Bakı, 20 iyul, AZƏRTAC

Ulduzlararası səyahətin ilk dayanacağı olan Ay üçün yarış yenidən başlayıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bir çox ölkələrin kosmos agentlikləri və özəl kosmik şirkətləri Aya yenidən qayıtmaq və peyki Mars missiyası üçün dayanacaq nöqtəsinə çevirmək istəyir.

Hər şey Nil Armstronqun məşhur ilk addımından sonra başladı. Bu addımdan sonra NASA daha 12 astronavtı Ayın səthinə endirdi. Bütün bunların sayəsində biz unikal peykimiz və onun mənşəyi haqqında məlumat əldə etdik.

NASA Apollon proqramı üçün bugünkü pulla təxminən 280 milyard dollar xərcləyib. Daha sonra bu rəqəmlər 6 dəfə təkrarlandı. Ölkədəki vergi ödəyiciləri artıq yükü götürə bilməyəcəklərini söylədilər və Ay missiyası uzun bir sükut dövrünə girdi. Ancaq bu gün Ay layihələri tarixin əvvəllər görmədiyi rəqabət mühitində yenidən başlayır.

Mars niyə kosmos tədqiqatlarının mərkəzindədir?

Özəl kosmik şirkətlər son 10 ildə sürətlə böyüdü. Bütün bu şirkətlər, xüsusən də “SpaceX”, kosmos tədqiqatlarının maliyyə yükünü vergi ödəyicilərinin çiyinlərindən götürməyə başladı. Artıq yenidən istifadə edilə bilən raketlər sayəsində xərclərin məbləği xeyli azaldı.

Xülasə, ulduzlararası səyahətin ilk dayanacağı olan Ay missiyası indi əvvəlkindən daha asan görünür. Kosmos yarışı üçün geri sayım davam etdikcə, qarşıdakı bir neçə il ərzində Yerin peykinə doğru çoxlu kosmik gəmilər görməyə başlayacağıq. Bir çox ölkə, xüsusilə NASA, Avropa Kosmik Agentliyi və Çin yaxın 10 ildə Aya astronavt göndərmək istəyir. Yekun məqsəd astronavtların yaşaya və işləyə biləcəyi baza yaratmaqdır. Beləliklə, əvvəlcə Marsa, sonra isə ulduzlararası sistemə səfərlər üçün bir məntəqə yaradılacaq. Çünki Ayın cənub qütbündə yerləşdiyi düşünülən su mənbəyi kosmonavtlar üçün əvəzsiz mənbədir. Ayın terraformasiyaya uğraması və insanlar üçün yeni bir yuva olması hələlik mümkün görünməsə də, qısa səfərlər üçün təhlükəsiz limana çevrilə bilər. İkinci əsas məqsəd, təbii ki, resurs böhranının həllini tapmaqdır. Əhalinin artması, enerji resurslarının azalması və müharibələr bu böhranı dərinləşdirir. Bütün dünya enerji böhranının ortasında olduğundan, Ayda tapılan bəzi elementlərin həm sənaye mənbəyi, həm də yanacaq növü kimi istifadə oluna biləcəyi ümid edilir.

Yerin peykindəki helium 3, titan, platin, dəmir, nikel və qızıl kimi minerallar çox əhəmiyyətlidir. Yerdə olduqca nadir olan Helium-3 qazı Ayda üstünlük təşkil edir. Bu qaz təkmil nüvə sintezi reaktorlarında, eləcə də səhiyyə sahəsində istifadə oluna bilər.

Kainatda tək olub-olmadığımız sualı hələ də cavablandırılmayıb

Bəşəriyyətin ən böyük məqsədlərindən biri, şübhəsiz ki, müxtəlif qalaktikalardakı sivilizasiyalarla əlaqə qurmaqdır.

Ayın uzaq tərəfində insanların Kosmos haqqında biliklərini artıracaq radioteleskopların inşası planlaşdırılır. Bu bölgədəki şüaların kosmosun daha uzaq bölgələrini öyrənməyə imkan verəcəyi düşünülür.

Təbii ki, Ay missiyalarının məqsədlərindən biri də peykimizi turizm mərkəzinə çevirməkdir. Növbəti onilliklərdə Ayın turistik məkan olması arzu edilir. Əslində, bəzi kosmik şirkətlər artıq kommersiya fəaliyyəti üçün yer rezervasiyası etməyə başlayıblar. İnternetdə Ay torpağı satan yerlərə də rast gəlmək mümkündür. Ancaq Birləşmiş Millətlər Təşkilatının razılaşmasına görə, heç bir şəxs, qurum və ya dövlət Ayda haqq iddia edə bilməz.

Bu müqavilənin nə qədər qüvvədə qalacağını Aydan gələn xəbərlər müəyyənləşdirəcək.