Tehran, 9 fevral, AZƏRTAC

Fevralın 8-də Astara (Azərbaycan)-Astara (İran) dəmir yolu marşrutu ilə yola salınan Rusiya Federasiyasından gələn 6 vaqondan ibarət ilk sınaq yük qatarı müvəffəqiyyətlə İran Astarasında inşa edilmiş yük terminalına çatıb. “Şimal-Cənub” Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin əsasını təşkil edən, Qəzvin-Rəşt dəmir yolunun davamı olan Astara (İran)-Astara (Azərbaycan) dəmir yolu xətti İran ilə Rusiyanın dəmir yolları sistemlərini Azərbaycan vasitəsilə birləşdirəcək. Azərbaycan ilə İran arasındakı münasibətlərin inkişafı fonunda adı çəkilən dəmir yolunun uğurla fəaliyyət göstərəcəyinə heç kim şübhə etmirdi. Bir çox ölkə bu dəmir yolunun imkanlarından istifadə etməkdə maraqlıdır.

Yaponiyanın Azərbaycandakı səfirinin iqtisadi məsələlər üzrə müşaviri Toşihiro Katagiri və Yaponiyanın İrandakı səfirliyinin siyasi məsələlər üzrə müşaviri Mosomiçi Sayto İranın Astara şəhərinə gələrək Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi çərçivəsində həyata keçirilən işlərlə tanış olublar. Yaponiyanın Azərbaycanda və İranda fəaliyyət göstərən diplomatlarının bir araya gələrək Astara-Astara dəmir yolu ilə maraqlamnaları heç də təsadüfi xarakter daşımır. Toşihiro Katagiri bildirib ki, Astara-Astara dəmir yolu beynəlxalq əhəmiyyət daşıyaraq İranı Azərbaycan və Rusiya ilə birləşdirir. Onun sözlərinə görə Yaponiyanın iş adamları və şirkətləri bu layihəyə maraq göstərirlər.

Bu fakt onu deməyə əsas verir ki, Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanı Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinə cəlb etməsi olduqca mühüm strateji addımdır. Məsələnin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, Yaponiya dünya iqtisadiyyatında aparıcı rola malik olan bir dövlətdir. Yeni texnologiyaların inkişafı ilə yanaşı bu ada dövləti daimi idxal və ixrac əməliyyatları həyata keçirir. Əldə olunan rəqəmlərə nəzər yetirsək Yaponiyanın iqtisadi potensialının Şimal-Cənub Beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinə ehtiyacı olduğunu görərik. Belə ki, 2016-ci ildə Yaponiya 605 milyard ABŞ dolları həcmində ixrac, 583 milyard ABŞ dolları həcmində isə idxal əməliyyatı həyata keçirib. Yaponiya əsasən avtomobil və avtomobillər üçün ehtiyat hissələri, texniki avadanlıqlar (televizor, kompüter, soyuducu, tozsoran və s.) dərman preparatları ixrac edir. İdxala gəldikdə qeyd etmək lazımdır ki, Yaponiya neft, neft-kimya məhsulları, metal, ağac, ərzaq, kömür və başqa ağır və yüngül sənaye məhsullarını idxal edir.

Bütün bu əməliyyatları Yaponiya bu günə kimi müxtəlif dəniz və hava yolları vasitəsilə həyata keçirib. Lakin Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin formalaşması Yaponiya üçün yeni perspektivlər açır. Qeyd etmək lazımdır ki, idxal-ixrac əməliyyatlarında nəqliyyat daşımaları vacib amildir. Malların təhlükəsiz və tez bir zamanda mənzil başına çatdırılması müasir biznesin ayrılmaz tərkib hissəsidir. Malların tez çatdırılması sadəcə olaraq zaman qazanmaq deyil, həmçinin nəqliyyata xərclənən vəsaitə qənaət etməkdir.

Belə olan halda Yaponiyanın hansı yolla Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinə qoşulacağı sual doğurur. Yaponiyanın iri limanları olan Kobe, Naqayo, Osako Sakit Okean sahillərində yerləşir. Bu limanlardan çıxan yük gəmiləri Filippin boğazından keçərək İranın Hind Okeanı sahilindəki Çabahar limanına və yaxud Fars körfəzindəki Bəndər-Abbas limanına çatdırıla bilər. Buradan isə yüklər qatarla Qəzvin-Rəşt-Astara(İran)-Astara(Azərbaycan) dəmir yolu ilə Rusiya və Avropaya daşınar. Yaponiyanın idxal yükləri də əks istiqamətdə daşınaraq adları qeyd olunan limanlarına çatdırılar. Yaponiyanın Avropa ilə nəqliyyat əlaqəsini Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi ilə qurması Süveyş kanalından daha sərfəlidir. Yaponiyadan çıxan yük gəmiləri Süveyş kanalından keçməklə Avropaya 1 ay müddətində çatırsa Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi ilə yüklər 14-18 günə çatdırılacaq.

Beləliklə, yuxarıda deyilənləri nəzərə alaraq belə qərara gəlmək olar ki, dünyanın iqtisadi nəhəngləri hesab edilən Çin və Hindistan ilə yanaşı Yaponiyada Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinə qoşulmaq niyyətindədir. Bu dövlətlərin Azərbaycan üzərindən ixrac və idxal əməliyyatları həyata keçirmələri ölkəmizin iqtisadiyyatının qeyri-neft sektorunun inkişafına xidmət edəcək. Burada söhbət yalnız dövlət büdcəsinə tranzit gəlirlərin daxil olmasından getmir. Bununla yanaşı ölkəmizdə yeni xidmət sahələrinin, nəqliyyat terminallarının yaranmasına səbəb olacaq. Yeni iş yerlərinin açılması və əhalinin sosial rifah halinin daha da yüksəlməsinə təkan verəcək.

Rabil Kətanov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Tehran