DÜNYA
“Mosfilm”in tunc atı
Bakı, 31 yanvar, AZƏRTAC
Bu il yanvarın 30-da əfsanəvi “Mosfilm” öz 100 illik yubileyini qeyd edib. AZƏRTAC kinostudiyanın tarixində ən populyar rekvizit əşyanın - “İşdə məhəbbət macərası” filmindəki qanadlı atın tarixini nəzərdən keçirib.
Bu filmdə hiperaktiv Şuroçkanın ad günü keçirilən həmkarına komisyon mağazasından hədiyyə aldığı “Persey və Peqas” heykəltaraşlıq kompozisiyasını xatırlayırsınızmı? Həmin o tunc hədiyyə ki, Novoseltsev onu ofisə daşımağa mütləq kömək etməliydi? Bəs qəhrəmanın ekrandan səsləndirdiyi “Bu, at deyil, hansısa mamontdur” kəlmələrini? Əslində aktyor tamamilə səmimi idi, çünki “Persey və Peqas”ın çəkisi 25 kiloqrama yaxındır.
Həmin tunc atın Eldar Ryazanovun 1978-ci ildə prokat liderinə çevrilən komediya filmindəki qədər kinoda ekran vaxtı bir daha olmadı. Düzdür, o, ən müxtəlif filmlərin onlarca epizodlarında nəzərə çarpırdı.
“Persey və Peqas” “İşdə məhəbbət macərası” filminə çəkilişdən hələ bir neçə il əvvəl Leonid Qaydayın 1968-ci ildə çəkdiyi “Brilyant əl” filmində Yuri Nikulinin canlandırdığı qəhrəman Semyon Semyonoviç Qorbunkovun öz həyat yoldaşı üçün hədiyyə axtarışında olarkən komisyon mağazasında mal qismində göstərilib.
Qanadlı heykəli göstərərək satıcıdan “sizdə bunun eynisi, lakin qanadsızı varmı?” soruşan və yox cavabı alan qəhrəman axtarışlarını davam etdirir.
Ondan əvvəl isə tunc heykəl Aleksandr Ptuşkonun 1961-ci ildə çəkdiyi “Al yelkənlər” filmində interyer detalı kimi istifadə olunub. Bu atın fonunda gənc Valeri Zolotuxinin 1965-ci ildə Vladimir Nazarovun “Zərf” tragikomediyasında canlandırdığı qızıl ordu qəhrəmanı, Budyonnuya zərf aparan əsir dindirilir. 30 ildən sonra - 1995-ci ildə at Vladimir Menşovun “Şırli-mırli” lentində şən toy səhnəsində görünür.
Mixail Rommun 1950-ci ildə ekranlara çıxan “Məxfi missiya” casus filmində “Persey və Peqas” heykəlinin alman malikanəsinin interyerinə tam uyğun gələn debütü ona 1953-cü ildə çəkilən “Gəmilər qalalara hücum edir” filmində, I Pavelin kabinetinin interyerində “görünmək” fürsəti verir.
Demək lazımdır ki, “Persey və Peqas”ın kinematoqrafiya taleyi olduqca “məhsuldar”dır. O, 1978-ci ildə rejissor Emil Lotyanunun “Mənim nəvazişli və zərif heyvanım” filmində naşirin kabinetini bəzəyir, 1980-ci ildə Naum Ardaşnikov və Oleq Yefremovun “Köhnə Yeni il” filmində yenidən ekranlara çıxır. Tunc at 1984-cü ildə Mark Zaxarovun “Sevgi formulu”nun rekvizitorlarının diqqətini çəkir.
Hazırda qanadlı ata “Mosfilm”in muzeyində rahatlıqla tamaşa etmək mümkündür.
“Bu məşhur rekvizit XIX əsrdə fransız sənətkar Emil Lui Piko tərəfindən yaradılan “Persey və Peqas” heykəltaraşlıq kompozisiyasının surətidir. O, kifayət qədər ağırdır və öz kinokaryerası ərzində bir neçə dəfə yıxılıb, bu səbəbdən üzərində bərpa izləri sezilir”, - deyə “Mosfilm” muzeyinin bələdçisi Yelena Sultanova qeyd edir.
Heykəlin orijinalı hələ 1888-ci ildə yaradılıb. Onun surətinin “Mosfilm”də ötən əsrin ortalarında peyda olmasına baxmayaraq, bir neçə dəfə restavrasiya olunub. Ekskursiyaçının sözlərinə görə, “Persey və Peqas” indi də filmlərə çəkilməkdə davam edir. Ekranda rast gəlinən son filmlərdən biri 2023-cü ildə “Xitrovka. Dörd nəfərin işarəsi” serialı olub.