Riqa, 17 aprel (AZƏRTAC). Aprelin axırlarında Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin hamiliyi ilə Cənubi Qafqaz forumu keçiriləcəkdir. Bununla əlaqədar, hələ keçən il sentyabr ayında Bakıda Latviya, Bolqarıstan, Boliviya, Hollandiya, Mavritaniya və Finlandiyanın sabiq prezidentlərinin və sabiq baş nazirlərinin iştirakı ilə hazırlıq iclası təşkil edilmişdi. 

Beynəlxalq Nizami Gəncəvi Mərkəzinin icraçı direktoru, Riqada səfərdə olan Rövşən Muradov bu barədə AZƏRTAC-a müsahibəsində məlumat vermişdir. O, qeyd etmişdir ki, müştərək cəmiyyətlərin II Qlobal Forumuna hazırlıq çərçivəsində Stokholmda, Vyanada, Avstraliyada və Afinada müzakirələr aparmışdır. R.Muradovun sözlərinə görə, bu qlobal təşəbbüs Şərq ilə Qərb, islam ilə xristianlıq arasında dialoqun dəstəklənməsinə yönəlmişdir.

R.Muradov bildirmişdir ki, bu il yanvarın əvvəlindən bəri foruma hazırlıq işləri əlaqədar 46 ölkədə 88 dövlət başçısının iştirakı ilə görüşlər keçirilmişdir. II Qlobal Forumda təmsil olunacaq ən böyük nümayəndə heyəti İordaniyadan gələcəkdir: həmin nümayəndə heyətinə bu ölkənin 3 sabiq baş naziri, senatın sədri, 4 nazir, 20 senator, habelə kral ailəsinin üzvləri daxildir. Bakı forumunda ilk dəfə olaraq Livanın keçmiş prezidenti də iştirak edəcəkdir.

İcraçı direktor diqqətə çatdırmışdır, Nizami Mərkəzinin idarə heyəti genişləndikcə onun nüfuzu da artır. Belə ki, 2012-ci ilin sentyabr ayında bu mərkəz yaradılarkən orada 3 sabiq prezident - Süleyman Dəmirəl, Vayra Vike-Freyberqa və Roza Otunbayeva təmsil olunduğu halda bu gün mərkəzdə 47 sabiq prezident təmsil olunmuşdur. Mərkəzin fəaliyyətə başlanmasından cəmi ilyarım keçdiyini nəzərə alsaq, bu heç də kiçik göstərici deyil.

R.Muradov bildirir ki, II Qlobal Forum 2015-ci ildən sonrakı dövrdə Minilliyin İnkişafı layihəsinə həsr ediləcəkdir. Forumda BMT səviyyəsində təhsil, sosial müdafiə, cəmiyyətdə qadınların rolunun artırılması sahələrində qarşıda duran məsələlər müzakirə ediləcəkdir.

Forum iştirakçılarının toxunacağı mühüm mövzulardan biri də ölkələrin beynəlxalq hüquq çərçivəsində qəbul edilmiş ərazi bütövlüyünün təmin edilməsi məsələsi olacaqdır. Bu tədbirin əhəmiyyəti ondan ibarətdir ki, forumda tarixdə ilk dəfə olaraq Madrid klubu, Roma klubu, İsgəndəriyyə kitabxanası, BMT, UNESCO, Beynəlxalq Münasibətlər Şurası, Ümumdünya Elm, İncəsənət və Mədəniyyət Akademiyası, Konqres Kitabxanası kimi nüfuzlu beynəlxalq təşkilatlar rəhbərlik səviyyəsində təmsil olunacaqdır.

Nizami Gəncəvi Mərkəzinin icraçı direktoru Mərkəzin fəaliyyəti barədə də danışmışdır. Nizami Gəncəvi Mərkəzi beynəlxalq səviyyədə mədəniyyətlərarası və millətlərarası dialoqun inkişafında mühüm rol oynayır. Mərkəz qısa müddətdə böyük Nizaminin irsini təşkil edən və dünya arxivlərində saxlanılan ədəbiyyatın kataloqunu yaratmağa müvəffəq olmuşdur. Beynəlxalq Nizami Gəncəvi Mərkəzi ilə Nizami Gəncəvinin çoxsaylı orijinal əlyazmalarının saxlandığı Melburn Universiteti arasında imzalanmış müqavilə sayəsində mərkəz öz arxivini zənginləşdirmişdir. Mərkəzin işi sayəsində bu gün Nizami Gəncəvi Azərbaycanı dünyada təcəssüm etdirir. Mirzə Şəfi Vazehin irsinin araşdırılmasına həsr edilmiş elmi monoqrafiyalar Mərkəz xətti ilə Bakıya gətirilmiş və Prezident İlham Əliyevin sərəncamına müvafiq olaraq Vazehin vətəni Gəncədəki muzeyə təhvil verilmişdir.

Beynəlxalq Nizami Gəncəvi Mərkəzi Nizamidən əvvəlki və onun yaradıcılığından sonrakı dövrdə orijinal əlyazmaların regional səviyyəli ən böyük arxivi hesab edilir.

İcraçı direktor diqqətə çatdırmışdır ki, bu gün dinlərarası və mədəniyyətlərarası dialoq baxımından regionda müəyyən boşluq müşahidə olunur. Buna görə Beynəlxalq Mərkəz Qərb ilə Şərq arasında körpü rolunu öz üzərinə götürmüşdür. Təsadüfi deyildir ki, Mərkəzin şüarı tolerantlıq, qarşılıqlı anlaşma, millətlərarası və dinlərarası bərabərlikdir. R.Muradov qeyd etmişdir ki, Amerika və Misirdən sonra Bakı forumu İsrail ilə İran arasında, Avropa ölkələri arasında diskussiyalara keçirəcək yeganə platforma olacaqdır. Rövşən Muradov deyir ki, çoxları Nizami Gəncəvi Mərkəzinin bir sıra humanitar forumlarda nə üçün iştirak etməsini başa düşmür. İş burasındadır ki, böyük mütəfəkkir hələ 9 əsr bundan əvvəl insan hüquqlarının müdafiəsi, qadınlara hüquq verilməsi məsələsində böyük rol oynamışdır. Nizami Gəncəvi öz xalqının arzu və xəyallarını yalnız ona xas olan tərzdə uzlaşdıraraq böyük əsərlər yaratmışdır.

R.Muradov demişdir ki, İsgəndəriyyə kitabxanasının direktoru, Nizamini Şərqin Allahı hesab edən İsmayıl Serageldin Nizami Gəncəvinin yaradıcılığından bəhs edən kitab yazmış, habelə “Əfsanəvi Nizami ədəbiyyatı” adlı 45 dəqiqəlik onlayn vəsait hazırlamışdır. Bütün dünyada böyük tələbat olan bu vəsaitdə sübut edilmişdir ki, böyük Nizami məhz Azərbaycan şairidir.

Moldovanın sabiq prezidenti Pyotr Luçinski məxsusi II aprel forumu münasibətilə Nizaminin aforizmlərini beş dilə tərcümə etmişdir. Latviyanın sabiq prezidenti Vayra Vike-Freyberqa Nizami haqqında “Yeddi gözəl” fəlsəfəsi” adlı kitab yazır. R.Muradov deyir ki, Nizaminin əlyazmaları bütün hərraclarda satılır, lakin onları almaq üçün kifayət qədər vəsaitimiz yoxdur, halbuki özünə hörmət edən hər bir kolleksiyaçı Nizami əlyazmalarını alır.

Nizami Gəncəvinin əsərləri onun yaşadığı dövrün humanist, ümumbəşəri, ictimai-siyasi, sosial və mənəvi əxlaqi dəyərlərini əks etdirməklə, Şərq Renessansının zirvəsi olmuşdur.

Nigar Cəfərli

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Riqa