Bakı, 19 mart, AZƏRTAC

Azərbaycan Milli Antidopinq Agentliyinin (AMADA) direktoru Şəfəq Hüseynli “Pekin-2022” Qış Paralimpiya Oyunlarında Ümumdünya Antidopinq Agentliyinin (ÜADA) müstəqil müşahidəçi qrupuna rəhbərlik etməsi, qrupun fəaliyyəti və paralimpiyaçıların test prosesi barədə AZƏRTAC-ın müxbirinin suallarını cavablandırıb. Müsahibəni təqdim edirik.

- Şəfəq xanım, iki həftə əvvəl “Pekin-2022” Qış Paralimpiya Oyunlarına yola düşməzdən əvvəl Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyinə - AZƏRTAC-a müsahibə vermişdiniz. Artıq Qış Paralimpiya Oyunları başa çatıb. Dünyanın ən mötəbər yarışlarından olan Qış Paralimpiya Oyunlarında Ümumdünya Antidopinq Agentliyinin (ÜADA) Müstəqil Müşahidəçi Qrupuna rəhbərliyi uğurla həyata keçirdiniz və ölkəmizi təmsil etdiniz. Ümumiyyətlə yarış haqqında təəssüratlarınız və müşahidələriniz nədən ibarətdir?

- İlk növbədə, AMADA-nın fəaliyyətini daim diqqətə saxladığına görə AZƏRTAC-a təşəkkür edirəm. XIII Qış Paralimpiya Oyunları dünyada ən böyük idman hadisələrindən biridir. Təbii ki, bu yarışlara idmançılar xüsusilə ciddi hazırlaşırlar. Çünki Paralimpiya və Olimpiya oyunlarında iştirak etmək, nailiyyət qazanmaq idmançıların karyeraları üçün zirvə hesab olunur. Təşkilatçılar da bu amili daim nəzərə alır, yarışların sağlam rəqabət şəraitində və ədalətli idman mühitində keçməsinə böyük əhəmiyyət verir. Bu yarışlarda ÜADA-nın müstəqil müşahidəçi qrupuna rəhbərlik etmək mənim üçün də ilk təcrübə idi. Hesab edirəm ki, belə bir məsul vəzifədə ölkəmizi təmsil etmək əhəmiyyətlidir. Ümumilikdə yarışlarla bağlı təşkilatçılıq yüksək səviyyədə idi. Eyni zamanda, pandemiya səbəbindən çox ciddi tədbirlər görülmüşdü. Yarışlar boyunca dopinq nəzarəti də pandemiyanın yaratdığı şərtlərə - təhlükəsizlik və gigiyenik tələblərə uyğun həyata keçirildi. Ümumilikdə deyə bilərəm ki, rəqabətin yüksək olduğu, idmançıların böyük əzm nümayiş etdirdiyi maraqlı yarışlar oldu.

- İstərdim rəhbərlik etdiyiniz müstəqil müşahidəçi qrupunun fəaliyyəti barədə məlumat verərdiniz. Ümumiyyətlə, yarışlarda dopinq nəzarəti hansı səviyyədə idi?

- Qeyd edim ki, yarışlarda çox ciddi dopinq nəzarəti mövcud idi. Oyunlar müddətində təxminən 700 test nümunəsi götürülüb. Nəzərə alsaq ki, yarışlarda ümumilikdə idmanın 6 növü üzrə 560 idmançı iştirak edirdi. Bu rəqəmlər özü dopinq nəzarətinin səviyyəsini göstərir. Deyə bilərəm ki, ehtimallar, risklər, idman növlərinin xüsusiyyətləri nəzərə alınmaqla geniş bir test proqramı icra edildi. Müşahidəçi qrupun fəaliyyətinə gəldikdə isə yarışlarda antidopinq proqramının həyata keçirilməsini ətraflı müşahidə etdik. Gündəlik görüşlər keçirilərək müşahidələrin nəticələri təhlil edilir və buna uyğun müəyyən tövsiyələr verilirdi. Əsas məqsədimiz o idi ki, idmançılar ədalətli və təmiz idman mühitində yarışsınlar. Deyə bilərəm ki, müşahidəçi qrupu öz missiyasını uğurla yerinə yetirdi. Təbii ki, müşahidələrin yekunları ilə bağlı daha ətraflı hesabatı ÜADA-ya təqdim edəcəyik. Bu hesabat əsasında Paralimpiya Oyunlarında dopinq nəzarətinin necə keçirilməsinə qiymət veriləcək.

- Təbii ki, dopinq nəzarəti prosesində idmançıların müəyyən öhdəlikləri ilə yanaşı, hüquqları da var. Siz qeyd etdiniz ki, yarışlarda çox ciddi dopinq nəzarəti mövcud idi. Maraqlıdır idmançıların buna münasibəti necə idi?

- Dopinq nəzarəti zamanı idmançıların hüquqlarının qorunması çox vacib məsələdir. Bildiyiniz kimi, antidopinqdə İdmançıların Hüquqları Aktı mövcuddur. Hansı ki, idmançıların dopinq nəzarəti zamanı sahib olduğu hüquqlar məhz bu sənəddə əksini tapıb. Bizim müşahidəçi qrupun fəaliyyətində də idmançıların hüquqlarının necə təmin edilməsi məsələsinə xüsusi əhəmiyyət verilirdi. Təsadüfi deyil ki, müşahidəçi qrupun üzvlərindən biri avarçəkmə üzrə peşəkar idmançı Adriana Eskobar idi. O, eyni zamanda, ÜADA-nın İdmançı Komitəsinin üzvüdür. Ümumiyyətlə, idmançıların nümayəndəsinin hər hansı antidopinq fəaliyyətinə cəlb edilməsi çox vacib məqamdır. Bizim müşahidəçi qrupunun fəaliyyətinin və həmin üzvün əsas missiyası dopinq nəzarəti zamanı idmançıların hüquqlarının qorunmasının necə həyata keçirilməsini yoxlamaq idi. Bu cür audit və ya digər yoxlama qruplarında idmançı nümayəndənin olması prosesə idmançıların prizmasından yanaşmağa imkan verir. Bu isə öz növbəsində dopinq nəzarəti zamanı idmançıların hüquqlarının hansı səviyyədə təmin olunmasını daha yaxşı müşahidə etmək və obyektiv nəticə çıxarmaq üçün vacibdir.

- Ümumilikdə budəfəki Qış Paralimpiya Oyunlarında hansı yeniliklər var idi?

- Ümumiyyətlə, bir sıra yenilikləri gördük. Bu yeniliklər həm ümumilikdə oyunlarla, həm də dopinq nəzarəti ilə bağlı idi. Dopinq nəzarəti ilə bağlı əsas yenilik o idi ki, ilk dəfə olaraq yeni yoxlama üsulu tətbiq edildi. Bu quru qan nümunəsidir. İdmançılardan qan damcısı götürülür və onun əsasında analiz aparılırdı. Təbii ki, əvvəllər tətbiq edilən digər üsullardan da istifadə olunurdu. Bundan əlavə, yeniliklər pandemiya ilə əlaqədar xüsusi prosedurlarla bağlı idi. Yəni, qadağa və məhdudiyyətlər var idi.

Oyunlarla bağlı əsas yeniliklərdən biri də bu yarışlara daha böyük marağın olması idi. Belə ki, bu yarışlar Paralimpiya tarixində ən çox yayımlanan yarışlar oldu.

Qeyd edim ki, Azərbaycanın nümayəndəsi kimi, Paralimpiya Oyunlarında ÜADA-nın müşahidə missiyasına rəhbərlik etmək mənim üçün də əvəzsiz təcrübə oldu. Paralimpiya Oyunlarında idmançıların göstərdikləri böyük əzmin və onların idmana necə bağlı olduqlarının şahidi olduq. Bu, bir daha göstərir ki, idman insanları birləşdirən bəşəri dəyərdir və biz hər zaman onun təmiz qalmasına və idmançılar üçün ədalətli mühitin qorunmasına çalışmalıyıq.