Pekin, 27 aprel, AZƏRTAC

Çin ilə Avropa arasında yüklərin daşınmasında Azərbaycanın nəqliyyat-logistika imkanlarından istifadə olunması gündən-günə artır. Prezident İlham Əliyevin Azərbaycanın yerləşdiyi coğrafi mövqeyindən və iqtisadi imkanlarından səmərəli istifadə olunmaqla, beynəlxalq nəqliyyat-logistika dəhlizlərinin yaradılması istiqamətində atdığı uzaqgörən addımların bəhrəsi getdikcə daha çox müşahidə olunur.

COVID-19 pandemiyasının beynəlxalq iqtisadi-ticari əlaqələrə, istehsal üçün tədarük zəncirinə mənfi təsirləri aradan qalxmamış, Avropada yeni müharibənin alovlanması Avrasiya regionunda iqtisadi əlaqələri, xüsusən də beynəlxalq ticarəti bir az da çətinə salıb. Avropada hazırda davam edən müharibənin və onun müxtəlif ölkələr arasında siyasi və iqtisadi münasibətlərə neqativ təsirinin beynəlxalq iqtisadi əlaqələrə də əhəmiyyətli dərəcədə zərər vurması getdikcə daha qabarıq formada müşahidə olunur. Müxtəlif dövlətlərə, şirkətlərə qarşı tətbiq olunan sanksiyalar pandemiyadan xeyli zərər görmüş beynəlxalq iqtisadi-ticari əlaqələrdə, o cümlədən beynəlxalq yükdaşımalarda bir az da çətin vəziyyət yaradıb. Bu məqam dünyanın ikinci ən böyük iqtisadiyyatı və ən böyük ixracatçısı olan Çindən Avropaya yüklərin daşınmasında da artıq özünü göstərməyə başlayıb. Belə ki, Çin ilə Avropa arasında ənənəvi dəmir yolu rabitəsi olan şimal xəttində qeyri-müəyyənlik müşahidə olunur. Regionun mürəkkəb geosiyasi vəziyyəti alternativ dəhlizlərdən istifadə və həmin dəhlizlərin inkişafı ilə bağlı mövzunun vacibliyini bir daha ön plana çəkir.

Hələ tarixi İpək yolu dövründən müxtəlif ölkələri birləşdirən ticarət yollarının üzərində yerləşən Azərbaycanın özünün iqtisadi, nəqliyyat-logistika potensialı sayəsində 500 milyard dollar həcmində ticarət dövriyyəsi olan Çin ilə Avropa arasında iqtisadi qovşaq rolu getdikcə daha da yüksəlir. Prezident İlham Əliyevin illər əvvəl qəbul etdiyi düşünülmüş qərarları ilə Azərbaycan özünün nəqliyyat-logistika potensialını inkişaf etdirərək, Avrasiyada yeni, alternativ dəhlizlərin yaranmasını təmin edib. Şimal-Cənub, Şərq-Qərb beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin fəaliyyəti istiqamətində görülmüş işlər Azərbaycanın tranzit ölkə kimi beynəlxalq yükdaşımalardakı mövqeyini möhkəmləndirir. 44 günlük Vətən müharibəsindəki Zəfərdən sonra reallaşan Zəngəzur dəhlizinin isə Azərbaycanın tranzit imkanlarını daha çoxaldacağı şübhəsizdir.

Çindən Avropaya göndərilən yüklərin daşınmasında Azərbaycanın təqdim etdiyi tranzit daşımalarla bağlı imkanlar çox səmərəlidir və perspektivlidir. Azərbaycanın nəqliyyat potensialı, o cümlədən Ələtdəki beynəlxalq ticarət limanı, Avropa ilə Çin arasında ən qısa dəmir yolu əlaqəsini təmin edən Bakı-Tbilisi-Qars xətti Çindən Avropaya dəmir yolu ilə yeni yükdaşıma imkanlarını çoxaldıb. Elə bu günlərdə Çindən Xəzər dənizi və Azərbaycan üzərindən keçməklə Avropaya yeni yük qatarı marşrutunun işə salınması da dediklərimizin əyani sübutudur. Avropaya dəmir yolu ilə yükdaşımalar üzrə iri qovşağı hesab olunan Çinin Sian şəhərindən başlayan marşrut dəmir yolu və bərələr vasitəsilə Qazaxıstan, Xəzər dənizi, Azərbaycan, Gürcüstan və Qara dənizdən keçməklə Rumıniyanın Konstantsa limanına, oradan isə Macarıstan, Slovakiya, Çexiyadan keçərək Almaniyanın nəqliyyat qovşağı olan Manheym şəhərinədək uzanır. Təxminən 11 min 300 kilometr uzunluğu olan bu marşrut üzrə 42 konteynerdən ibarət ilk qatar aprelin 13-də Siandakı beynəlxalq yük limanından yola çıxıb və hazırda yoldadır. Bu, Çin ilə Avropa arasında yüklərin daşınması üçün 2020-ci ilin dekabrında Bakı-Tbilisi-Qars xətti vasitəsilə istifadəyə verilmiş Türkiyə-Çin (Sian) dəmir yolu əlaqəsinin ardından, bir neçə beynəlxalq logistika şirkəti ilə birgə yaradılan növbəti Çin-Avropa marşrutdur. Şimal xəttinə alternativ olaraq açılan bu marşrut yerli və xarici ticarət və logistika şirkətləri üçün yeni imkanlar açacaq. Marşrutun üzərindəki bəzi ölkələrdən və bölgələrdən əvvəllər Çin-Avropa yük qatarlarının nadir hallarda keçdiyini nəzərə alsaq, təzə xəttin şirkətləri yeni beynəlxalq bazarlara çıxaracağını da söyləyə bilərik. Avropada hazırkı münaqişələr fonunda yeni açılan marşrutun Çin ilə Avropa, xüsusilə Mərkəzi və Şərqi Avropa ölkələri arasında yeni ticarət kanalına çevrilmək potensialı böyükdür.

Bu kontekstdə ötən həftə ərzində Çin xarici işlər naziri Van İnin Cənubi Qafqaz ölkələrindəki həmkarları ilə telefon danışığını da təsadüfi hesab etmək olmaz. Belə ki, telefon danışıqları zamanı ikitərəfli və çoxtərəfli formatlarda əməkdaşlıq məsələləri ilə yanaşı, regionda nəqliyyat əlaqələrinin, o cümlədən kommunikasiyaların bərpası mövzusu müzakirə edilib. Əslində yuxarıda da qeyd etdiyimiz kimi, Avropada hazırda davam edən müharibə fonunda Çinin öz yüklərini Avropaya daşımaq üçün yeni alternativ dəhlizlərə daha çox maraq göstərməsi təəccüblü deyil. Çünki dünyanın ən iri idxalçısı olan Çin özünün ən böyük ticarət tərəfdaşlarından olan Avropa ilə iqtisadi əlaqələrə və təbii ki, Avropa ilə etibarlı yük dövriyyəsinə xüsusi həssaslıqla yanaşır. Azərbaycan isə Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında bütün formatlarda təkcə siyasi deyil, eləcə də iqtisadi sahədə əməkdaşlığa və tərəfdaşlığa nəinki hazır olduğunu bəyan edib, hətta öz daxili imkanları hesabına ən yüksək standartlara cavab verən müvafiq infrastruktur da yaradıb. Əminliklə deyə bilərik ki, nəqliyyat-logistika sahəsində vaxtında görülmüş işlər sayəsində Azərbaycanın Avrasiya regionunda beynəlxalq əməkdaşlığa töhfələri təkcə iqtisadi mənfəətlə ölçülmür, həm də ölkəmizin etibarlı tərəfdaş kimi nüfuzunu davamlı çoxaldır.

Şahin Cəfərov

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Pekin