Bakı, 25 noyabr, AZƏRTAC

İndi Brüssel bir çox hallarda Parisin musiqisi altında “rəqs edir”, Fransanın isə Cənubi Qafqazda praktik olaraq öz Napoleon planları var. Yelisey sarayı Nikol Paşinyanın satqınlığından istifadə edərək, faktiki olaraq Ermənistanı özünün yeni müstəmləkəsinə çevirib.

Bu fikirləri AZƏRTAC-a rusiyalı politoloq, “PolitRus” ekspert-analitik şəbəkəsinin rəhbəri Vitali Arkov ABŞ və digər Qərb ölkələrinin Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünü və suverenliyinin tam bərpa etməsindən sonra Cənubi Qafqaz regionunda yaranmış yeni reallıqları qəbul etmək istəmədikləri ilə bağlı məsələni şərh edərkən söyləyib.

Agentliyin müsahibi deyib: “Kollektiv Qərb” məfhumu mövcud olsa da və onu təmsil edən dövlətlər birlikdə hərəkət etsələr də, birincisi, proses həmişə könüllülük əsasında (ABŞ-ın öz şərti avropalı tərəfdaşlarını məcbur etməsi halları az deyil) olmur, ikincisi, bu “siyasi bullinqdə” iştirak edən ölkələrin müxtəlif maraqları var. Əgər Avropa İttifaqından söhbət gedirsə, Almaniyada “dəmir” kansler Angela Merkeli Olaf Şoltsun əvəz etməsi ilə bu ölkə Aİ-də əvvəlki təsirini itirib. O vaxt Brüssel Berlinin musiqisi altında “rəqs edirdi”. Avropada hökmranlıq etməyi arzulayan Polşa da bütün istəklərinə və oyunlarına baxmayaraq, habelə ABŞ-ın köməyinə rəğmən təşəbbüsü ələ keçirə bilməyib. Ola bilər ki, bu müvəqqətidir. Lakin fakt ondan ibarətdir ki, indi Brüssel bir çox hallarda Parisin müzikli altında “rəqs edir”. Əvvəllər də qeyd etdiyimiz kimi, Fransanın özünün praktik olaraq Cənubi Qafqaz regionunda Napoleon planları var. Gördüyünüz kimi, bu gün Yelisey sarayı Nikol Paşinyanın və koalisiyasının satqınlığından istifadə edərək, Ermənistanın faktiki olaraq öz yeni müstəmləkəsinə çevirib.

Politoloqun sözlərinə görə, keçmiş SSRİ məkanında bir çox müstəqil dövlətlərin aldadılaraq cəlb olunduğu “Şərq tərəfdaşlığı” layihəsinin açıqlanmayan hədəflərindən biri də bundan ibarət olub: Avropa İttifaqı onları öz sıralarına qəbul etməyi planlaşdırmır, amma bu dövlətləri siyasi cəhətdən asılı və iqtisadi baxımdan donor ölkələrə çevirmək istəyirdi. Bu təkcə Avropa elitasına xas olan metodlar deyil, ABŞ özü çoxdandır ki, bütün dünyaya münasibətdə onlardan istifadə edir.

Ekspert bildirib: “Azərbaycan rəhbərliyi qarşılıqlı fəaliyyətin bu cür formatını qeyri-mümkün hesab edir. Təkcə bütünlükdə Avropa İttifaqı ilə deyil, həm də onun ayrı-ayrı üzvləri ilə. Hətta ABŞ ilə də belədir. Bu barədə sonra danışacağıq. Bakı ya Rusiya, Türkiyə, Çin və ya İranla olduğu kimi bərabərhüquqlu tərəfdaşlıq təklif edir, ya da Avropa İttifaqı ilə onun Azərbaycana münasibətdə neokolonializm siyasətinin keçməyəcəyini anlayanadək minimal qarşılıqlı fəaliyyəti üstün tutur. Ermənistan iqtisadi cəhətdən bütün region ölkələri arasında daha az cəlbedicidir. Azərbaycan isə, əksinə, acgöz avropalı və xüsusən fransız burjuaziyasını tamah saldığı ən ləzzətli “piroq parçasıdır”. Amma onun dadına baxmaq onlara qismət olmayacaq. Əgər İrəvanda olan əlaltılarının əli ilə Bakıya qarşı yeni hərbi münaqişəyə başlamağa cəhd edərlərsə, onda onlar başlarını tutaraq qaçacaqlar”.

ABŞ-a gəldikdə, V.Arkovun fikrincə, burada üç məsələ var. Politoloq vurğulayıb: “İrimiqyaslı olandan başlayaq. Birincisi, Rusiyanı Cənubi Qafqazdan sıxışdırıb çıxarmaq vəzifəsi var, halbuki, bu zona tarixən onun geosiyasi maraqları çərçivəsində olub. İkincisi, İranın artan gücü həm Yaxın Şərqdə, həm də okeanın o tayında bu ölkənin bir çox opponentlərini narahat edir. Belə ki, Tehran Moskva və Pekin ilə birlikdə yeni çoxqütblü dünya nizamı və şərti Şərqin və şərti Qərbin qlobal qarşıdurması müstəvisində yeni “balinalardan” birinə çevrilib. Ona görə şərti deyirəm ki, həmin Yaponiya və ya Cənubi Koreya da coğrafi baxımdan Şərqə daha çox aiddir, amma iqtisadi və siyasi cəhətdən Qərblə bağlıdır”.

Rusiyalı politoloq bu kontekstdə Azərbaycan ilə İranın “tarixən anlaşılan və perspektivdə uzaqgörən yaxınlaşmasına” diqqəti çəkib. Onun sözlərinə görə, Prezident İlham Əliyevin iranlı həmkarı İbrahim Rəisi ilə görüşdə söylədiyi kimi, iki qonşu ölkə, iki qohum xalqları süni şəkildə bir-birinə qarşı qoymağa çalışıblar. Ekspert hesab edir ki, bu yaxınlaşma sözügedən yuxarı güclərin planlarını pozur, onların məqsədi isə bütün vasitələrlə bunun qarşısını almaq, o cümlədən Brüsseldəki daha ciddi marionetkaları və İrəvandakı kiçik oyuncaqları vasitəsilə Bakıya çoxtərəfli təzyiq göstərməkdir.

Üçüncüsü, V.Arkov qeyd edib ki, ABŞ-ın Cənubi Qafqazda siyasəti kontekstində olan hədəfləri arasında Demokratlar partiyasının 2024-cü il noyabrın 5-də keçiriləcək prezident seçkilərində Ağ evdə qalmaq, habelə Konqresin Nümayəndələr Palatasında daha çox yerə sahib olmaq üçün erməni icması ilə apardığı oyunu göstərmək olar.

Politoloq sözlərinə yekun vurub: “İndi Konqresdə çoxluq Respublikaçılar partiyasının əlindədir. Həmin gün Senatın 100 üzvündən 33-nün də seçkiləri olacaq. Burada indi üstünlük Demokratların tərəfindədir, amma Cozef Bayden administrasiyasının bir çox amerikalı ev-təsərrüfatlarında ciddi iqtisadi problemlərə gətirib çıxaran siyasəti səsvermə zamanı etirazlara səbəb ola bilər. Erməniəsilli seçicilər (bir sıra başqa etnoslar kimi) ən fəallardan biridir. Əlavə olaraq, onların kütləvi yaşadıqları ştatlarda keçirilən sorğunun nəticələrinə görə ya Respublikaçı namizədlərin üstünlüyü, ya da qərarsız seçicilərin çoxluğu müşahidə olunur. Bu səbəbdən Ağ evin, Dövlət Departamentinin və Konqresdəki demokratların Ermənistanı dəstəkləyən gurultulu bəyanatları və bununla yanaşı Azərbaycana qarşı yönəlmiş tamamilə əsassız hücumları sırf Amerikanın daxilindəki seçkiqabağı məsələləri həll etmək məqsədi daşıyır”.