Qəbələ, 15 avqust (AZƏRTAC). Avqustun 15-də Qəbələdə Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının III Zirvə toplantısı çərçivəsində xarici işlər nazirləri Şurasının iclası keçirilmişdir. AZƏRTAC xəbər verir ki, “Qafqaz Resorte” otelində təşkil olunan görüşdə Azərbaycan, Türkiyə, Qazaxıstan və Qırğızıstanın xarici işlər nazirləri iştirak etmişlər. Toplantıda türkdilli ölkələr arasında müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın gücləndirilməsi üçün təşkilatın gələcək fəaliyyət perspektivləri müzakirə olunmuşdur. Görüşdə Azərbaycanın xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov, Türkiyənin xarici işlər naziri Əhməd Davudoğlu, Qazaxıstanın xarici işlər naziri Erjan Kazıxanov, Qırğızıstanın xarici işlər naziri Erlan Abdıldayev, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının baş katibi Xəlil Akınçı, TürkPA-nın baş katibi Ramil Həsənov, TÜRKSOY-un baş katibi Düsen Kaseinov, Türk Akademiyasının direktoru Şakir İbrayev, Milli Məclisin deputatı, respublika Ağsaqqallar Şurasının sədri Fəttah Heydərov çıxış etmişlər.

Xarici işlər naziri Elmar Məmmədyarov Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının Xarici İşlər Nazirləri Şurasının iclasında iştirak edən dost və qardaş ölkələrin nümayəndə heyətlərini və təşkilatla əlaqəli işləyən qurumların təmsilçilərini salamlamış, görüşün əhəmiyyətindən danışmışdır. Elmar Məmmədyarov Qırğızıstan xarici işlər nazirini şuraya sədrlik missiyasının uğurla tamamlanması münasibətilə təbrik etmiş, Qırğızıstan tərəfinin sədrliyi müddətində təşkilat daxilində əməkdaşlığın genişlənməsinə verilən töhfələrə görə öz minnətdarlığını bildirmişdir.

E.Məmmədyarov çıxışında qeyd etmişdir ki, bu gün bütün müstəqil dövlətlər sülhün və sabitliyin qorunması, eləcə də sosial-iqtisadi rifahın və mədəni zənginliyin təmin olunması kimi müasir çağırışlarla üzləşirlər. Şübhəsiz ki, heç bir dövlət kollektiv səylər və çevik addımlar tələb edən mürəkkəb problemlərin qarşısını təkbaşına ala bilməz. Bununla bağlı ölkəmizin mövqeyini açıqlayan nazir demişdir: Azərbaycan səylərimizin birləşdirilməsini bu cür çağırışların vaxtında və effektiv cavablandırılması üçün önəmli vasitə hesab edir. Təşkilatımız bu baxımdan nadir imkanlara malikdir. Əsas vəzifəmiz bu imkanlardan xalqlarımızın sosial-iqtisadi inkişafı naminə səmərəli istifadə etməkdir. Təşkilatımız ortaq mədəniyyətimiz, ənənələrimiz, maddi və xüsusilə mənəvi dəyərlərimizi əhatə etməklə türkdilli xalqların tarixi köklərini qorumaqda və təbliğ etməkdə əvəzolunmaz rol oynayır.

Nazir Elmar Məmmədyarov qeyd etmişdir ki, müxtəlif sahələrdə əməkdaşlığın əhəmiyyətini azaltmadan əsas diqqət iqtisadi əlaqələrin gücləndirilməsinə, qarşılıqlı ticarətin və investisiya axınlarının artırılması, ortaq müəssisələrin yaradılması və birgə layihələrin həyata keçirilməsinə dəstək verilməsinə yönəldilməlidir. Azərbaycanın sədrliyi dövründə üzv dövlətlər arasında iqtisadi əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsinə xüsusi diqqət veriləcəkdir. Bu baxımdan təşkilatın iqtisadi gündəliyinin hazırlanması çox mühümdür. Bu gündəlik, konkret məqsəd və müddətlərin müəyyənləşdirilməsi ilə prioritet əməkdaşlıq sahələrini əhatə etməlidir.

Nazirin sözlərinə görə, iqtisadiyyat, nəqliyyat və gömrük orqanları rəhbərlərinin görüşlərinin təşkili, o cümlədən bu sahələrdə işçi qrupların görüşləri böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu görüşlərdə qəbul olunan qərarların və əldə edilən nəticələrin təşkilat daxilində əməkdaşlığın inkişafına önəmli töhfə olacağını vurğulayan E.Məmmədyarov demişdir: Qərarların müəyyən edilmiş vaxt çərçivəsində həyata keçirilməsi və imzalanmış sənədlərin ratifikasiyası təşkilat çərçivəsindəki əməkdaşlığımızın daha da inkişaf etdirilməsi istiqamətində başlıca məqsədimiz olaraq qalmaqdadır. Azərbaycan Respublikası 2012-ci ildə Bişkek şəhərində keçirilən II Zirvə görüşü zamanı imzalanmış sənədlərin ratifikasiyasını, demək olar, yekunlaşdırmışdır. Regional əlaqələndirmənin möhkəmləndirilməsinə yönəlmiş əməkdaşlığın təbliği məqsədi ilə göstərdiyimiz səylərin bir hissəsi kimi, BMT Baş Assambleyasının hazırkı sessiyası çərçivəsində qəbul olunması üçün “Daha yaxşı bağlantı və telekommunikasiya tranzit marşrutları üçün əməkdaşlığı inkişaf etdirmə” başlıqlı qətnamə layihəsini irəli sürmüşük. Bu sənəd layihəsi Trans-Avrasiya İnformasiya Super Magistralı haqqında qətnamənin davamıdır və davamlı inkişaf üçün informasiya-kommunikasiya texnologiyalarından istifadə sahəsində regional və beynəlxalq əməkdaşlığı asanlaşdırmaq üçün bir platforma kimi Avrasiya Bağlantı İttifaqının təsis olunması təklifini nəzərdə tutur. Biz türkdilli ölkələrin TASİM layihəsinə göstərdikləri dəstəyi yüksək qiymətləndirir və Avrasiya Bağlantı İttifaqının təsis olunması istiqamətində birgə əməkdaşlığımızın davamlı şəkildə həyata keçiriləcəyinə əminliyimizi bildiririk.

Azərbaycan tərəfinin təşkilatın katibliyinin fəaliyyətini dəstəklədiyini bildirən Elmar Məmmədyarov daha sonra demişdir: Katiblikdən Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının inkişaf strategiyasının hazırlanmasını və həyata keçirilməsini nəzərdə tutan yeni və əsaslı təkliflər gözləyirik. Şuranın ixtisaslaşmış qurumları olan TürkPA, TÜRKSOY, Türk Akademiyasının fəaliyyətini yüksək qiymətləndirir və Türk Mədəni İrs Fondunun da tezliklə fəaliyyətə başlayacağına inanırıq.

Regional əməkdaşlıq məsələlərindən danışan Elmar Məmmədyarov bu cür əməkdaşlığı əngəlləyən amilləri xüsusilə qeyd edərək vurğulamışdır ki, aqressiv separatizm, milli və etnik mənşəli münaqişələr, dövlətlərimizin ərazi bütövlüyü və beynəlxalq səviyyədə tanınmış sərhədlərinin zorla dəyişməyə yönəlmiş addımları ciddi təhlükə doğuran təhdidlər kimi qiymətləndirilməlidir. Nazir demişdir: Ermənistanın 20 ildən çoxdur ki, davam edən hərbi təcavüzü və əsassız ərazi iddialarının nəticəsində meydana gələn Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsi bunun ən bariz nümunəsidir. Ermənistanın həyata keçirdiyi etnik təmizləmə siyasəti nəticəsində Azərbaycanın 20 faiz ərazisi işğal altındadır və əhalisinin hər 9 nəfərindən biri ya qaçqın, ya da məcburi köçkündür. Biz Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinin beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri, xüsusilə də Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın bütün işğal olunmuş ərazilərindən tamamilə, qeyd-şərtsiz və dərhal çıxarılmasını açıq şəkildə tələb edən BMT Təhlükəsizlik Şurasının dörd məlum qətnaməsi əsasında tezliklə həllinin tərəfdarıyıq.

E.Məmmədyarov bu münaqişənin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü və suverenliyi çərçivəsində ədalətli həlli istiqamətində Azərbaycan Respublikasının səylərini dəstəkləyən üzv ölkələrə minnətdarlığını bildirmişdir.

Görüşdə çıxış edən Türkiyənin xarici işlər naziri Əhməd Davudoğlu Xarici İşlər Nazirləri Şurasının Qəbələdə keçirilən növbəti iclasının yüksək səviyyədə təşkil edildiyini bildirmiş, təşkilatın işinə uğurlar arzulamışdır. O, regional əlaqələndirmənin möhkəmləndirilməsinə yönəlmiş və birgə əməkdaşlığın təbliği məqsədi ilə göstərilən səyləri yüksək qiymətləndirmişdir. Əhməd Davudoğlu qeyd etmişdir ki, Türkiyə Ermənistan tərəfindən Azərbaycan torpaqlarının işğalını dayandırmaq üçün mümkün olan və ondan asılı olan hər şeyi etməyə hazırdır. Ermənistan-Azərbaycan, Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin Cənubi Qafqazda sabitliyin saxlanmasını əngəlləyən maneə olduğunu bildirən Ə.Davudoğlu demişdir: Dağlıq Qarabağ və işğal altında olan digər Azərbaycan ərazilərinin azad edilməsi bizim xarici siyasətimizin əsas istiqaməti olaraq qalır və bundan sonra da bu istiqamətdə fəaliyyət göstərəcəyik. Biz Azərbaycan torpaqlarının 20 faizinin işğal edilməsinə və azərbaycanlı qardaşlarımızın zorla öz evlərindən didərgin salınmasına qəti etirazımızı bildiririk. Münaqişənin sülh yolu ilə həll olunması üçün 20 ildən bəri davam edən danışıqların nəticəsiz qalması bizi ciddi narahat edir. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi sülh yolu ilə, Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll edilməyincə, Cənubi Qafqazda və Orta Asiyada sülh, sabitlik və əmin-amanlığa nail olmaq çətin olacaq.

Ə.Davudoğlu daha sonra qeyd etmişdir ki, Dağlıq Qarabağ münaqişəsi beynəlxalq hüququn norma və prinsipləri, həmçinin Azərbaycanın ərazi bütövlüyü çərçivəsində həll edilməlidir. Türkiyə bu istiqamətdə öz səylərini davam etdirəcək. Dağlıq Qarabağ münaqişəsinin nizamlanması barədə danışıqların 20 ildən artıq davam etməsinə baxmayaraq, heç bir nəticə əldə edilməməsi çox üzücü faktdır.

İclasda Qazaxıstan və Qırğızıstanın xarici işlər nazirləri, Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının baş katibi, təşkilatın ixtisaslaşmış qurumları olan TürkPA, TÜRKSOY və Türk Akademiyasının rəhbərləri çıxış edərək təmsil etdikləri qurumların fəaliyyətindən, görülmüş işlərdən və qarşıda duran vəzifələrdən danışmışlar.

İclasının sonunda dörd ölkənin xarici işlər nazirlikləri arasında əməkdaşlıq protokolu imzalanmışdır.

Zirvə görüşündə qəbul olunacaq qərarların açıqlanması ilə bağlı avqustun 16-da Türkdilli Dövlətlərin Əməkdaşlıq Şurasının baş katibi Xəlil Akınçı tərəfindən mətbuat konfransının keçirilməsi planlaşdırılır.

Xarici işlər nazirlərinin görüşündə qəbul edilən qərarlar təsdiq üçün avqustun 16-da dövlət başçılarının görüşünə təqdim olunacaqdır.