Bakı, 11 fevral, AZƏRTAC

İran İslam İnqilabının şanlı qələbəsindən artıq uzun illər keçir. Azadlıq və müstəqillik böyük İran xalqının inqilab vasitəsilə əldə etdiyi çox dəyərli bir nemətdir. Bu gün İran İslam Respublikası öz milli qərarlarının verilməsində heç bir xarici gücdən asılı deyil. İran təhlükəsizliyini və sabitliyini öz gücünə söykənərək təmin edir və bu sahədə əsasən böyük dövlətlərin maraqlarına xidmət edən hər hansı hərbi və ya təhlükəsizlik mexanizmlərinə qoşulmağa ehtiyac duymur. İnqilab nəticəsində əldə edilmiş əlamətdar nailiyyətlər təkcə siyasi sahədə deyil, iqtisadi, sənaye, kənd təsərrüfatı, mədəni, elmi və hərbi sahələrdə də olub.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu fikirlər İranın Azərbaycandakı səfiri Seyid Abbas Musəvinin iki qonşu ölkə arasındakı münasibətlərdən və İslam İnqilabının nailiyyətlərindən bəhs edən məqaləsində yer alıb. Məqaləni təqdim edirik.

İran İslam Respublikası böyük insan kapitalına, zəngin təbii sərvətlərə, enerji və mineral mənbələrə malik geniş bir ölkədir və dünyanın ən yüksək hərbi güclərindən biri kimi müxtəlif elm sahələrində sürətli inkişafı, regionda və dünyada artan nüfuzu ilə qürurla dayanaraq, yeni zəfərlərə imza atır. Sanksiyalara baxmayaraq, bir çox kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalında, nüvə və kosmik biliklər, tibb, nanotexnologiya və biotexnologiya sahələrində qazanılan yüksək uğurlar, qabaqcıl hərbi texnika və silahların istehsalı və bir çox başqa nailiyyətlər İran xalqının dünya imperializminə qarşı 43 illik müqavimətinin nəticəsidir.

İran İslam Respublikasının gücü hər zaman region ölkələrinin və onların dostlarının sabitlik və təhlükəsizliyinin xidmətində olub və olacaq. İran balanslaşdırılmış və dinamik diplomatiyanın, qonşuluq siyasətinin, qonşuların prioritet və regionun güclü olmasının üzərində vurğulamaqla, regionun bütün ölkələri, xüsusilə də qonşuları üçün sülh və təhlükəsizlik istəyir. Azərbaycana gəldikdə isə, İran qonşu və qardaş ölkəyə daimi sülh, təhlükəsizlik, sabitlik və əmin-amanlıq arzulayır. Həmişə haqlı olaraq deyildiyi kimi, ortaq dini, mədəni və tarixi bağlılığı nəzərə almaqla, İran İslam Respublikası ilə Azərbaycan Respublikasının qardaşlığı və dostluğu mahiyyətcə əbədidir.

İran 1991-ci ildə dekabrın 25-də Azərbaycan Respublikasının müstəqilliyini tanıyan ilk ölkələrdən biri olub, 1992-ci ildə martın 12-də isə ölkələrimiz arasında tam diplomatik münasibətlər qurulub. Bu il iranlılar sevincdə də, kədərdə də bir yerdə olduqları azərbaycanlı bacı-qardaşları ilə birlikdə iki dost, qardaş və qonşu ölkə arasında diplomatik əlaqələrin qurulmasının 30-cu ildönümünü qeyd edəcəklər.

İki ölkənin yüksək rütbəli rəsmiləri arasında sıx əlaqələr, siyasi, hərbi və iqtisadi sahədə nümayəndə heyətlərinin çoxsaylı səfərləri və görüşləri bir tərəfdən əlaqələrin yüksək səviyyəsindən xəbər verirsə, digər tərəfdən münasibətlərin və ikitərəfli əməkdaşlığın davam etdirilməsinə və genişləndirilməsinə güclü dəstəkdir. 2021-ci ildə noyabrın 28-də İqtisadi Əməkdaşlıq Təşkilatının 15-ci Zirvə Toplantısı çərçivəsində iki ölkə prezidentlərinin görüşü münasibətlərdə dönüş nöqtəsi olmaqla yanaşı, İran və Azərbaycan arasında dostluq münasibətlərinə heç vaxt dözməyənlərin düşmənçiliyindən qaynaqlanan bəzi süni anlaşılmazlıqlara son qoydu.

Həyata keçirilən əsas səfər və görüşlərlə bağlı deyə bilərəm ki, bu yaxınlarda İran İslam Respublikasının xarici işlər naziri Hüseyn Əmir Abdullahiyanın rəhbərlik etdiyi yüksək səviyyəli nümayəndə heyətinin Azərbaycan Respublikasına rəsmi səfərinin şahidi olduq. Bu yaxınlarda İranın yol və şəhərsalma naziri Rüstəm Qasemi Azərbaycana səfəri zamanı işğaldan azad edilmiş ərazilərə baş çəkdi. Səfər çərçivəsində Azərbaycan Respublikasının rəsmi şəxsləri ilə birgə layihələrin icrası, ikitərəfli əməkdaşlıq məsələləri, o cümlədən azad edilmiş ərazilərin yenidən qurulmasına İranın yardımı və bu prosesdə fəal iştirakı müzakirə olundu. Eyni vaxtda Azərbaycan Respublikasının müdafiə naziri general-polkovnik Zakir Həsənov Tehrana səfər edərək, İranın yüksək vəzifəli rəsmiləri ilə görüşlər keçirdi və müzakirələr apardı. Bundan əvvəl isə Azərbaycan Respublikasının Baş nazirinin müavini, İran-Azərbaycan Birgə İqtisadi Əməkdaşlıq Komissiyasının həmsədri Şahin Mustafayevin İrana çox səmərəli bir səfəri baş tutmuşdu. Azərbaycan Respublikası Milli Məclisinin sədri xanım Sahibə Qafarovanın başçılıq etdiyi yüksək səviyyəli nümayəndə heyətinin İran Prezidentinin andiçmə mərasimində iştirak etmək üçün İrana səfəri də böyük əhəmiyyət kəsb edir.

Bu görüşlərdə birgə layihələrin son vəziyyəti və onların icra prosesinin sürətləndirilməsi yolları, bununla bağlı irəli sürülən təşəbbüslər, ikitərəfli əməkdaşlıq məsələləri (siyasi, mədəni, iqtisadi, hərbi, hüquqi, məhkəmə, konsulluq və digər sahələrdə) və bəzi regional məsələlər (o cümlədən Cənubi Qafqazla bağlı məsələlər və 3+3 regional əməkdaşlıq formatı) müzakirə olunub, ümumi və regional maraqları təmin etmək üçün lazımi qərarlar qəbul edilib.

İran İslam Respublikası və Azərbaycan Respublikası arasında əlaqələrin inkişaf etməsinin və möhkəmlənməsinin göstəriciləri saysız-hesabsızdır. İki ölkənin yüksək rütbəli rəsmilərinin çoxsaylı qarşılıqlı səfərləri əlaqələrin mövcud səviyyəsindən xəbər verdiyi halda, Azərbaycan vətəndaşlarının ilk səfərlərinin İrana olması faktı iki xalqın qardaşlıq sevgisini əks etdirən daha bir mühüm göstəricidir. Beynəlxalq təşkilatlarda və qurumlarda, xüsusilə BMT, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı və Qoşulmama Hərəkatında iki ölkənin qarşılıqlı dəstəyinin səviyyəsi də İran-Azərbaycan arasında beynəlxalq əməkdaşlığın göstəricisi olmaqla, ölkələrimiz arasındakı əməkdaşlıq münasibətlərinin hansı səviyyədə olduğunu göstərir.

İqtisadi sahədə iki ölkə arasında ticarət dövriyyəsinin yüksək həcmi və həyata keçirilən birgə layihələrin sayı da yaxşı göstərici hesab oluna bilər. Koronavirus pandemiyasının təsiri altında olan dünya iqtisadiyyatı və ticarətinin hələ də özünə gələ bilməməsinə baxmayaraq, 2021-ci ildə İran İslam Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasında ticarət əlaqələri 2020-ci illə müqayisədə 30 faizdən çox artıb. Bu əlaqələr pandemiyadan əvvəlki dövrlə müqayisədə də nisbi artıma malik olmaqla, son iki onillikdə ən yüksək səviyyəyə çatıb.

Azərbaycan Respublikasının İrandan idxalının artması ilə yanaşı, İrana ixracı da əhəmiyyətli dərəcədə artıb. 2021-ci ildə İran Azərbaycanın qeyri-neft ixracının 11 faizini özünə cəlb edib ki, bu da İranın siyasətində və xarici ticarətində qonşularına davamlı diqqətinin göstəricisidir. Ümid edilir ki, yaxın gələcəkdə iki ölkə arasında Preferensial Ticarət Sazişinin imzalanması və cari ildə İran-Azərbaycan Birgə İqtisadi Əməkdaşlıq Komissiyasının növbəti 15-ci iclasının keçirilməsi ilə 765 kilometr ümumi sərhədə malik iki ölkə arasında iqtisadi və ticarət əlaqələri yüksək səviyyədə olan siyasi əlaqələrə uyğun şəkildə daha da inkişaf edəcək.

Hər iki tərəfdən koronavirusa nəzarətin düzgün idarə olunması ilə nəqliyyat, enerji və sənayenin müxtəlif sahələrində birgə layihələr sürətlə həyata keçirilir. Ölkələrimiz birgə fəaliyyət və əməkdaşlıq şəraitində tranzit daşımaları və enerji təchizatı, dünya ölkələrinin, xüsusilə də Avropanın təbii qaza olan tələbatının təmin edilməsi sahəsində mühüm rol oynayırlar.

Göründüyü kimi, bu gün İran İslam Respublikası ilə Azərbaycan Respublikası arasındakı ikitərəfli əlaqələr indiyədək heç vaxt olmadığı qədər yüksək səviyyədədir. İqtisadiyyat, ticarət, sənaye, kənd təsərrüfatı, təhsil və turizm sahələrində müxtəlif istiqamətlər üzrə, o cümlədən bütün region üçün prinsipial əhəmiyyət kəsb edən Şimal-Cənub nəqliyyat dəhlizi ilə bağlı mövcud çoxsaylı ikitərəfli sazişlər və layihələr bu həqiqəti əyani surətdə təsdiqləyir.