Gəncə, 17 fevral, Elcan Məmmədov, AZƏRTAC

Azərbaycanda səfərdə olan Türkiyənin kənd təsərrüfatı sığortaları sistemi - TARSİM təşkilatının İdarə Heyətinin sədri Kərim Üstünün və Aqrar Sığorta Fondunun İdarə Heyətinin sədri Fuad Sadıqovun rəhbərliyi ilə hər iki qurumun nümayəndələri Gəncə şəhərində Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetində (ADAU) görüş keçiriblər.

AZƏRTAC-ın bölgə müxbiri xəbər verir ki, görüşdə Türkiyədə və Azərbaycanda tətbiq edilən aqrar sığorta modeli, sığortanın tətbiqi prosesi, bununla bağlı yeniliklər, ortaya çıxan problemlər və onun həlli yolları müzakirə edilib. Eləcə də aqrar sahədə təhsil alan tələbələrin aqrar sığorta mexanizmindən yüksək gəlir əldə etmək imkanları barədə məlumat verilib.

Tədbirdə çıxış edən ADAU-nun rektoru, AMEA-nın müxbir üzvü, professor İbrahim Cəfərov aqrar sektorun Azərbaycan iqtisadiyyatı və ərzaq təhlükəsizliyi baxımından əhəmiyyətindən danışıb. Rektor deyib ki, son illər ölkədə kənd təsərrüfatının inkişafı üçün ciddi addımlar atılır, paralel olaraq bu sahəyə yatırılan investisiyaların qorunmasına da ehtiyac yaranıb. Bu məqsədlə ölkədə ilk dəfə olaraq aqrar sığorta mexanizmi yaradılıb. Fermerlərin və təsərrüfatların risklərdən qorunması üçün aqrar sığorta mühüm yer tutur.

ADAU-nun Maliyyə və iqtisadi nəzəriyyə kafedrasının müdiri Məhərrəm Hüseynov müasir dövrdə aqrar sığortanın əhəmiyyətini, onun fermerlər və ölkə iqtisadiyyatı üçün rolunu qeyd edib. M.Hüseynov Azərbaycanda Türkiyə təcrübəsi ilə aqrar sığortanın tətbiqinin mühüm hadisə olduğunu deyərək, bu sahənin daha da inkişaf etdirilməsini, yeni aqrar sığorta məhsullarının yaranmasının vacib olduğunu bildirib.

TARSİM-in İdarə Heyətinin sədri Kərim Üstün bildirib ki, hazırda Türkiyə Avropada ən çox kənd təsərrüfatı məhsulu ixrac edən ölkədir. Əkin sahələrinin həcminə görə, Türkiyə dünyada 4-cü yeri tutsa da, kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracı baxımından dünyada ilk onluqdadır. Belə böyük və sürətli inkişaf edən sahənin qorunması üçün aqrar sığorta mexanizmi ən mühüm vasitədir.

TARSİM İdarə Heyətinin sədr müavini Mete Güler Türkiyənin aqrar sığorta sistemi və onun iş prinsipi, əhatə etdiyi risklər və məhsullar barədə məlumat verib. Bildirib ki, Türkiyədə aqrar sığortanın tətbiqində əldə edilən təcrübə və müasir yanaşmalar Azərbaycandakı aqrar sığorta mexanizmində də tətbiq edilib. Azərbaycanda ilkin nəticələr aqrar sığortanın uğurla tətbiq olunduğunu göstərir.

Tədbirdə çıxış edən və sualları cavablandıran Aqrar Sığorta Fondunun İdarə Heyətinin sədri Fuad Sadıqov bildirib ki, hazırda ölkə üzrə fermerlərin qarşılaşdığı əsas risklərin əksəriyyəti sığortalanır. Bura dolu, subasma, yanğın, donvurma və sair aiddir. Onun sözlərinə görə, statistik təhlillər göstərir ki, Azərbaycanda sel-su basma üzrə ən böyük risk olan ərazi Şəki-Zaqatala zonasıdır. Dolu riski isə ən çox ölkənin Qərb bölgəsi, Gəncə-Qazax zonasındadır.

Suallara cavab verən ASF rəhbəri aqrar sığorta tariflərinin formalaşması və onların regionlar üzrə fərqlənməsinin səbəblərini izah edib.

O qeyd edib ki, 2022-ci ildə bitkiçilik məhsulları üzrə yığılan sığorta haqları müqabilində il ərzində baş verəcək hadisələr qarşılanacaq və fermerlərə dəyən zərər kompensasiya ediləcək. Heyvandarlıq müqavilələrinin isə əksəriyyəti 3 illik müddətə bağlandığına görə, yığılan sığorta haqları 2024-cü ilədək müddətə verilən riskləri qarşılayacaq.

TARSİM İdarə Heyətinin üzvü Bekir Engürülü ABŞ və İspaniyanın aqrar sığorta mexanizmlərini müqayisə edərək, Türkiyə və Azərbaycanın məhz İspaniya modelinə üstünlük verməsinin səbəblərini izah edib. Bildirib ki, bəzi ölkələrdə indeks əsaslı aqrar sığorta tətbiq edilsə də, onun məqsədəuyğun olub-olmaması və fermerlərin zərərlərini lazımınca qarşılayacağı müzakirə mövzusudur. Belə ki, bu sistemin tətbiq edildiyi bəzi ölkələrdə fermerlər sistemdən o qədər də razı qalmayıblar.

TARSİM-in İdarə Heyətinin üzvü və baş meneceri Serpil Günal Türkiyədə fermerlərin ən çox zərər çəkdiyi riskləri sadalayıb. Onun sözlərinə görə, zərərlərə görə ən çox ödənişlər donvurma-şaxtavurma, dolu yağması və quraqlıq riskləri üzrədir. Təkcə quraqlıq üzrə ödənişlər bütün ödənişlərin yalnız 10 faizini təşkil edir. Bu mənada hazırda təqdim edilən sığorta paketi fermerlərin qarşılaşdığı əsas risklərin əksəriyyətini qarşılayır.

Tədbirdə müstəqil aqrar sığorta ekspertlərinin işi geniş müzakirə edilib. Belə ekspertlərdən biri, baytarlıq mütəxəssisi Sinan Həsənov ekspert hazırlanması prosesi, ekspertin fəaliyyəti barədə məlumat verərək, müstəqil ekspertlərin yüksək gəlir əldə etmək imkanlarının olduğunu bildirib.