Bakı, 10 fevral, Raisə Abbasova, AZƏRTAC 

Ölkədə sağlamlıq imkanları məhdud olan uşaqların tibbi və sosial reabilitasiyasının gücləndirilməsi istiqamətində mühüm addımlar atılır. Bu da Azərbaycanda əhalinin rifahının yaxşılaşdırılmasının dövlət siyasətinin mühüm istiqamətlərindən birinə çevrildiyini aydın nümayiş etdirir. Dövlətin iqtisadi siyasətinin sosialyönümlü olması, Prezident İlham Əliyevin ölkə vətəndaşlarının sosial müdafiəsinin gücləndirilməsinə göstərdiyi diqqət insan amilinə verilən yüksək dəyərin nümunəsidir. Dövlət sağlamlıq imkanları məhdud uşaqları çoxsaylı sosial proqramlara, o cümlədən reabilitasiya, pulsuz istirahət və texniki-bərpa təminat proqramlarına cəlb olunmasını həyata keçirir.

Bunu Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiə Nazirliyinin Uşaq Bərpa Mərkəzinin baş həkimi Şahin Tağıyev AZƏRTAC-a müsahibəsində deyib. Ş.Tağıyev bildirib ki, 2003-cü ildən fəaliyyət göstərən Mərkəzin binasında 2015-ci ildə əsaslı təmir və yenidənqurma işləri aparılıb. Stasionar və ambulator bölmələrdən ibarət 42 çarpayılıq mərkəzdə üç şöbə - informasiya-məsləhət və tədris, tibbi-sosial reabilitasiya və funksional diaqnostika şöbələri fəaliyyət göstərir. Mərkəzin yaradılmasında məqsəd tibbi, sosial, tədris-peşə reabilitasiya tədbirlərinin aparılması yolu ilə sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların sosial statusunun bərpa edilməsini və onların cəmiyyətə inteqrasiyasını təmin etməkdir. Bu cür uşaqların tibbi, psixoloji, tədris-peşə diaqnostikasını, onların reabilitasiya potensialını təyin etmək, tibbi, sosial, tədris-peşə reabilitasiyasını, həmçinin kompleks psixoloji, pedaqoji tədbirlərin həyata keçirilməsi mərkəzin əsas vəzifə və funksiyalarına daxildir. Mərkəz ən müasir cihaz və avadanlıqla təchiz edilib. Burada müasir tibb və diaqnostik cihazlar, reabilitasiya avadanlığı quraşdırılıb. Bu cihaz və avadanlıqdan təcrübəli mütəxəssislər öz fəaliyyətlərində geniş istifadə edərək, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlara ən yüksək səviyyədə tibbi və bərpa xidməti göstərirlər.

Мərkəzdəki məşğələ və həkim müayinə otaqları sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların çəkdiyi rəsmlərlə bəzədilib. Baş həkim qeyd edib ki, bu mərkəz yarandığı vaxtdan respublikanın bütün bölgələrindən olan sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların müayinə və müalicəsini yüksək peşəkarlıqla həyata keçirir. Mərkəzə qəbul tibbi-sosial ekspertiza komissiyaları, müalicə-profilaktika müəssisələri, Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin göndərişləri əsasında həyata keçirilir. Xəstələrin reabilitasiyası stasionar və ambulator olaraq aparılır. Uşaq Bərpa Mərkəzində 95 nəfər işçi fəaliyyət göstərir.

Mərkəzin funksional diaqnostika şöbəsinin müdiri Zöhrə Qarayeva AZƏRTAC-a bildirib ki, Uşaq Bərpa Mərkəzində reabilitasiya planına uyğun olaraq xəstələrin kompleks şəkildə müalicəsi aparılır. Buraya müalicəvi bədən tərbiyəsi, fizioterapiya, masaj, hovuz müalicəsi, psixoterapiya, loqoped işi, əmək terapiyası, musiqi terapiyası və əl əməyi işi aiddir. Tədris-peşə reabilitasiyası mərkəzin fəaliyyətində xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Burada müəyyən tədris metodikaları həyata keçirilir, musiqi terapiyası aparılır, həmçinin əmək terapiyası əsasında sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlara xüsusi vərdişlər aşılanır. Bu kateqoriyadan uşaqlar müxtəlif əl işləri ilə məşğul olaraq xüsusi bacarıq nümayiş etdirirlər.

Uşaq Bərpa Mərkəzi mütəmadi olaraq Uşaq Nevroloji Xəstəxanası, Uşaq Klinik Xəstəxanası, Uşaq Ruhi-Əsəb Dispanseri, Protez və Ortopediya Mərkəzi, Əlillərin Bərpa Mərkəzi, həmçinin rayon və şəhər uşaq tibb müəssisələri ilə sıx əlaqə saxlayır. Mərkəz uşaq əlilliyi reabilitasiyası sahəsində qabaqcıl təcrübələrin öyrənilməsi əsasında yeni reabilitasiya metodları hazırlayır və təcrübədə müvəffəqiyyətlə həyata keçirir. Bundan başqa, mərkəzin həkim və tibb personalı vaxtaşırı xarici ölkələrdə təkmilləşmə kursuna cəlb olunur, bilik və bacarıqlarını artırırlar. Uşaq Bərpa Mərkəzində yenidənqurmadan sonra yaradılan şərait sağlamlıq imkanları məhdud insanların dövlətin diqqət və qayğısı ilə əhatə olunduğunu bir daha nümayiş etdirir.

Mərkəzdə 2008-ci ildən müalicə alan Jalə Nərimanova uşaq serebral iflic xəstəliyindən əziyyət çəkir. Onun anası Səkinə Nərimanova bildirib ki, qızı ilə birlikdə iki aydan bir 10 günlük müalicə kursu üçün Saatlıdan buraya, Mərkəzə gəlir. Jalə hərəki funksiyaların bərpa və inkişafında müalicə bədən tərbiyəsi, masaj, isti vannalar kimi vacib prosedurlar alır. Xüsusi aparat vasitəsilə müvafiq proqram üzrə iflic olan əzələlərə elektroimpulslar verilir. Uşaq nevropatoloqu və ortopedi də Jalə ilə məşğul olurlar.

Tovuz rayonunun sakini 4 yaşlı Sara Salamzadə 1 yaşından Mərkəzin pasiyentidir. Uşaq serebral iflici diaqnozu ilə balaca Sara əlilliyə doğru gedirdi, lakin Mərkəzdə aldığı müalicənin nəticəsində ilk addımlarını atır. Göz yaşları, ağrı ilə atdığı addımlarına sevinən anası Lalə Salamzadə Mərkəzdəki intensiv müalicədən, həkim personalın qayğıkeş münasibətindən razı olduğunu bildirib.

Maarif Əzizov nənəsi Bəsti Əzizova ilə birlikdə Xaçmaz rayonundan bir neçə ildir Mərkəzdə mütəmadi müalicə alırlar. Sevincək nənəsi müalicədən razı olduğunu və nəvəsinin demək olar ki, tam sağalmasını bildirib.

Mərkəzin funksional diaqnostika şöbəsinin müdiri Z.Qarayeva qeyd edib ki, Mərkəzdə uşaq serebral iflici diaqnozu ilə olan uşaqlara fiziki terapiya vasitəsilə yerimək, oturmaq, tarazlığı saxlamaq, əmək terapiyası vasitəsilə geyinmək, soyunmaq, qidalanmaq, yazmaq və s. öyrədilir. “Uşaq serebral iflici, adətən erkən uşaq yaşlarında başlayan və hərəki pozğunluqlarla - iflic, əzələ zəifliyi, hərəkət koordinasiyasının pozulması və qeyri-iradi hərəkətlərlə təzahür olan, baş-beynin zədələnməsinin dərəcəsindən asılı olaraq çox yüngül hallardan tutmuş ta əlilliyə qədər gətirib çıxaran bir xəstəlikdir. Bəzən uşaq serebral iflic epileptik tutmalar, psixi inkişafın ləngiməsi qavrama və öyrənmə çətinlikləri ilə müşayiət ola bilər. Uşaq serebral iflici zamanı görmə, eşitmə, nitq, zəka da pozulmuş ola bilər. Bu cür uşaqlar çox vaxt ağıldankəm təsəvvürü yaratsalar da, bu, həmişə belə olmur. Bu xəstəlik adətən uşağın ana bətnində, doğuş zamanı və ya bilavasitə doğuşdan sonra baş-beynin travması və ya zədələnməsi nəticəsində yaranır. Baş-beynin zədələnməsi hamiləlik dövründə infeksiyalar, uşaq ana arasında rezus konflikt, vaxtından qabaq doğuş və uşağın asfiksiyası nəticəsində ola bilər. Doğuşdan sonra isə uşağın keçirtdiyi travma və infeksiyalar uşaq serebral iflicinə gətirib çıxara bilər. Uşaq serebral iflicin müalicəsi erkən dövrdə başlamalı və ömür boyu davam etməlidir. Uşaq həkimi, uşaq nevropatoloqu, müalicəvi idman həkimi və fizioterapevt, loqoped, psixoloq, ortoped və başqa mütəxəssislər birgə çalışaraq, belə xəstələri sözün əsl mənasında ayağa qaldırmalıdırlar. Əsas müalicə fiziki və psixi funksiyaların məşqi yolu ilə nevroloji qüsurun azalmasına yönəlir. Məqsəd müalicəvi idman, fizioterapiya, masaj vasitəsilə uşağın hərəkəti aktivliyini onun imkanları daxilində maksimal dərəcəyə çatdırmaqdır. Körpənin beyni çox plastikdir və gərgin, davamlı reabilitasiya apardıqda hətta ağır formalı serebral iflici olan uşaqlar belə gözəl nəticələr göstərə bilər. Bütün bu fəaliyyətlərdə valideynlərin dəstəyinə ehtiyac duyulur. Bir valideyn kimi övladınıza qarşı sevgili olun, səbirli və təmkinli olun. Övladınızın yaxşılaşmasına ümid bəsləməkdə davam edin. Hər bir uşaq kimi sizin də övladınızın qarşısında öyrənmək və inkişaf etmək üçün tam bir ömür müddəti vardır”, - deyə Z.Qarayeva əlavə edib.

Onun sözlərinə görə, Mərkəzdə müalicə almış gənclər könüllü qismində buradakı xəstə uşaqlara dəstək olurlar. Onlardan biri 19 yaşlı Sürəyya Dadaşova hazırda Rəssamlar Akademiyasının tələbəsidir. Körpə yaşında Sürəyya serebral iflici diaqnozu ilə Mərkəzdə müalicə alıb.

Sürəyya bildirib ki, Mərkəzdəki həkimlərin səyi nəticəsində o, indi özünü sərbəst idarə edə bilir. Mərkəzdəki personalın pozitiv enerjisindən doya bilməyən və buradakı xəstə uşaqlara dəstək üçün günün boş vaxtını məhz Mərkəzdə keçirir. O, xəstə uşaqlarda rəssamlığa maraq oyadır, onlara rəngli dünyanı sevdirir.