Bakı, 4 mart, AZƏRTAC

Martın 4-də Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin növbəti plenar iclası keçirilib.

AZƏRTAC xəbər verir ki, Milli Məclisin sədri Oqtay Əsədov iclası açdıqdan sonra gündəlik təsdiq edilib.

Əvvəlcə 24 məsələdən ibarət olan Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası ilə bağlı paket müzakirəyə təqdim olunub.

Milli Məclisin hüquq siyasəti və dövlət quruculuğu komitəsinin sədri Əli Hüseynli çıxış edərək xatırladıb ki, Prezident İlham Əliyevin müvafiq Fərmanı ilə Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası yaradılıb. Bu qurumun qəbul edəcəyi qərarlar da onların müəyyən normativ hüquqi qüvvəsi olmalıdır. Məhz buna görə də "Normativ hüquqi aktlar haqqında" Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya Qanununda dəyişikliklər edilməsi nəzərdə tutulur. Təkliflərə Qanunun 4-cü və 80-ci maddələrinə "maliyyə bazarları tənzimləyicisinin qərarları" sözləri əlavə ediləcək. Beləliklə, həmin qurumun qərarlarının normativ hüquqi akt olacağı məlum olur.

Mülki Məcəllədə edilən dəyişikliklər haqqında danışan Ə.Hüseynli bildirib ki, bu qanun layihəsi də yeni yaradılmış qurumun səlahiyyətləri ilə əlaqədardır. Məhz buna görə də təklif olunur ki, Mülki Məcəllənin müvafiq maddələrində "müvafiq icra hakimiyyəti" sözləri "maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı", "sığorta nəzarəti" sözləri "maliyyə bazarlarına nəzarət" sözləri ilə, "Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı" sözləri "maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı" sözləri ilə əvəz edilsin.

"Publik hüquqi şəxslər haqqında" Qanuna edilən dəyişikliyə əsasən sənədin 1.2–ci, 5.3-cü və 7.6-cı maddələri ləğv ediləcək. Eyni zamanda, İnzibati Xətalar Məcəlləsində və "Cinayət yolu ilə əldə edilmiş pul vəsaitlərinin və ya digər əmlakın leqallaşdırılmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı mübarizə haqqında" Qanunda edilən dəyişikliklər də yeni yaradılmış Palatanın səlahiyyətləri ilə bağlıdır. Bildirilib ki, bu dəyişikliklər mahiyyət etibarilə deyil, qanunvericiliyin uyğunlaşdırılması ilə bağlıdır.

İqtisadi siyasət, sənaye və sahibkarlıq komitəsinin sədri Ziyad Səmədzadə bildirib ki, Vergi Məcəlləsinə edilən dəyişikliyə əsasən sənədin 102-ci, 106-cı, 164-cü, 199-cu, 207-ci maddələrində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının müvafiq səlahiyyətləri öz əksini tapır. Yəni, gəlir vergisindən azadolmalar və güzəştlər, vergi ödəməkdən azadedilmə, vergi güzəştləri və azadolmalar və vergi güzəştləri maddələrində maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının adı da qeyd olunur.

"Azərbaycan Respublikasının Mərkəzi Bankı haqqında" Qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsinə əsasən "Banklar haqqında" Qanunda dəyişikliklər edilməsi, "Azərbaycan Respublikası Mərkəzi Bankı haqqında" Qanunda dəyişiklik edilməsi, "Bank olmayan kredit təşkilatları haqqında" Qanunda dəyişiklik edilməsi, "Kredit ittifaqları haqqında" Qanunda dəyişiklik edilməsi, "Poçt haqqında" Qanunda dəyişiklik edilməsi, "Valyuta tənzimi haqqında" Qanunda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihələrinə əsasən müvafiq maddələrdə "kapital" sözü "pul" sözü ilə əvəzlənir. Nəzarət və lisenziyalaşdırma funksiyaları Mərkəzi Bankdan alınaraq Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Orqanına verilir. Mərkəzi Bank publik hüquqi şəxsə çevrilir.

İclasda "Sığorta fəaliyyəti haqqında", "Qiymətli kağızlar bazarı haqqında", "İnvestisiya fondları haqqında", "İstehsalda bədbəxt hadisələr və peşə xəstəlikləri nəticəsində peşə əmək qabiliyyətinin itirilməsi hallarında icbari sığorta haqqında", "İcbari sığorta haqqında", "Əmanətlərin sığortalanması haqqında", "Lotereyalar haqqında", "Valyuta tənzimi haqqında" qanunlarda edilən dəyişikliklər barədə də məlumat verilib. "Qiymətli kağızlar bazarı haqqında", "İnvestisiya fondları haqqında", "Lotereyalar haqqında" qanunlarda edilən dəyişikliyə əsasən "nəzarət orqanı" sözü "maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı", "aktları" sözü "maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının normativ xarakterli aktları", "müvafiq icra hakimiyyəti orqanı" sözləri "maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı", "digər dövlət orqanlarına" sözləri "maliyyə bazarlarına nəzarət orqanının və ya digər orqanların dövlət tənzimləmə" sözləri ilə əvəz ediləcək. Bütlükdə bu dəyişikliklər Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının kifayət qədər səlahiyyətlərini özündə ehtiva edir.

“Kənd təsərrüfatında sığortanın stimullaşdırılması haqqında” Qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsi də müzakirə edilib. Bildirilib ki, qanunun kənd təsərrüfatında əmlakın sığortasının subyekti adlanan 4-cü maddəsində “müvafiq icra hakimiyyəti orqanları” sözlərindən sonra “maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı” sözləri əlavə olunacaq. Bu əlavə Azərbaycan Respublikası Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası publik hüquqi şəxsin yaradılması ilə əlaqədardır. Belə ki, Palatanın səlahiyyətlərinə sığorta təşkilatlarının da fəaliyyətinin tənzimlənməsi və onlara nəzarət aid edilib. Həmçinin qanunun qüvvədə olan sığorta haqqı, sığorta tarifləri və sığorta məbləği adlanan 6.2-ci maddəsi və kənd təsərrüfatında sığortanın stimullaşdırılması sahəsində dövlətin vəzifələri maddəsinin 8.1.2 bəndi ləğv edilir. 6.2-ci maddədə göstərilirdi ki, hər bir sığorta hadisəsi üzrə sığorta haqqının hesablanması üçün istifadə olunan tarif müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş maksimum sığorta tarifindən çox ola bilməz. Buna uyğun olaraq, qanundan “sığorta tariflərinin maksimum həddini müəyyən etmək” bəndi (8.1.2) çıxarılır. Məqsəd sığorta tariflərinin tənzimlənməsi işində sistemliliyi və operativliyi təmin etməkdən ibarətdir.

“Tibbi sığorta haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsinə əsasən sənədin 6-cı maddəsinin doqquzuncu abzası ləğv olunacaq. Bu dəyişiklik elektron hökumətin yaradılması ilə əlaqədardir.

“Bədən tərbiyəsi və idman haqqında” Azərbaycan Respublikası Qanununda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsindəki dəyişikliklərə əsasən sənədin 53-1.5-ci maddəsində “dövlət nəzarəti müvafiq icra hakimiyyəti orqanı” sözləri “nəzarət maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı” sözləri ilə əvəz edilir. Bildirilib ki, bununla da idman mərc oyunlarına nəzarət funksiyası yeni yaradılmış Azərbaycan Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasına verilir. Həmçinin qanuna əlavə edilən 53-1.7-ci maddədə qeyd edilir ki, “idman mərc oyunlarının təşkili və keçirilməsinə nəzarəti həyata keçirən maliyyə bazarlarına nəzarət orqanı həmin orqanın müəyyən etdiyi məbləğdə və qaydada idman mərc oyunlarından əldə olunan haqlar hesabına maliyyələşir”.

İclasda, həmçinin “Auditorun peşə məsuliyyətinin icbari sığortası haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsinə də baxılıb. Dəyişikliyə əsasən Qanunun 8.9-cu maddəsinin üçüncü cümləsində “0,3 faizi miqdarında sığorta sektorunda dövlət tənzimlənməsi və nəzarətinin həyata keçirilməsinin maliyyələşdirilməsinə məcburi ayırmalardan” sözləri “maliyyə bazarlarına nəzarət orqanına ödənilən haqlardan” sözləri ilə əvəz ediləcək.

“Hərbi qulluqçuların dövlət icbari şəxsi sığortası haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihələrinə əsasən sənədin 9-cu maddəsinin birinci abzasında “dövlət sığorta” sözləri “maliyyə bazarlarına nəzarət” sözləri ilə əvəz ediləcək.

Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsinin sədri, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının yaradılması üzrə işçi qrupunun rəhbəri Rüfət Aslanlı deyib ki, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasının yaradılmasında əsas məqsəd pul siyasəti funksiyası ilə maliyyə bazarlarının tənzimlənməsi funksiyası arasında ziddiyyətləri bir-birindən ayırmaqdır. Bildirilib ki, ötən dövr ərzində işçi qrupu Palatanın fəaliyyətinin mütərəqqi beynəlxalq prinsip və standartlara uyğun təşkil olunmasını təmin etmək məqsədilə bu sahədə mövcud olan beynəlxalq standartları araşdırıb. Bunun nəticəsi olaraq isə dövlət başçısına həm təşkilati, həm normativ xarakterli təkliflər təqdim edilib. Bu gün müzakirə olunan qanunvericilik aktları zərfi məhz normativ və qanunvericilik xarakterli təkliflərin məcmusudur.

Bütövlükdə Palata kredit təşkilatları, sığorta sektoru, qiymətli kağızlar bazarında lisenziyalaşdırma, tənzimləmə və nəzarət funksiyalarını həyata keçirəcək. Palata, həmçinin çirkli pulların yuyulmasına və terrorçuluğun maliyyələşdirilməsinə qarşı fəaliyyət sahəsində dövlət siyasətini, onun tətbiqini təmin edəcək. Kredit təşkilatları dedikdə banklar, bank olmayan kredit təşkilatları, kredit ittifaqları, milli poçt operatorunun maliyyə xidmətləri, sığorta sektoru dedikdə isə sığorta və təkrar sığorta şirkətləri, sığorta brokerləri və agentləri nəzərdə tutulur. Qeyd edilib ki, kapital bazarı ilə bağlı bir müddət bundan öncə parlamentdə yeni qanun qəbul olunub. Kapital bazarları institutları dedikdə investisiya şirkətləri, fond birjaları, klirinq depozitar institutları nəzərdə tutulur. Palata, həmçinin sistem əhəmiyyəti olmayan ödəniş sistemlərinin fəaliyyətinin tənzimlənməsi ilə məşğul olacaq. Sistem əhəmiyyəti olmayan ödəniş sistemləri dedikdə klirinq hesablaşma ödəniş sistemlərinin (elektron ödəniş kartları) Palatanın tənzimləmə sferasına daxil olması nəzərdə tutulur. Habelə bu gün mövcud olan qiymətli kağızların ticarəti üzrə klirinq və hesablaşma sistemlərinin fəaliyyətinin tənzimlənməsi hazırda Qiymətli Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi tərəfindən icra edilir, gələcəkdə isə bu funksiya Palatanın mandatına daxil ediləcək.

Qeyd edilib ki, Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası bu sahədə tənzimləmə və nəzarəti həyata keçirmək üçün bir neçə vasitədən istifadə edəcək. Bunlardan birincisi lisenziyalaşdırmadır. İkincisi, Palata maliyyə sektorunda norma yaratmaq, normativ xarakterli aktlar qəbul etmək səlahiyyətlərinə malik olacaq. Üçüncüsü, Palata tənzimləmə subyektləri olan banklar, kredit təşkilatları, sığorta şirkətlərindən və kapital bazarları iştirakçılarından özünün müəyyən etdiyi forma və qaydalarda hesabatlar alacaq. Bu hesabatlar həmin təşkilatların maliyyə vəziyyəti, idarəetmə sistemlərinin effektivliyi barədə davamlı təsəvvürün və təhlillərin formalaşmasına xidmət edəcək. Dördüncüsü, Palata tənzimlədiyi maliyyə bazarları institutlarının fəaliyyətini yerindəcə yoxlayacaq. Yoxlama prinsipləri və qaydalar isə Palata tərəfindən müəyyən ediləcək. Nəhayət, tənzimlənmə və nəzarət prosesləri gedişində hər hansı qanun pozuntuları aşkar edildikdə və yaxud maliyyə bazarı subyektlərinin riskli fəaliyyəti aşkarlandıqda bu zaman təsir tədbirləri və ya sanksiya xarakterli tədbirlər tətbiq olunacaq. Azərbaycan Mərkəzi Bankı yanında Maliyyə Monitorinqi Xidmətinin bütün funksiyaları Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatasına keçəcək.

R.Aslanlı təklif olunan sənədlərin Mərkəzi Bank və Palatanın səlahiyyətlərinin bölgüsünü dəqiq müəyyən etməyə imkan yaratdığını deyib. Mərkəzi Bank pul siyasətini həyata keçirəcək, ödəniş sistemlərinin fəaliyyətini təşkil edib, onu tənzimləyəcək, eyni zamanda, nağd pul təsərrüfatını təşkil edəcək. “Valyuta tənzimi haqqında” Qanunla Mərkəzi Bankın valyuta nəzarəti orqanı funksiyası olduğu kimi saxlanılır. Bank sisteminin tənzimlənməsi və nəzarəti funksiyası isə Palatanın səlahiyyətinə keçir.

“Dövlət satınalmaları haqqında” Qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsinə əsasən sənədin 1-ci maddəsindəki “bu Qanun” sözləri “1.1. Bu Qanun, bu Qanunun 1.2-ci maddəsinin müddəaları nəzərə alınmaqla” sözləri ilə əvəz ediləcək. Eyni zamanda, Qanuna əlavə ediləcək 1.2-ci maddəyə əsasən dövlət vəsaitləri, dövlətin aldığı və dövlət zəmanəti ilə alınmış kreditlər və qrantlar hesabına dövlət müəssisə və təşkilatları (idarələri), nizamnamə fondunda dövlətin payı 30 faiz və daha çox olan müəssisə və təşkilatlar tərəfindən ərzaq məhsullarının (Dövlət Taxıl Fondu üçün alınan buğda istisna olmaqla) mərkəzləşdirilmiş qaydada satın alınması müvafiq icra hakimiyyəti orqanı tərəfindən müəyyən edilmiş qaydada həyata keçiriləcək.

Plenar iclasda “Tikinti və infrastruktur obyektləri ilə əlaqədar investisiya layihələrinin xüsusi maliyyələşmə əsasında həyata keçirilməsi haqqında” qanun layihəsi də müzakirə edilib. Qeyd edilib ki, qanun körpü və tunellərin, su anbarlarının, suvarma sistemlərinin, xəbər və konfrans mərkəzlərinin, təhsil, səhiyyə, mədəniyyət obyektlərinin, kommersiya məqsədli binaların, sənaye, texnologiya, aqroparkların, xüsusi iqtisadi zonaların və digər infrastruktur layihələrinin “Tik, idarə et, təhvil ver” (TİT) modelinə uyğun maliyyələşmə əsasında tikintisinə, idarə edilməsinə və təhvil verilməsinə investisiyanın cəlb olunmasının hüquqi əsaslarını müəyyən edir.

İclasda, həmçinin M.A.Hüseynovun Bakı Apellyasiya Məhkəməsinin hakimi təyin edilməsi, İ.Ə.Əliyevin Azərbaycan Respublikası Ali Məhkəməsinin hakimi vəzifəsindən azad edilməsi, Milli Məclisin parlamentlərarası əlaqələr üzrə işçi qruplarının rəhbərlərinin seçilməsi, “Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin 2016-cı il üçün xərclər smetası haqqında” Milli Məclisin 2015-ci il 20 oktyabr tarixli 1382-IVQR nömrəli Qərarında dəyişikliklər edilməsi, “Azərbaycan Respublikası Hesablama Palatasının 2016-cı il üçün xərclər smetası haqqında” Milli Məclisin 2015-ci il 20 oktyabr tarixli 1383-IVQR nömrəli Qərarında dəyişikliklər olunması haqqında, Azərbaycan Respublikasının Milli Məclisi tərəfindən 2016-cı il yanvarın 19-da qəbul olunmuş “Azərbaycan Respublikasının İnzibati Xətalar Məcəlləsində dəyişikliklər edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikasının 104-VQD nömrəli Qanununa Azərbaycan Respublikası Prezidentinin etirazı barədə məsələlərə də baxılıb.

“Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Dəniz hüququ haqqında Konvensiyası”na və “Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Dəniz hüququ haqqında 1982-ci il 10 dekabr tarixli Konvensiyasının XI Bölməsinin həyata keçirilməsinə dair Saziş”ə qoşulmaq barədə, “Asiya İnfrastruktur İnvestisiya Bankının Saziş maddələri”nin təsdiq edilməsi haqqında, Ümumdünya Poçt Konvensiyasına və onun yekun Protokoluna qoşulmaq haqqında Azərbaycan Respublikası qanununun layihəsi barədə, Ümumdünya Poçt İttifaqının Ümumi Reqlamentinə qoşulmaq haqqında, “Poçt ödəniş xidmətləri haqqında” Sazişə qoşulmaq barədə məsələlər də nəzərdən keçirilib.

Bundan başqa, “Sahibkarlıq sahəsində aparılan yoxlamaların tənzimlənməsi və sahibkarların maraqlarının müdafiəsi haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsi barədə qanun layihəsinə baxılıb. Bildirilib ki, dəyişikliyə əsasən sənədin 13.4-cü, 20.7-ci, 34.5-ci maddələrinə əlavələr ediləcək. 34.1-ci maddədə “inzibati” sözündən sonra “(yuxarı dövlət orqanına və ya müvafiq icra hakimiyyəti orqanına)” sözləri əlavə ediləcək. 35.1-ci maddədə isə “tələblərinin” sözü “yoxlamalarla bağlı müəyyən edilmiş tələblərinin və prosedurlarının” sözləri ilə əvəz ediləcək.

İnzibati Xətalar Məcəlləsində edilən dəyişikliyə əsasən sənədin 101-1-ci, 116-1-ci, 196.06-cı, 317.1-ci, 318.2-ci, 323.1-ci, 324.1-ci, 324.2.1-ci, 324.2.2-ci, 325-ci və 348-3.0.6-ci maddələrində “görə” sözündən əvvəl “(sahibkarlıq fəaliyyətinin həyata keçirildiyi yerlərə gəlməklə aparılan yoxlamalara münasibətdə bu Məcəllənin 348-8.4-cü maddəsində nəzərdə tutulmuş hallar istisna olunmaqla)” sözləri əlavə ediləcək. 276-cı maddədə “olmasına” sözündən sonra “sahibkarlıq olmayan subyekt tərəfindən” sözləri əlavə ediləcək. 324.1-ci maddədən “və ya yoxlayıcıların yoxlama yerinə buraxılmamasına” sözləri çıxarılacaq. 413.1-ci maddəyə “əleyhinə” sözündən sonra “və bu Məcəllənin 348-8.1-ci və 348-8.2-ci maddələrində nəzərdə tutulmuş” sözləri əlavə ediləcək.

Eyni zamanda, “Mühasibat uçotu haqqında” Qanunda dəyişiklik edilməsi barədə Azərbaycan Respublikasının 2015-ci il 29 may tarixli 1299-IVQD nömrəli Qanununun tətbiqi ilə əlaqədar olaraq İnzibati Xətalar Məcəlləsinə dəyişikliklər ediləcək.

İclasda “Dövlət rüsumu haqqında” Qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsi də müzakirə edilib. Bildirilib ki, layihə “Avtomobil nəqliyyatı haqqında” Azərbaycan Respublikasının Qanununa uyğunlaşdırılma məqsədilə hazırlanıb.

Deputatlar, həmçinin “Kitabxana işi haqqında” Qanunda dəyişikliklər edilməsi barədə qanun layihəsinə baxıblar. Qanun layihəsinə əsasən sənədin 6-cı maddəsinin ikinci hissəsinin yeddinci abzasına, 8-ci maddəsinin dördüncü hissəsinə və 15-ci maddəsinin ikinci hissəsinə birinci halda “Azərbaycan” sözündən sonra “Milli” sözü əlavə edilməsi nəzərdə tutulur.

Sonda bütün qanun layihələri səsə qoyularaq qəbul edilib.