Kiyev, 10 may, AZƏRTAC

Xəbər verildiyi kimi, mayın 3-də Dağlıq Qarabağ ərazisində keçirilmiş üzdəniraq “parlament seçkiləri” ilə əlaqədar Ukraynanın Xarici İşlər Nazirliyi bəyanat verərək “seçkiləri” qeyri-legitim hesab etdiyini bildirib.

Ukraynanın “Faktı i kommentarii” adlı nüfuzlu gündəlik qəzetinin icmalçısı Olqa Qurina AZƏRTAC-ın Kiyevdəki xüsusi müxbirinə eksklüziv müsahibəsində deyib: “Çox məmnunam ki, mənim ölkəm Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin dinc yolla, Azərbaycan Respublikasının suverenliyinə və onun beynəlxalq aləmdə tanınmış sərhədləri çərçivəsində ərazi bütövlüyünə hörmət prinsipləri əsasında həllinə tərəfdardır”.

Ukrayna jurnalisti söhbət zamanı Azərbaycana səfəri, Ukrayna nümayəndə heyətinin Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevlə görüşü, məcburi köçkün və qaçqın düşərgəsində olması barədə xatirələrini bölüşüb.

- Olqa, düz 17 il bundan əvvəl Siz fəaliyyətə yeni başlayan jurnalist kimi Azərbaycanda ezamiyyətdə olmusunuz. Bu barədə ətraflı danışa bilərsinizmi?

- Azərbaycanla tanışlığım doğrudan da 1998-ci ilin iyulunda olub. O zaman Azərbaycanın Ukraynadakı səfirliyi ictimai-siyasi vəziyyətlə tanış olmaq üçün Ukrayna jurnalistlərinin ölkənizə səfərini təşkil etmişdi. Etiraf edim ki, üç əsas dinin - İslamın, xristianlığın və iudaizmin qovuşduğu bir ərazidə yerləşən ölkədə olmaq mənim üçün çox maraqlı idi.

O zaman Azərbaycan prezident seçkilərinə hazırlaşırdı və Ukraynaya dost ölkədə bu prosesin necə keçdiyini görmək də maraq kəsb edirdi. Bundan başqa, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi aktual məsələ olaraq qalırdı və əlbəttə, Azərbaycan hökuməti bununla bağlı bir çox problemləri həll etməli idi. Hesab edirəm ki, Azərbaycan ərazisinin 20 faizinin hələ də işğal altında olması ədalətsizlikdir.

Bəri başdan deyim ki, Azərbaycana səfərim zəngin və mənalı oldu. Çoxlu informasiyalar, çoxlu tanışlıqlar və əlbəttə, çoxlu təəssüratlar...

Ukrayna jurnalistlərinin Heydər Əliyevlə görüşü unudulmaz təsir bağışladı. İş cədvəlinin gərgin olmasına baxmayaraq, Azərbaycan xalqının ümummilli lideri nümayəndə heyətimizlə görüş üçün də vaxt tapdı. Yeri gəlmişkən deyim ki, Kiyevdəki gözəl Heydər Əliyev parkına və ailəmlə birlikdə yaşadığım İrpen şəhərində (Ukraynanın peyk-şəhəri - AZƏRTAC) akademik Zərifə Əliyevanın adını daşıyan yaraşıqlı parka məmnuniyyətlə gedirəm.

Azərbaycana səfər barədə söhbətə qayıdaraq qeyd etmək istəyirəm ki, yaddaqalan məqamlardan biri Biləsuvar rayonuna getməyimiz, orada qaçqınların və məcburi köçkünlərin yaşadıqları düşərgəyə baş çəkməyimiz oldu. Onu da deyim ki, xarici jurnalistlərin düşərgəyə gəlişi ilə bağlı heç bir xüsusi hazırlıq görülməmişdi.

O vaxt bu düşərgədə müharibənin bütün ağrı-acısını öz çiyinlərində daşıyan təqribən 20 min insan yaşayırdı. Yaşayış şəraiti çətin idi. İnsanlar başa düşürdülər ki, bu, müvəqqətidir, ən başlıcası ölümsaçan mərmi və güllə səsindən uzaq, təhlükəsiz yerdə olmaqdır.

-Qaçqınların yaşadıqları düşərgədə Sizi ən çox heyrətləndirən nə oldu?

-Məni heyrətləndirən xalqınızın bu çətin şəraitdə toparlana bilməsi idi. Düşərgənin böyük ərazisində bir neçə orta məktəb açılmışdı. Onları adət etdiyimiz anlamda məktəb adlandırmaq mümkün olmasa da (bunlar sadəcə geniş otaqlar idi), həmin vaxt üçün zəruri məsələ uşaqların bilik alması idi. Dərsləri uşaqlara elə köçkün müəllimlər keçirdi. Uşaqların bu dərsləri necə səbirsizliklə və sevinclə gözlədiklərini gərək öz gözünlə görəsən. Yəqin ki, bu şagirdlərin bir qismi artıq ali məktəblərdə təhsil alır.

Dağlıq Qarabağ münaqişəsi üzündən Azərbaycan hökuməti 1 milyon 200 min qaçqın və məcburi köçkünlə bağlı məsələni həll etməli olub. İnsanların mənzilə, işə, sosial təminatlara və müdafiəyə ehtiyacı vardı. Bilirdim ki, ilk vaxtlar Beynəlxalq Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Komitəsi, Ümumdünya Ərzaq Təşkilatı, müxtəlif beynəlxalq xeyriyyə təşkilatları Azərbaycana fəal yardım göstərirdilər. Lakin görünür, özgənin problemləri gec-tez hamını yorur və biz köçkün düşərgəsinə bu yardım qeyri-müntəzəm xarakter almışdı. Sonralar isə tamam kəsildi.

Heydər Əliyev başda olmaqla Azərbaycan bu problemlərlə təkbətək qaldı, amma onları uğurla həll edə bildi. Düşünürəm ki, indi biz ukraynalıların qardaş xalqdan öyrənməli olduğumuz çox şey var. Bu məsələnin həllində Azərbaycanın təcrübəsi misilsizdir. Bakılı dostlarımız deyirlər ki, qaçqınlar və məcburi köçkünlər rahat mənzillərlə, işlə təmin olunublar.

Ermənistanın Azərbaycana silahlı təcavüzü nəticəsində on minlərlə azərbaycanlı həlak olub, beş min nəfərə yaxını itkin düşüb, 100 min adam yaralanıb, 50 min nəfər müxtəlif dərəcəli xəsarət alaraq şikəst qalıb. Təəssüf ki, Azərbaycan kimi, Ukrayna da zərər çəkmiş insanların psixoloji və fiziki reabilitasiyası ilə bağlı məsələləri həll etməlidir. Zənnimcə, bu problemlərin həllində ölkənizin mütəxəssislərinin böyük təcrübəsi var. Lakin hər şeydən əvvəl istərdim ki, ölkələrimiz - Azərbaycan da, Ukrayna da sülh və əmin-amanlıq içində yaşasınlar, müharibə birdəfəlik keçmişdə qalsın.

Zeynal Ağazadə

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Kiyev