Ağdam, 5 iyun, Tahir Ağaməmmədov, AZƏRTAC

İşğaldan əvvəl Ağdam rayonunda sənaye inkişaf etmişdi. 1993-cü ildə Ermənistan silahlı birləşmələri tərəfindən işğal edildikdən sonra Ağdamda infrastruktur, yaşayış evləri, sosial obyektlər, tarix-mədəniyyət abidələri kimi sənaye müəssisələri də talan edilib, dağıdılıb. Artıq işğaldan azad edilmiş digər ərazilər kimi Ağdamın da bərpa, yenidənqurma, inkişaf, çiçəklənmə dövrü başlayıb. Quruculuq işləri çərçivəsində Ağdamda sənaye mərkəzi də yaradılacaq.

Prezident İlham Əliyev mayın 28-də Ağdama səfəri çərçivəsində bir sıra obyektlərin, o cümlədən Sənaye Parkının təməlini qoydu. 200 hektara yaxın ərazini əhatə edən Sənaye Parkı qida sənayesi, kiçik sənaye və xidmət, iri sənaye müəssisələri, sosial və texniki zonalar, TIR parkı, tikinti materiallarının satışı bazası hissələrinə bölünəcək. Burada tikinti materiallarının istehsalı müəssisələrinin yaradılması, kənd təsərrüfatı məhsullarının qablaşdırılmasının, meyvə-tərəvəz konservlərinin, ət və süd məhsullarının, şərab, yem, gübrə istehsalı və emalının, eyni zamanda, xidmət sahələrinin, soyuducu kameraların təşkili də planlaşdırılır. Ağdamda yaradılacaq sənaye mərkəzində ilkin müraciətlər əsasında 33 kiçik istehsal və xidmət müəssisəsi, iri sənaye və qida sənayesi müəssisələri fəaliyyət göstərəcək. Buraya 110 milyon manata yaxın sərmayə qoyulacaq, 330 iş yeri açılacaq.

Ağdam sakini Zülfü Qasımovla sənaye parkının yaradılacağı ərazidə həmsöhbət olduq. Zülfü Qasımov bildirib ki, işğaldan əvvəl Ağdam sənaye mərkəzi kimi inkişaf etmişdi: "Ağdam şəhərində 17 sənaye, 12 nəqliyyat müəssisəsi var idi. Sənaye müəssisələrinin 14-ü dayandığımız sənaye mərkəzində yerləşirdi. Burada ət kombinatı, xalça fabriki, rayonlararası təchizat idarəsi, dəzgahqayırma zavodu, metiz-furnitur zavodu, rayonlararası traktor təmiri zavodu, taxıl məhsulları kombinatı, yük və nəqliyyat xidməti avtobazaları, 4 nəqliyyata texniki xidmət idarəsi fəaliyyət göstərirdi. Taxıl məhsulları kombinatı 80 min tonluq elevator, 245 tonluq dəyirman, 245 tonluq çörək zavodu, 640 tonluq yem zavodundan ibarət idi. Dəmir yolu stansiyasının da burada olması xüsusi əhəmiyyət daşıyırdı. Belə ki, sənaye müəssisələrində istehsal edilən məhsullar dəmir yolla daşınırdı. Ağdamda istehsal olunan məhsullar nəinki Azərbaycanın, eləcə də keçmiş SSRİ-nin müxtəlif şəhərlərinə göndərilirdi. Ağdam şəhərində, həmçinin yağ-pendir, konserv, şampan, şərab, barama zavodları, elektrik lampaları istehsalı fabriki də var idi. Rayonun digər ərazilərində isə iki ədəd tikinti materialları kombinatı, 11 şərab zavodu fəaliyyət göstərirdi.

Z.Qasımov bildirib ki, Ağdam Sənaye Parkının təməli də məhz işğaldan əvvəlki sənaye zonasında qoyulub. Ağdamda sənaye parkının yaradılması əhalinin məşğulluğunun təmin olunmasına, qeyri-neft sektorunun inkişafına, rəqabətqabiliyyətli və dayanıqlı iqtisadiyyatın formalaşdırılmasına səbəb olacaq.

İqtisadçı alim Fuad İbrahimov Ağdamda sənaye parkının yaradılmasının əhəmiyyətindən danışıb. Bildirib ki, sənaye parkının Ağdamda yaradılması təsadüfi deyil: "Hələ sovetlər dönəmində Ağdam Qarabağın mərkəzi rayonlarından biri idi. Burada həm sənaye, həm də kənd təsərrüfatı inkişaf etmişdi. Ağdamda sənaye parkının yaradılması geostrateji baxımdan əhəmiyyət daşıyır. Buradakı qida sektoru, kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalı və emalı, inşaat materiallarının istehsalı nəzərdə tutulur. Bu isə makroiqtisadi göstəricidə qeyri-neft sektorunun çəkisinə xüsusi təsir edəcək. Burada nəqliyyat dəhlizləri yaradılacaq. Artıq Bərdə-Ağdam dəmir yolunun və avtomobil yolunun tikintisinə başlanıb. Yevlax qovşağı ilə birləşmə həm də Bakı-Tbilisi-Qars ixrac dəhlizinə qoşulma deməkdir. Regionda istehsal olunan məhsulların həm Azərbaycanın müxtəlif bölgələrinə daşınması, həm də ixrac potensiallı istiqamətdə hərəkətə gətirmək mümkün olacaq. Sənaye parkında tək istehsal müəssisələri deyil, həm də xidmət sahələri və soyuducu kameraları yaradılacaq. Fermerlərin istehsal etdikləri məhsulların saxlanılması və emalı təmin olunacaq. Bu isə əhalinin geri qayıtması prosesini təmin edəcək. Dünyada ən böyük problem olan urbanizasiyanın qarşısı alınacaq".

Hazırda Azərbaycanda Sumqayıt kimya, Balaxanı, Mingəçevir, Qaradağ və Pirallahı olmaqla, 5 sənaye parkı fəaliyyət göstərir. Ağdam Sənaye Parkının yaradılması ilə sənaye parklarının sayı altıya çatdırılacaq. İşğaldan azad olunmuş Ağdamın strateji coğrafi mövqeyi, digər bölgələrlə qovuşuqda yerləşməsi, insan resursları potensialı, infrastruktura çıxış imkanları sənaye parkının yaradılmasını zəruri edir və rayonun gələcəkdə Qarabağın sənaye mərkəzinə çevrilməsi imkanlarını genişləndirir.