Bakı, 24 dekabr (AZƏRTAC). Ölkəmizdə alternativ enerji mənbələrindən istifadə sürətlə inkişaf etməkdədir. Bunun əsas səbəbi ölkədə alternativ enerji resurslarının, vaxtilə ulu öndər Heydər Əliyev tərəfindən yaradılmış elmi-texniki bazanın, maliyyə vəsaitlərinin kifayət qədər olmasıdır. Prezident İlham Əliyev tərəfindən bu sahəyə daim diqqət və qayğı göstərir.

2004-cü ildə alternativ enerji mənbələrindən istifadəyə dair Dövlət Proqramı qəbul olunmuş, 2009-cu ildə Azərbaycan Respublikası Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Beynəlxalq Təşkilata (İRENA) üzv seçilmiş, 2009-cu ildə isə Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyi yaradılmışdır. Dövlət Agentliyi 2010-cu ildən fəaliyyətə başlamış və 2010-2011-ci illər üçün 40 milyon manat vəsait ayrılmışdır.

Ənənəvi enerji mənbələrinin tədricən tükənməsini və onlardan istifadə zamanı ətraf mühitə vurulan ziyanı nəzərə alaraq, dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində ekoloji cəhətdən təmiz enerji mənbələrindən (günəş və külək enerjisi, kiçik su elektrik stansiyaları, termal sular, biokütlə enerjisi) geniş istifadə olunur. Bu sahədə ABŞ, Kanada, Almaniya, Finlandiya, Norveç, Danimarka, İspaniya, Yaponiya və Çin daha qabaqcıl yerlərdədir.

Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyinin sədri Akim Bədəlov AZƏRTAC-a müsahibəsində bu sahədə Azərbaycanda görülmüş işlər və alternativ enerji mənbələrinin potensialı haqqında məlumat vermişdir.

Bildirmişdir ki, yerləşdiyi əlverişli coğrafi mövqe və iqlim şəraiti Azərbaycanda da ekoloji cəhətdən təmiz alternativ enerji mənbələrindən geniş istifadəyə imkan verir. Bərpa olunan enerji mənbələrindən istifadə sahəsində Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyasının Fizika İnstitutunda, Radiasiya Problemləri İnstitutunda, Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Energetika və Enerjilayihə İnstitutunda, “bakıhidrolayihə” İnstitutunda müvafiq işlər aparılmışdır.

Müəyyənləşdirilmişdir ki, alternativ enerji mənbəyi kimi ölkəmizdə təkcə küləyin və günəşin deyil, həmçinin digər mənbələrin də istifadəsi üçün lazımı şərait mövcuddur. Yaxın gələcəkdə Azərbaycanda küləyin, günəşin və suyun enerjisindən istifadə edən enerji qurğularının istehsalı məqsədi ilə müvafiq istehsalat müəssisələri tikiləcəkdir. Buna nümunə kimi Sumqayıt Texnoloji Parkında artıq fəaliyyət göstərən və tikilməkdə olan müəssisələr vardır. Burada su turbinlərinin, günəş kollektorlarının, külək enerji qurğularının istehsalı nəzərdə tutulmuşdur.

A.Bədəlov qeyd etmişdir ki, alternativ enerji ilə bağlı inkişaf strategiyası layihələrindən biri - “1000 ev - 1000 elektrik stansiyası” layihəsi çərçivəsində qərb regionunda artıq Samux Aqroenerji Kompleksinin tikintisinin texniki-iqtisadi əsasnaməsi hazırlanmış, kompleksin ilkin tikinti işləri aparılmışdır. Bu layihə çərçivəsində Bakı və ölkəmizin regionlarında, ümumilikdə 23 məktəb, bağça və başqa binaların dam örtüyündə günəş panelləri quraşdırılmışdır ki, bu binaların da istiliyə olan tələbatı alternativ enerji vasitəsilə təmin olunur. Bakıda və paytaxtın ətraf kəndlərində 7 belə layihə reallaşdırılmışdır. Həmçinin Biləsuvarda, Beyləqanda və Masallıda 6 məktəb və bağça bu qaydada enerji ilə təmin olunur.

Alternativ enerji mənbələrinin tədqiqi və bu sahə üzrə yerli mütəxəssislər hazırlamaq məqsədi ilə 2011-ci il sentyabrın 13 Qobustan Eksperimental Poliqonu və Tədris Mərkəzi istifadəyə verilmişdir.

Alternativ və Bərpa Olunan Enerji Mənbələri üzrə Dövlət Agentliyi sədrinin müşaviri Nəzir Ramazanov dünyada ilk dəfə olaraq hibrid tipli müasir günəş və külək elektrik stansiyalarının yerləşdiyi Qobustan Eksperimental Poliqonu və Tədris Mərkəzi haqqında daha ətraflı məlumat vermişdir.

Bildirilmişdir ki, 38 hektar ərazidə inşa olunan mərkəz külək, günəş və bioqaz stansiyaları ilə təchiz edilmişdir. Bu isə ölkədə alternativ enerjinin hər üç yolla əldə edilməsi istiqamətində görülən işlərin real nümunəsidir.

N.Ramazanov qeyd etmişdir ki, burada qurulan işıqlandırma sistemi və istixana alternativ enerji ilə işləyir. Ərazidə birmərtəbəli 10 yaşayış binası da inşa olunmuşdur ki, onlar günəş enerjisi hesabına işıqlandırılırlar. Mərkəzin qoyuluş gücü - 2,7 meqavat külək, 1,8 meqavat günəş ve 1,1 meqavat biogaz olmaqla 5,6 meqavatdır.

Qobustan Poliqonunda bir neçə beynəlxalq konfrans və seminar, eləcə də bu sahədə fəaliyyət göstərən elm adamlarının və tələbələrin iştirakı ilə sahə üzrə yeniliklər, elmi-texniki nailiyyətlərlə bağlı “dəyirmi masa”lar təşkil olunur.