Bakı, 21 noyabr, AZƏRTAC

Noyabrın 21-də Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsman) və UNİSEF-in Azərbaycandakı nümayəndəliyinin birgə təşkilatçılığı ilə “Uşaqlara qarşı zorakılığın qarşısının alınması və ləğv edilməsi” mövzusunda konfrans keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, tədbirdə çıxış edən ombudsman Elmira Süleymanova noyabrın 20-sinin Ümumdünya Uşaq Günü kimi qeyd olunduğunu deyib. Ombudsman bildirib ki, ölkəmizdə keçirilən tədbirlər uşaq hüquqlarının təbliğinə, hüquq düşüncəsinin, hüquq mədəniyyətinin inkişaf etdirilməsinə, uşaq hüquqlarının müdafiəsinə və onların problemlərinin həllinə öz töhfəsini verir.

Uşaq Hüquqları üzrə Konvensiyanın 30-cu ildönümünün qeyd olunduğunu deyən Elmira Süleymanova konvensiyanın məqsədi, eləcə də Azərbaycan Respublikasının Konstitusiyasında, “Uşaq hüquqları haqqında” Qanunda və digər milli qanunvericilik aktlarında nəzərdə tutulmuş hüquq və vəzifələr, uşaq hüquqlarının müdafiə mexanizmləri barədə məlumat verib.

Ombudsman çıxışında uşaqların sağlamlığına, təhsilinə, layiqli vətəndaş kimi hərtərəfli inkişafına yönəlmiş tədbirlər həyata keçirildiyini, bu istiqamətdə uğurlu islahatlar aparıldığını diqqətə çatdırıb.

Müvəkkil uşaqların öz hüquqlarına dair qərarların qəbul olunmasında iştirakını təmin etmək, onlara problemlərinin həlli ilə bağlı təşəbbüslər irəli sürmək və təkliflər vermək imkanı yaratmaq, ictimaiyyətin diqqətini uşaq hüquqlarının qorunmasına yönəltmək məqsədilə Azərbaycan Uşaqlarının Ümumrespublika forumlarının keçirildiyini də qeyd edib.

UNİSEF-in Azərbaycandakı nümayəndəliyinin rəhbəri Edvard Karvardin Uşaq Hüquqları Konvensiyası barədə məlumat verib. O bildirib ki, BMT tərəfindən qəbul edilən bu sənəd dünyanın hər bir yerində yaşayan uşaqların konvensiya ilə müəyyən olunmuş hüquqlarını təmin edir. Konvensiya uşaqların yaşaması və inkişafı üçün zəruri olan minimum standartları müəyyənləşdirir. Konvensiyanı ratifikasiya etmiş bütün dövlətlər bu öhdəlikləri yerinə yetirməlidirlər.

E.Karvardin bildirib ki, Azərbaycanın 1992-ci ildən etibarən uşaq hüquqlarının qorunması sahəsində əldə etdiyi nailiyyətlər ölkənin üzərinə götürdüyü öhdəliyin bir təzahürüdür. O qeyd edib ki, Azərbaycanda uşaqlara qarşı zorakılığın qarşısının alınması üçün çox ciddi işlər görülüb. “Bu işlərin davam etdiriləcəyinə inanıram. Təmsil etdiyim təşkilat bu sahədə görülən işlərə dəstək verməyə hazırdır”, - deyə E.Karvardin qeyd edib.

Ailə, Qadın və Uşaq Problemləri üzrə Dövlət Komitəsinin sədri Hicran Hüseynova uşaqların müdafiəsinin ölkəmizdə həyata keçirilən uşaq siyasətinin önəmli tərkib hissəsi kimi hər zaman diqqət mərkəzində olduğunu vurğulayıb: “Ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən əsası qoyulmuş dövlət uşaq siyasəti Prezident İlham Əliyevin və birinci xanım Mehriban Əliyevanın xüsusi qayğısı və diqqəti nəticəsində daha da genişləndirilib. Ölkəmizdə ayrı-seçkiliyə yol verilmədən hər bir uşağın hüquq və mənafeyi nəzərə alınır. Onların hərtərəfli inkişafı üçün bütün imkanlar yaradılır. Uşaq iştirakçılığının təmin edilməsi sahəsində məqsədyönlü və ardıcıl tədbirlər həyata keçirilir. Lakin bununla yanaşı, uşaqların müdafiəsi sahəsində önəmli aspektlərdən biri uşaqlara qarşı zorakılığın qeydə alınmasıdır. BMT-nin Uşaq Hüquqları Konvensiyası bunu önəmli məsələ kimi qeyd edir. Təəssüf ki, bütün dünyada uşaqlara qarşı zorakılığın müxtəlif növləri törədilir. Aparılan araşdırmalara görə, Avropada hər beş uşaqdan biri cinsi zorakılığın və istismarın qurbanına çevrilir. Ölkəmizdə belə hallar əvvəllər gizli baş verirdisə, son illər müvafiq qurumlara edilən müraciətlər bu mövzunu aktuallaşdırır. Məhz belə halların qarşısının alınması üçün 2007-ci ildə “Uşaqların cinsi istismardan və cinsi zorakılıqdan müdafiəsi haqqında” Avropa Şurası Konvensiyası qəbul edilib. Bu konvensiya təkcə Avropa Şurası ölkələri deyil, bütün dünya dövlətləri tərəfindən ratifikasiya edilə bilər. Azərbaycan həmin konvensiyanı 2008-ci ildə imzalayıb. Konvensiya bu il oktyabrın 22-də Milli Məclis tərəfindən qəbul edilib və oktyabrın 31-də Prezident İlham Əliyevin müvafiq Sərəncamı ilə onun ratifikasiyası təsdiq olunub”.

Hicran Hüseynova vurğulayıb ki, uşaq hüquqlarının müdafiəsi, məişət zorakılığının, erkən nikah, təhsildən yayınma hallarının qarşısının alınması və digər layihələr həm milli qanunvericiliyin güclənməsində, həm də maarifləndirici işlərin reallaşmasında xüsusi əhəmiyyətə malikdir.

Milli Məclisin Ailə, qadın və uşaq məsələləri komitəsinin sədri Aqiyə Naxçıvanlı zorakılığa qarşı mübarizə aparılsa da, hər bir uşağı ondan qorumağın mümkünsüz olduğunu bildirib. Komitə sədri qeyd edib ki, uşaqlar zorakılığa daha çox ailələrdə məruz qalırlar. Bəzi ailələrdə cismani cəza tədbiri üsulu seçilir, yəni, uşaqlar döyülür. Bundan əlavə, uşaqlar gücü və yaşı çatmayan işləri görməyə məcbur edilirlər. Ailələrdə uşaqlara etinasızlıq göstərilir. Qız uşaqlarının erkən yaşda təhsildən ayrılıb ailə qurmağa məcbur edilmələri faktları da var. Bu da bir faktdır ki, zorakılığa məruz qalan uşağı qorumaq mümkün deyil. Nə qədər maarifləndirici tədbirlər görülsə də, hər il uşaqlara qarşı fiziki, psixoloji və cinsi zorakılıq faktları qeydə alınır.

Son vaxtlar məktəblərdə zəif, xəstə uşaqların ələ salınması kimi hallara da rast gəlinir. Nəticədə uşaqlarda “məktəb qorxusu” əmələ gəlir. Mükəmməl qanunlarımız var. Buna baxmayaraq, uşaqlarla bağlı qanunvericilikdə olan boşluqları doldurmaq mümkündür. Hətta ehtiyac olsa, uşaqların zorakılığa məruz qalması ilə bağlı mülki və digər məcəllələr sərtləşdirilməlidir. Məktəblərdə maarifləndirmə işləri ön planda olmalıdır. Hər bir rayonda, məktəbdə risk qrupuna aid olan ailələrin, uşaqların qeydiyyatı aparılmalıdır. Məişət səviyyəsində baş verən hadisələr mətbuatda və sosial şəbəkələrdə işıqlandırılır. Bu, yolverilməz haldır. Çünki belə hallar uşaqların fiziki və psixoloji travmalar alması ilə nəticələnir. “Uşaqların zərərli informasiyadan qorunması haqqında” qanun layihəsi onların yaşına uyğun informasiya əldə etmək hüququnun həyata keçirilməsi ilə əlaqədar olaraq uşaqların zərərli informasiyadan qorunması tədbirlərini müəyyən edir və bu sahədə yaranan münasibətləri tənzimləyir.

Aqiyə Naxçıvanlı silahlı münaqişələrin uşaqların həyatına təsirsiz ötüşmədiyini qeyd edib. O, torpaqlarımızın erməni qəsbkarları tərəfindən işğalı nəticəsində uşaqların eyni vəziyyətlə üzləşdiyini vurğulayıb.

Konfrans müvafiq mövzularda məruzələrlə davam edib.

Milli Məclisin Beynəlxalq münasibətlər və parlamentlərarası əlaqələr komitəsinin sədr müavini Sevinc Fətəliyevanın “Uşaqların cinsi istismardan müdafiəsi sahəsində dövlətdaxili qanunvericilik və beynəlxalq sənədlər, bu sahədə inkişaf perspektivləri”, Daxili İşlər nazirinin müavini Oruc Zalovun “Yetkinlik yaşına çatmayanlara qarşı hüquqpozmaların və nəzarətsizliyin profilaktikası, bu sahədə praktiki fəaliyyət və əməkdaşlıq”, Baş Prokurorluğun Daxili işlər orqanlarının istintaq, təhqiqat və əməliyyat-axtarış fəaliyyətində qanunların icrasına nəzarət idarəsinin rəis müavini Mehman Xankişiyevin “Uşaqlara qarşı törədilən cinayətlərin açılması, araşdırılması və qarşısının alınması”, Təhsil Nazirliyinin Məktəbəqədər və ümumi təhsil şöbəsinin ümumi təhsil sektorunun müdiri Firidun Həmzəyevin “Uşaqlara qarşı zorakılıq, sui-qəsd və etinasızlıq hallarının aşkarlanması və müvafiq tədbirlərin görülməsi”, “Hüquq Dünyası” Hüquqi Təbliğat İctimai Birliyinin sədri Rafiq Alışov “Uşaqların zorakılıqdan müdafiəsi və onların təhlükəsiz şəraitdə yaşamasının təmin edilməsi” mövzularında məruzələri dinlənilib.

Konfrans zamanı, həmçinin uşaqların əl işlərindən ibarət rəsm sərgisi də nümayiş olunub.