Bakı, 26 fevral, AZƏRTAC

İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı Gənclər Forumunun (İƏGF) Bakıda yerləşən Avrasiya üzrə Regional Mərkəzi, Macarıstanın Subyektiv Dəyərlər Fondu və Budapeştdə yerləşən Soyqırımı və Kütləvi Qırğınların Qarşısının Alınması Fondunun birgə təşkilatçılığı ilə “Xocalı ağrısından gələcəyə baxış” mövzusunda onlayn beynəlxalq konfrans keçirilib.

İƏGF-dən AZƏRTAC-a bildiriblər ki, faciənin 29-cu ildönümündə soyqırımı qurbanlarının xatirəsinin yad olunması məqsədilə “Xocalıya ədalət!” kampaniyası çərçivəsində keçirilən təbirdə beynəlxalq tədqiqatçılar və ekspertlər çıxış ediblər. Konfransa ABŞ-dan olan mütəxəssis Sara Bouman və beynəlxalq film prodüseri Tyaqi Pallava moderatorluq ediblər.

Tədbirin açılış hissəsində İƏGF-nin Avrasiya üzrə Regional Mərkəzinin baş direktoru Elməddin Mehdiyev 29 il əvvəl Xocalıda Ermənistan silahlı qüvvələrinin dinc azərbaycanlı əhaliyə qarşı törətdiyi cinayətin miqyasından və təmsil etdiyi qurumun “Xocalıya ədalət!” kampaniyasının hədəfləri istiqamətində gördüyü işlərdən bəhs edərək bu tərz konfransların faciə haqda geniş məlumatın dünya ictimaiyyətinə çatdırılması baxımından vacibliyini vurğulayıb. Soyqırımı və Kütləvi Qırğınların Qarşısının Alınması Fondunun sədri və soyqırımlar üzrə beynəlxalq ekspert Gyorqi Tatar çıxışında Fondun dünyada, o cümlədən Avropa qitəsində etnik nifrətə qarşı mübarizə zəminində fəaliyyət apardığını nəzərə çatdırıb. O, münaqişə aparan tərəflər arasında dialoqun zəruriliyini vurğulamaqla yanaşı, “Ədalətsiz sülh olmur” tezisini xatırladıb və Xocalı faciəsi ilə bağlı Beynəlxalq Cinayət Məhkəməsinin müvafiq addımlar atmalı olduğunun vacibliyini bildirib.

Faciədən bir neçə gün sonra İngiltərənin “Independent” qəzetində Xocalıda baş verənlər haqda məqaləsi dərc edilən və o zaman qəzetin Cənubi Qafqaz üzrə müxbiri olan Helen Uoumakın xahişi ilə onun 1992-ci ildə nəşr edilən məqaləsi konfrans iştirakçıları üçün oxunub. Məqalədə jurnalist bir gün ərzində qətl edilən insanların sayından, yaralı qadın və uşaqların çəkdiyi əzablardan dəhşətə gəldiyini vurğulayıb.

ABŞ-ın Sahil Karolina Universitetinin professoru Kristofer Qann konfransın ilk panelində çıxış edərək erməni terror təşkilatlarının keçən əsr boyunca azərbaycanlılara və türklərə qarşı törətdikləri cinayətlərdən və apardığı tədqiqata əsasən XX əsrin 80-ci illərinin ən fəal erməni terrorçuların 1990-cı illərin əvvəllərində Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsinə gəldiklərini bildirib. Xocalı kimi dəhşətli bir qətliamın baş verməsində məhz belə soyuqqanlı və amansız terroristlərin iştirakının da rol oynadığı qeyd olunub.

Xocalıdan olan Nərmin İbrahimova hadisə zamanı uşaq olmasına baxmayaraq, faciənin sağ qalanlarda ağır travma və sarsıntı qayıtdığını və faciənin dəhşətini bütün həyatı boyu yaşadığını qeyd edərək Xocalı cəlladlarının ən qısa zamanda beynəlxalq səviyyədə mühakimə olunmasının həyatda qalanların qismən rahatlıq tapmasına və ədalətin bərqərar olmasına xidmət edəcəyini bildirib.

ABŞ-dan olan siyasi şərhçi və aparıcı, “Dağlarda cinayət” kitabının müəllifi Raul Loveri Contreras Azərbaycana gələrək faciə zamanı əsir götürülən Xocalı sakinləri ilə görüşdüyünü qeyd edib, xüsusilə, qadınların və uşaqların başına gələn müsibətlərdən dəhşətə gəldiyini bildirib. R.Contreras, həmçinin 44 günlük ikinci Qarabağ müharibəsinin nəticələrinə də toxunaraq, Azərbaycanın ərazilərini işğaldan azad etməsinin bölgənin gələcək inkişafı üçün əhəmiyyətli olduğunu vurğulayıb.

Konfransın ikinci panelində hüquqşünas və insan hüquqları müdafiəçisi Fahmida Faiza Xocalı faciəsinin hüquqi aspektlərindən bəhs edərək faciənin beynəlxalq səviyyədə müvafiq hüquqi qiymət almasının vacibliyini vurğulayıb.

Subyektiv Dəyərlər Fondunun sədri Marsel Lorints 1990-cı illərin əvvəllərində Qarabağın işğalı ilə bölgədəki sülhün yox edilməsindən, Xocalı kimi müharibə cinayətinin xalqlar arasında uçurum yaratmasından və gələcəkdə dayanıqlı sülhə nail olmaq üçün bu cinayətin lazımi səviyyədə tanınmasının vacibliyindən bəhs edib.

İƏGF-nin Avrasiya üzrə Regional Mərkəzinin əməkdaşı Sevinc İsgəndərova “Xocalıya ədalət!” beynəlxalq məlumat və təşviqat kampaniyası haqqında xüsusi təqdimatla çıxış edərək kampaniya çərçivəsində 2008-ci ildən etibarən həyata keçirilən layihələr haqda məlumat verib.

Sonda konfrans iştirakçıları “Xocalıya ədalət!” kampaniyası çərçivəsində yeni hazırlanmış “Xocalı nişanəsi” adlı sənədli filmə tamaşa ediblər.