük fəxrdir.
Nümayəndəliyimiz mütəmadi olaraq dövlət və hökumət nümayəndələri ilə görüşlər keçirir, qarşılıqlı maraq doğuran məsələlərlə bağlı müzakirələr aparır, Rumıniya və qonşu ölkələrdə keçirilən beynəlxalq enerji sammitlərində, neft-qaz konfransları və sərgilərində fəal iştirak edir.
- Bəs nümayəndəlik ölkənin sosial-mədəni həyatında necə iştirak edir? Azərbaycanın təbliği, rumın ictimaiyyətinə daha yaxından tanıdılması istiqamətində nə kimi işlər görürsünüz?
- 2012-ci ildən başlayaraq nümayəndəliyimiz Rumıniya İqtisadiyyat Akademiyası ilə birgə “SOCAR üstünlük təqaüdləri” tədris proqramını reallaşdırır. Belə ki, SOCAR-ın Rumıniyada, eləcə də Şərqi Avropa ölkələrində uzunmüddətli biznes layihələri maliyyə, bank, sığorta, marketinq və mühasibat üzrə gənc mütəxəssislərə ehtiyac yaradıb. Artıq bir neçə ildir ki, qeyd olunan proqram çərçivəsində akademiyanın təhsildə yüksək nəticələr qazanan və şirkətimizin elan etdiyi müsabiqədə qalib gələn üç tələbəsinə tədris ili ərzində ayda 100 avro olmaqla “SOCAR” təqaüdü verilir.
Mart ayının 17-də Buxarestdə Azərbaycan-Rumıniya Gənclər və Mədəniyyət Assosiasiyasının təşkilatçılığı və SOCAR-ın Rumıniya Nümayəndəliyinin dəstəyi ilə Naxçıvan Muxtar Respublikasının 90 illik yubileyi və Novruz Bayramı münasibətilə rəsmi tədbir keçirilib. Tədbirdə qonaqlara Naxçıvan Muxtar Respublikasının tarixi, keçdiyi mürəkkəb və çətin və inkişaf yolu, bugünkü uğurları barədə məlumat verilib.
Artıq üçüncü ildir ki, ənənəvi olaraq may ayının 10-da ARDNŞ-in Rumıniya Nümayəndəliyinin təşkilatçılığı ilə Buxarestdə “Heydər Əliyev Kuboku” mini futbol turniri keçirilir. Turnir Azərbaycan və Rumıniya gəncləri arasında münasibətlərin gücləndirilməsinə, eləcə də ölkəmizlə bağlı təbliğat işinin yüksək səviyyədə aparılmasına xidmət edir.
Bildiyiniz kimi, sentyabr ayının 18-də ARDNŞ-in Rumıniya Nümayəndəliyinin təşəbbüsü ilə Buxarestdə “Əsrin müqaviləsi”nin 20 illiyi və Neftçilər Günü ilə bağlı tədbir təşkil edilib. Qonaqlara “Əsrin müqaviləsi”nin ölkəmiz üçün əhəmiyyəti, əsası ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən qoyulan və hazırda Prezident İlham Əliyevin uğurla davam etdirdiyi Azərbaycanın enerji siyasəti, neft-qaz sahəsində ölkəmizin son 20 ildə əldə etdiyi uğurlar, həmçinin Azərbaycan Respublikası Dövlət Neft Şirkətinin qardaş Türkiyədə və digər ölkələrdə həyata keçirdiyi irimiqyaslı layihələr barədə geniş məlumat verilib.
- Azərbaycan və Rumıniya arasında möhkəm strateji əlaqələr mövcuddur. Bu əlaqələrin enerji sektorunda gələcəyini necə təsəvvür edirsiniz?
- Azərbaycan ikinci dəfə müstəqilliyini əldə etdikdən sonra ölkələrimiz arasında münasibətlər yeni müstəvidə inkişaf etməyə başlayıb. Rumıniya Azərbaycanın müstəqilliyini tanıyan ilk dövlətlərdən biridir. Ulu öndər Heydər Əliyevin 1995-ci ildə Buxarestə ilk rəsmi səfəri ilə ikitərəfli münasibətlərin əsası qoyulub. Daha sonra prezidentlər İlham Əliyev və Trayan Baseskunun qarşılıqlı səfərləri bu münasibətlərin inkişafına yeni təkan verib.
Azərbaycan və Rumıniya Xəzər dənizi və Qara dəniz regionlarını birləşdirən nəqliyyat, enerji (Azərbaycan-Gürcüstan-Rumıniya İnterkonnektor - AGRİ və iqtisadi layihələri dəstəkləyir.
2013-cü ilin iyun ayında Xəzər dənizinin “Şahdəniz” yatağının ikinci fazasından hasil olunacaq qazın Avropaya birbaşa nəqli üçün TAP layihəsi seçilib. Gələcəkdə Azərbaycanın digər yataq və strukturlarından hasilatın başlanılması ilə Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələrinə alternativ qaz kəmərləri layihələri nəzərdən keçirilə bilər. Bu baxımdan Rumıniya ilə əlaqələr də geniş perspektivə malikdir.
İqbal Hacıyev
AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri
Buxarest