Bakı, 1 avqust, AZƏRTAC

Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyini bərpa etməsindən sonra müxtəlif sahələrdə olduğu kimi, əlifba sahəsində də islahatlar başlayıb. 1992-ci ildə latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasının tətbiqi barədə Qanun qəbul olundu. Latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasına keçid prosesi isə 2001-ci ildə başa çatdırıldı. Yeni qrafikalı əlifbanın tətbiqinin respublikamızın ictimai-siyasi həyatında, yazı mədəniyyətimizin tarixində önəmli hadisə olduğunu nəzərə alan ümummilli lider Heydər Əliyev 2001-ci il avqustun 9-da Fərman imzaladı. 552 saylı bu Fərmanla avqustun 1-i Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Günü elan olundu. Bəli, dövlət müstəqilliyinin bərpasından sonra yaranmış tarixi vəziyyət xalqımızın dünya xalqlarının ümumi yazı sisteminə qoşulması baxımından yeni perspektivlər açdı və latın qrafikalı Azərbaycan əlifbasının bərpasını zəruri etdi. Bu mənada, Azərbaycan Əlifbası və Azərbaycan Dili Gününün milli təqvimə daxil edilməsi tarixi hadisədir. Dil hər bir millətin öz simasını səciyyələndirən, onu fərqləndirən önəmli amillərdən biri - milli sərvətdir. Azərbaycan dilinin dövlət dili statusuna yüksəlməsi millətimizin öz taleyinin yiyəsi olmasının, dövlətçilik ənənələrinin unudulmamasının, qorunmasının, milli iradənin təntənəsi, xalq ruhunun cəsarətidir. Bu, eyni zamanda, dilin zənginliyini sübut edir. Ana dilimiz milli varlığımızı müəyyən edən başlıca amillərdəndir. Qürur qaynağımız olan ana dilimiz dövlət atributlarımız kimi əzizdir, müqəddəsdir. Bu əzizliyə, müqəddəsliyə xidmət etmiş fikir adamlarımızı, yazarlarımızı, elm və dövlət xadimlərimizi dərin hörmətlə anırıq.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu sözləri Milli Məclisin Mədəniyyət komitəsinin sədri Qənirə Paşayeva deyib.

Qənirə Paşayeva bildirib: “Dövlət müstəqilliyimizi bərpa etdiyimiz 30 ildə görülmüş önəmli işlər öz yerində və gözəlliyində qalmaqladır. Ondan təqribən bir o qədər də əvvələ gedək: XX yüzilliyin 70-ci illərinin ortalarından başlayaraq keçmiş SSRİ-ni təşkil edən respublikaların ictimai-siyasi həyatında dil məsələsi yenidən gündəmə gətirildi. SSRİ-nin Konstitusiyasının qəbulundan sonra milli dillərin sıxışdırılması prosesi daha da güclənincə, ana dili məsələsinin təbliği ilə məşğul olmaq cəsarət tələb edirdi. XX yüzilliyin 30-cu illərində dil məsələsini qabardanlar repressiyaya məruz qalmışdı. Bütün olanlara və ola biləcəklərə baxmayaraq, məhz elə 1970-ci illərdə Azərbaycan Respublikasının ozamankı rəhbəri ümummilli lider Heydər Əliyev dil məsələsində öz mövqeyini qətiyyətli şəkildə bildirdi. Belə ki, Ümummilli Liderin təşəbbüsü ilə 1978-ci il aprelin 27-də Azərbaycan SSR Konstitusiyasına “Azərbaycan SSR-nin dövlət dili Azərbaycan dilidir” maddəsi əlavə olundu. Dövlət dilinin inkişafı, qorunması və yüksək səviyyədə tətbiqi uğrunda ardıcıl mübarizə aparan Ümummilli Lider yazarları, alimləri, bütün xalqı ana dilinin dövlət dili kimi yaşamaq hüququ uğrunda mübarizəyə səfərbər etdi. Heydər Əliyev Azərbaycan dilinin inkişafı və zənginləşməsi üçün müxtəlif üsul və vasitələrdən istifadə edirdi. Azərbaycanda dilçi alimlərə yüksək diqqət və qayğının göstərilməsi, ana dilində nəşr edilən kitabların tirajının artırılması və digər tədbirlər dilimizin daha da inkişaf etdirilməsi məqsədi daşıyırdı. Ümummilli Lider dövlət dilinin yeni inkişaf dönəmində yaranmış durumunu nəzərə alaraq, 2001-ci il iyunun 18-də “Dövlət dilinin tətbiqi işinin təkmilləşdirilməsi haqqında” Fərman imzaladı. İlk növbədə, müstəqil Azərbaycan dövlətinin dil siyasətinin müəyyənləşməsi, formalaşması və möhkəmləndirilməsi baxımından müstəsna önəm daşıyan bu Fərman dövlət dili ilə bağlı hərtərəfli və geniş bilgiləri özündə ehtiva edir. 2002-ci il sentyabrın 30-da isə “Azərbaycan Respublikasında dövlət dili haqqında” Qanun qəbul edildi”, - deyə Milli Məclisin deputatı qeyd edib.

Qənirə Paşayeva bildirib ki, Ümummilli Liderin ana dilimizin qorunması ilə bağlı siyasi xətti hazırda Prezident İlham Əliyev tərəfindən sədaqətlə, ləyaqətlə davam və inkişaf etdirilir. Prezident İlham Əliyevin 2004-cü il yanvarın 12-də imzaladığı “Azərbaycan dilində latın qrafikası ilə kütləvi nəşrlərin həyata keçirilməsi haqqında” Sərəncama əsasən, latın qrafikalı Azərbaycan əlifbası ilə çap olunacaq əsərlərin siyahısı hazırlandı. Həmin il yanvarın 14-də “Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının nəşri haqqında”, eləcə də 2007-ci il dekabrın 30-da “Dünya ədəbiyyatının görkəmli nümayəndələrinin Azərbaycan dilində nəşri nəzərdə tutulan əsərlərinin siyahısının təsdiq edilməsi haqqında” sərəncamları da məmnuniyyətlə qeyd edə bilərik. Çağdaş dövrün tələblərini və gerçəkliklərini nəzərə alan Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan dilinin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsinə və ölkədə dilçiliyin inkişafına dair Dövlət Proqramı”nı 2013-cü il 9 aprel tarixli Sərəncamla təsdiqləməsi milli və mənəvi varlığımızın güzgüsü olan ana dilimizin saflığının, zənginliyinin qorunması baxımından önəmli hadisədir. Adından da göründüyü kimi, bu Dövlət Proqramının məqsədi Azərbaycan dilinin istifadəsinə və tədqiqinə dövlət qayğısının artırılması, dilimizin qloballaşma şəraitində zamanın tələblərinə uyğun istifadəsi, ölkədə dilçilik araşdırmalarının yaxşılaşdırılmasıdır.

O, həmçinin Azərbaycan dilinin elektron məkanda geniş istifadəsini təmin edən tədbirlərə də toxunub. Diqqətə çatdırıb ki, Prezident İlham Əliyevin 2018-ci il 17 iyul tarixli “Azərbaycan dilinin elektron məkanda daha geniş istifadəsinin təmin edilməsi ilə bağlı bir sıra tədbirlər haqqında” Sərəncamı Azərbaycan dilinin inkişafı və tətbiqi dairəsinin daha da genişləndirilməsi baxımından xüsusi önəm daşıyır. Dövlətimizin başçısının 2018-ci il noyabrın 1-də imzaladığı “Azərbaycan dilinin saflığının qorunması və dövlət dilindən istifadənin daha da təkmilləşdirilməsi ilə bağlı tədbirlər haqqında” Fərmanı ölkəmizdə dövlət dilinin daim diqqət mərkəzində saxlanıldığını bir daha təsdiq etməkdədir.