Lüksemburq, 5 iyul, AZƏRTAC

Lüksemburqda ATƏT PA-nın Siyasi Məsələlər və Təhlükəsizlik üzrə Ümumi Komitəsinin iclası davam edir. İrlandiyalı deputat Alan Farrellin “Təhlükəsizliyin möhkəmləndirilməsi naminə davamlı inkişafa kömək: parlamentarilərin rolu” mövzusunda məruzəsində dondurulmuş münaqişələr məsələsinə toxunuldu. Gözlənildiyi kimi, bu məruzədən sonra təklif olunmuş yekun qətnaməyə düzəlişlər barəsində kəskin debatlar başlanıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, çıxış üçün söz alan Ermənistan deputatı Hayk Koncoryan yenə “köhnə valı” işə salaraq dedi ki, ayrıca götürülmüş hər bir münaqişənin özünəməxsus cəhətləri var, Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi guya “insan haqları” sahəsinə aiddir. Koncoryan iclas iştirakçılarını daha da çaşdırmağa, onları “heyrətləndirməyə” çalışaraq bəyan edib ki, Azərbaycan özü ATƏT-ə daxil olarkən xalqların təyini-müqəddərat hüququnu tanıyıb. Lakin bu halda Koncoryan bir məsələni dəqiqləşdirməyi unutdu ki, Bakı bunu heç vaxt gizlətməyib: bəli, Azərbaycan xalqların təyini-müqəddərat hüququnu tanıyır və həmişə tanıyıb, amma Azərbaycan beynəlxalq hüququn bu prinsipini erməni ”nəzəriyyəçilərin” yozmağa çalışdığı kimi təhrif olunmuş interpretasiyada deyil, 1975-ci il Helsinki Yekun Aktında təsbit olunduğu kimi tanıyır.

Erməni nümayəndədən sonra çıxış üçün söz almış ATƏT PA-nın vitse-prezidenti, Azərbaycan Milli Məclisinin deputatı Azay Quliyev məruzəçinin bir faktı etiraf etməsinə görə ona təşəkkürünü bildirdi ki, bütün ATƏT məkanındakı dondurulmuş münaqişələrin, o cümlədən Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionunun və ona bitişik yeddi rayonun işğal edilməsi ilə əlaqədar münaqişənin nizamlanması regionda davamlı sabitliyin, təhlükəsizliyin və sülhün zəruri şərtidir. O, məruzəçinin bu mövqeyini dəstəklədiyini bildirdi ki, BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsi və ATƏT PA-nın bəyannamələri Ermənistan-Azərbaycan Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması üçün hüquqi baza yaradır. Quliyev, eyni zamanda, Komitə üzvlərini qətnamə layihəsinin ilkin variantını dəstəkləməyə və Ermənistan nümayəndə heyətinin təklif etdiyi düzəlişi rədd etməyə çağırdı. Deputat bu çağırışını əsaslandırmaq üçün ATƏT-in 1992-ci il tarixli qərarına istinad etdi. Həmin sənəddə bu münaqişə məhz “Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionunda və onun ətrafında münaqişə” adlandırılıb. A.Quliyev xatırlatdı ki, 1992-ci ilin mayından etibarən bu münaqişə Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycan ərazisinə tammiqyaslı müdaxiləsinə və nəinki Dağlıq Qarabağ regionunun özünün, həm də ona bitişik yeddi rayonun işğalına çevrilib və hər rayonun işğalından sonra BMT Təhlükəsizlik Şurası bir-birinin ardınca qətnamələr qəbul edib, lakin Yerevan bu qətnamələrin heç birinə məhəl qoymayıb. Azərbaycanlı siyasətçi dedi: “Beləliklə, həmin qətnamələrdən sonra biz Ermənistan tərəfindən bu regionun hüdudlarından kənarda işğal edilmiş əraziləri də nəzərə alaraq, həmin münaqişəni yalnız “Dağlıq Qarabağ münaqişəsi” adlandıra bilmərik”.

A.Quliyev çıxışının sonunda xatırlatdı ki, beynəlxalq birlik Dağlıq Qarabağ regionunu və ona bitişik yeddi rayonu Azərbaycanın tərkib hissəsi kimi tanıyır, qeyri-qanuni işğal isə suverenliyin və yurisdiksiyanın dəyişməsinə səbəb olmur.

Deputat Ani Samsonyan özünün dolaşıq və rabitəsiz çıxışında BMT Təhlükəsizlik Şurasının 4 qətnaməsinin relevantlığını şübhə altına almağa çalışdı və nədənsə belə “qərara aldı” ki, beynəlxalq birlik işğal edilmiş Dağlıq Qarabağdakı oyuncaq rejimi guya “münaqişənin bərabərhüquqlu tərəfi” kimi tanıyıb.

Deputat Tahir Mirkişili erməni həmkarının çıxışına cavab olaraq xatırlatdı ki, insan haqları, ilk növbədə, iki icmadan ibarət Dağlıq Qarabağ regionunun sakinlərinə aiddir. Bu sakinlərin bir qismi etnik prinsipə görə öz doğma yurdlarından qovulması səbəbindən kənarda yaşamağa məcbur olub. T.Mirkişili Komitə üzvlərini qətnamə layihəsini ilkin formada dəstəkləməyə çağırdı.

Debatların sonunda çıxış edən Mariya Karapetyan da öz həmvətənləri kimi, Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsini digər dondurulmuş münaqişələrdən fərqləndirməyə və onu hansısa “unikal” keys hesab etməyə çağırdı və həmkarlarından Ermənistanın təklif etdiyi düzəlişi dəstəkləmələrini xahiş etdi.

Komitənin iclası sabah öz işini davam etdirəcək və debatlar da davam edəcək.

Pərvanə Qarayeva

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Lüksemburq