Bakı, 19 oktyabr, Ceyhun Rüstəmov, AZƏRTAC

Prezident İlham Əliyevin və birinci xanım Mehriban Əliyevanın oktyabrın 17-də işğaldan azad olunan Füzuli şəhərinə səfəri zamanı Dövlətyarlı kəndində yeni salınacaq “ağıllı kənd” layihəsinin təməli qoyuldu. Füzulidə həyata keçiriləcək “ağıllı kənd” ölkə üzrə reallaşdırılan ikinci belə layihədir. İlk “ağıllı kənd” layihəsi işğaldan azad edilmiş Zəngilan rayonunun Ağalı kəndində icra olunmaqdadır.

Dövlətyarlı kəndinin ətrafında “ağıllı kənd təsərrüfatı” sahəsi də yaradılacaq. Bəs “ağıllı kənd təsərrüfatı” özündə hansı komponentləri birləşdirir? Bunun kəndli üçün əsas üstünlükləri nədən ibarətdir?

Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin Aqrar İnnovasiya Mərkəzinin direktoru Əkbər Abbasov AZƏRTAC-a açıqlamasında bildirib ki, “ağıllı kənd təsərrüfatı” Üçüncü Yaşıl İnqilab adlandırılan müasir informasiya və kommunikasiya texnologiyalarının (İKT) kənd təsərrüfatına tətbiqinə əsaslanır. Bitkiçilikdə və genetik tədqiqatlar sahəsində inqilablardan sonra Üçüncü Yaşıl İnqilab dəqiq avadanlıq, Əşyaların İnterneti (IoT), sensorlar və aktuatorlar, pilotsuz uçan aparatlar (PUA, dronlar), robot texnikası, coğrafi mövqeləşdirmə sistemləri, Big Data kimi İKT həllərinin birgə tətbiqinə əsaslanaraq bütün əkinçilik sahələrini əhatə edir. “Ağıllı kənd təsərrüfatı” dəqiq və səmərəli yanaşma ilə daha məhsuldar və davamlı kənd təsərrüfatı məhsulu istehsalı üçün böyük potensiala malikdir.

Əkbər Abbasov deyib: “Ağıllı kənd təsərrüfatı” fermerlər tərəfindən daha düzgün qərarların qəbul edilməsi, dəqiq idarəçilik, resursların qənaətli istifadəsi və bu kimi digər amilləri özündə ehtiva edərək, aşağıdakı texnoloji sahələrlə sıx bağlıdır.

İdarəetmə Məlumat Sistemləri - hər hansı bir təsərrüfatın fəaliyyətini və funksiyalarını yerinə yetirmək üçün lazımi məlumatların toplanması, emalı, saxlanması və yayılması üçün planlaşdırılan sistemdir.

Dəqiq kənd təsərrüfatı - verilənlərin effektiv istifadəsi ilə ətraf mühitə ən az təsirlə iqtisadi səmərənin artırılması. Buraya qərar vermək üçün dəstək sistemləri, həmçinin dronlar və peyklərdən əldə edilmiş görüntülər, GPS və GNSS sistemlərindən alınmış məlumatlar əsasında xəritələrin formalaşdırılması, tələbata uyğun olaraq minimum resurslar əsasında maksimum nəticənin əldə olunması daxildir.

Kənd təsərrüfatı avtomatlaşdırması və robototexnika - robototexnika, avtomatik idarəetmə və süni intellekt üsullarını, o cümlədən “farmbot” və “farmrobotlar”ın kənd təsərrüfatı istehsalının bütün səviyyələrində tətbiqi.

Onun sözlərinə görə, nə qədər mürəkkəb görünsə də, “ağıllı kənd təsərrüfatı” sistemləri yalnız iri fermer təsərrüfatları üçün nəzərdə tutulmayıb. Xüsusilə kiçik ailə fermer təsərrüfatlarında qeyd olunan üsulların tətbiqi yüksək məhsuldarlıq əldə etməyə, həmçinin orqanik məhsul istehsalını təşviq etməyə zəmin yaradır.

Qeyd edək ki, Dövlətyarlı kəndində salınacaq “ağıllı kənd” layihəsində yaşıl və alternativ enerjinin, “ağıllı idarəetmə” sisteminin tətbiqi də nəzərdə tutulur. Layihəyə əsasən üç, dörd və beşotaqlı olmaqla, ümumilikdə ilkin mərhələdə 450 evin inşası nəzərdə tutulub. Burada, həmçinin məktəb və uşaq bağçası tikiləcək, kəndin mərkəzində meydan salınacaq, bazar yaradılacaq. Kəndin ətrafında isə “ağıllı kənd təsərrüfatı” sahəsi olacaq. Beləliklə, sakinlərin rahat yaşaması və kənd təsərrüfatı ilə məşğul olması üçün bütün zəruri işlər həyata keçiriləcək.

Xarici investisiya əsasında alternativ enerji həlləri məqsədilə günəş paneli tarlası da salınacaq. İnvestisiya layihəsinin gücü 50 meqavat olacaq. Tarlada 20 daimi iş yeri yaradılacaq.

Kənddə biznes layihələri də icra olunacaq. Burada kartofçuluq dəyər zənciri üzrə müəssisələrin yaradılması planlaşdırılır. Bu müəssisələrdə 40 daimi, 300-dək mövsümi iş yeri açılacaq.

Kənddə Köndələnçay su anbarı əsasında “ağıllı akvakultura sistemləri”nin tətbiqi hesabına ixracyönümlü balıqçılıq təsərrüfatının qurulması da nəzərdə tutulub. Həmçinin quşçuluq təsərrüfatı yaradılacaq, ilkin mərhələdə 85 daimi iş yeri olacaq.

“Ağıllı turizm həlləri”nin tətbiqi vasitəsilə kənd turizm infrastrukturunun formalaşdırılması və otel infrastrukturunun yaradılması da planlaşdırılıb.