Minsk, 10 yanvar (AZƏRTAC). Bu günlərdə Belarusun nüfuzlu “SB-Belarus seqodnya” (www.sb.by) qəzeti Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunun və onun çərçivəsində AZƏRTAC-ın İTAR-TASS ilə birlikdə təşkil etdiyi “dəyirmi masa”nın iştirakçısı olmuş tarix elmləri doktoru Kiril Şevçenkonun “Xəzər sahillərinin incisi” adlı məqaləsini dərc etmişdir.

Müəllif yazır: “Bakının füsunkarlığı elə səmada ikən, təyyarə aeroporta enməyə başlayarkən hiss olunur, illüminatordan Xəzər dənizinin sahilində yerləşən böyük bir şəhərin valehedici mənzərəsi açılır. Təpəlik landşaftı Azərbaycanın paytaxtına xüsusi gözəllik verir, elə bil şəhər pillə-pillə dənizə tərəf aşağı enir.

Bakıya gələn qonaqlar haqlı olaraq müxtəlif dövrlərin və sivilizasiyaların qovuşuğunda yerləşən şəhər adlandırılan Azərbaycan paytaxtı ilə tanış olarkən maraqlı yeniliklərlə qarşılaşır, unudulmaz hisslər keçirirlər. Uzaq qədimliklə müasirliyin, Qərblə Şərqin qəribə üzvi birləşməsi Bakıda xüsusi kolorit və ab-hava yaratmışdır. Orta əsrlərdə Asiya ilə Avropanı birləşdirən məşhur Böyük İpək Yolunun mühüm bir hissəsi olmuş və sonradan Rusiya imperiyasının neft hasilatı mərkəzindən gənc müstəqil dövlətin paytaxtınadək böyük təkamül yolu keçmiş bu şəhərin zəngin tarixi Bakının simasına və onun sakinlərinin xarakterinə ciddi təsir göstərmişdir”.

K.Şevçenko fikirlərini davam etdirərək yazır ki, hətta Avropanı və Asiyanı gəzib dolaşmış, qədim abidələrin ən tələbkar və məharətli bilicisi belə Köhnə Bakının qala divarlarına, gümbəzlərinə, minarələrinə və sahilə tərəf uzanan dolanbac küçələrinə valeh olar. Vaxtilə qorxunc və alınmaz istehkam olmuş bu qala indi sülhsevər və əmin görünür. Bakının rəmzinə çevrilmiş məşhur Qız qalası və Şirvanşahlar sarayı Azərbaycan paytaxtının memarlıq incilərinə aid edilir. Yerli bakılılar “Brilyant əl” adlı sovet filmindən ən məşhur səhnələrin çəkildiyi küçəni də qədim şəhərin qonaqlarına həvəslə göstərirlər. Yuri Nikulinin ifa etdiyi obrazı - sürüşüb qolunu sındırmış uğursuz vətəndaş Qorbunkovu qaçaqmalçıların çəkib içəri saldıqları evin qapısı da olduğu kimi qalmışdır. Burada kişilərin küçədə asudə vaxt keçirmək, çay içib nərd oynamaq ənənəsi də qədim Bakıya ev rahatlığı və koloriti verir.

Orta əsr memarlığının çoxsaylı abidələri ilə yanaşı, hər cür zövqü oxşayan böyük sayda teatr və muzeylər də Bakıya gələn qonaqları valeh edir. İçərişəhərin ərazisində yerləşən Miniatür kitab muzeyi ən qeyri-adi muzeydir. Burada Avropa və Asiyadan gətirilmiş müxtəlif dövrlərin miniatür kitablarından ibarət gözəl kolleksiya toplanmışdır, özü də ən zəngin ekspozisiyalardan biri Belarusun ekspozisiyasıdır. Muzeyin əməkdaşları Belarus-Azərbaycan mədəni əlaqələrinin inkişafına böyük töhfəsinə görə bu nadir muzeyin banisi Zərifə Salahovanı mükafatlandırmış Belarus Prezidenti A.Lukaşenkonun təşəkkürnaməsini xüsusi qonaqpərvərliklə qarşıladıqları belaruslu qonaqlara həvəslə nümayiş etdirirlər. Altı min kitab fondu olan bu muzeyin eksponatları Zərifə Salahovanın 30 il ərzində topladığı şəxsi kolleksiyasını təmsil edir.

Son illər öz ənənəvi simasını büsbütün dəyişmiş Azərbaycan paytaxtının sosial-iqtisadi inkişafında yeni sürətli sıçrayış dövrü olmuşdur. Müasir Bakı Azərbaycanın əzəmətli tərəqqisinə sübutdur. Şəhərdə paralel surətdə iki proses gedir: yeni Bakının dinamik tikintisi və şəhərin köhnə məhəllələrinin bərpası və abadlaşdırılması. Bu gün Bakı supermüasir göydələnlərin və ən yeni texnologiyalarla tikilmiş sarayların, biznes mərkəzlərinin göz oxşayan zəngin kolleksiyasıdır. Bu yaxınlarda “Eurovision” müsabiqəsinin keçirildiyi gözəl “Baku Crystal Hall” bakılıların xüsusi qürur obyektidir. Yeri gəlmişkən qeyd edək ki, bu müsabiqənin təşkili və keçirildiyi yer hətta ən nəfis zövqlü Qərb turistlərini də heyran etmişdir. Müasir Bakının digər möhtəşəm abidəsi üç nəhəng supermüasir qüllə - səmaya doğru uzanan böyük alov dilləri şəklində tünd rəngli şüşədən tikilmiş göydələnlərdir. Şəhərin mərkəzində, hündür yerdə ucaldılmış bu göydələnlərin rəngbərəng işıqları axşamlar çox gözəl görünür, onları şəhərin hər yerindən görmək mümkündür. Gecələr nəfis işıqlandırma və illüminasiya Azərbaycanın paytaxtını nağıl şəhərinə çevirir. Şəhərin işıqları Xəzərin sularında əks olunaraq gözəl rəngli mozaika yaradır.

Şəhərdə təkcə yeni binaların tikintisinə deyil, köhnə yaşayış fondunun təzələnməsinə də böyük diqqət yetirilir və bu iş orijinal şəkildə, məharətlə edilir. Hətta köhnəlmiş biçimsiz “xruşşovkalar” da yerli karxanaların açıq rəngli üzlük daşı ilə bəzədildikdən sonra yaraşıqlı və etibarlı görkəm alır.

Müəllif yazır ki, son vaxtlar şəhərin sürətli inkişafı daha çox Azərbaycanın sanballı neft gəlirləri ilə izah edilir, lakin neftdən gələn dollarlar təkcə paytaxtın deyil, həm də bölgələrin və sosial sahələrin inkişafına sərf edilir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 2012-ci il oktyabrın 4-də Bakı Beynəlxalq Humanitar Forumunda çıxış edərkən demişdir ki, hələ bir neçə il bundan əvvəl Azərbaycanın yoxsulluq həddindən aşağı səviyyədə yaşayan sakinlərinin sayı 40 faizə çatırdısa, hazırda bu rəqəm 7 faizə enmişdir. Belə statistika Azərbaycan rəhbərliyinin sosialyönümlü siyasətinin bəhrələrini aydın şəkildə nümayiş etdirir. Prezident İlham Əliyev Beynəlxalq Humanitar Forumdakı çıxışında bu siyasətin əhəmiyyətindən danışarkən qeyd etmişdir ki, “qara qızılı insan kapitalına çevirmək” ölkəmizin qarşısında duran başlıca məqsəddir.

Neft resurslarından dövlətin sürətlə modernləşdirilməsi üçün istifadə edən Azərbaycan rəhbərliyi, eyni zamanda başa düşür ki, maksimum qısa müddətdə neft asılılığından uzaqlaşmaq və iqtisadiyyatı şaxələndirmək lazımdır. Ölkənin belə prioritetləri iqtisadiyyat sahəsində Azərbaycan ilə Belarus arasında artıq uğurla başlanmış əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün gözəl şərait yaradır. Bu sahədə ilk iri layihə - Gəncə şəhərindəki avtomobil zavodunda traktorquraşdırma istehsalı müvəffəqiyyətlə və dinamik inkişaf edir. Lakin qarşılıqlı faydalı əməkdaşlıq üçün imkanlar daha çoxdur və hələlik bu imkanlardan yetərincə istifadə olunmur. Bununla belə, traktorquraşdırma üzrə birgə Belarus-Azərbaycan layihəsinin uğuru Azərbaycanın tərəfdaşlarının Belarus maşınqayırma məhsuluna yüksək qiymət verdiklərini, həmçinin Azərbaycan tərəfinin ən müxtəlif istiqamətlərdə Belarus ilə işgüzar əməkdaşlığın daha da inkişaf etdirilməsinə çox böyük maraq göstərdiyini nümayiş etdirir. Azərbaycan biznesmenlərindən birinin dediyinə görə, Belarus maşınqayıranları ilə əməkdaşlıq Azərbaycan sənayesinin texnoloji səviyyəsini qorumağa imkan verir və Azərbaycan iqtisadiyyatının şaxələndirilməsinə yaxşı zəmin yaradır.

Son vaxtlar Azərbaycanda təkcə iqtisadi sahədə deyil, həm də humanitar sahədə MDB ölkələri ilə əməkdaşlığın inkişaf etdirilməsinə maraq artır. Məsələn, bir neçə il bundan əvvəl Bakıda Moskva Dövlət Universitetinin filialı açılmışdır. Bu filial sanballı reputasiyaya malikdir və yerli gənclər arasında böyük populyarlıq qazanmışdır.

Məqalədə daha sonra deyilir: “Əzəmətli və füsunkar Bakı təkcə qədim və müasir memarlıq şəhəri deyil, həm də yaraşıqlı parkları, baxımlı bağları və gözəl gül kompozisiyaları olan bir şəhərdir. Azərbaycanın nəhəng resursu təkcə neft deyil, həm də onun zəngin tarixi-mədəni irsidir və bu irs şübhəsiz, ölkənin inkişafında getdikcə daha mühüm rol oynayacaqdır. Azərbaycanın ən başlıca sərvəti isə onun Bakını öz əməyi ilə Xəzərin sahilində inciyə çevirmiş səmimi, mehriban və qonaqpərvər insanlarıdır. Qədim müdrik yunanlar belə hesab edirdilər: “Dövlətlər o zaman tərəqqi edir ki, insanlar ağac əksinlər, onun kölgəsində dincələ bilsinlər”.

K.Şevçenko məqaləsinin sonunda yazır: “Müasir Bakıda baş verən hadisələr inandırıcı şəkildə təsdiq edir ki, belə bir şəhərin paytaxtı olduğu ölkə tərəqqi yolu ilə inamla irəliləyir”.

Zeynal Ağazadə

AZƏRTAC-ın xüsusi müxbiri

Minsk