Bakı, 19 sentyabr (AZƏRTAC). Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2012-ci il 19 aprel tarixli Fərmanına əsasən, ümumi təhsili həyata keçirən təhsil müəssisələrində ümumtəhsil fənləri üzrə istifadə edilən dərsliklərin, dərs vəsaitlərinin və digər tədris vasitələrinin elmi-metodiki monitorinqinin həyata keçirilməsi Tələbə Qəbulu üzrə Dövlət Komissiyasına (TQDK) həvalə olunmuşdur.

Fərmanın icrası ilə əlaqədar olaraq TQDK tərəfindən yeni təhsil proqramları (kurikulum) əsasında hazırlanmış I-V sinif, həmçinin hələlik qüvvədə olan tədris proqramları əsasında hazırlanmış və istifadədə olan yuxarı sinif dərsliklərinin elmi-metodiki monitorinqi aparılmışdır.

TQDK-dan AZƏRTAC-a bildirmişlər ki, bununla bağlı görülmüş işlər bir neçə mərhələni əhatə etmişdir. Birinci mərhələ dərslik müəllifi olmayan mütəxəssislərin sırasından ekspertlərin hazırlanmasıdır.

Pedaqoji ictimaiyyətin nümayəndələrindən dərsliklərə dair informasiyanın toplanması məqsədi ilə TQDK-nın saytında xüsusi [email protected] ünvan yaradılmış və pedaqoji ictimaiyyətdən irad və təkliflərinin bu ünvana göndərilməsi xahiş olunmuşdur. Hazırda bu ünvana I-XI sinif dərslikləri barədə 10 minə yaxın qeyd və təklif daxil olmuşdur. Eyni zamanda, müvafiq fənn müəllimlərinin elmi-metodik seminarları təşkil olunmuş, seminarlarda Bakı və Sumqayıtdan olan müəllimlər, mütəxəssislər, metodistlərlə yanaşı, TQDK-nın Naxçıvan, Gəncə, Şəki, Lənkəran, Quba və Ağcabədi regional bölmələri ilə yaradılan videobağlantı əsasında bölgələrin, Biləsuvar rayonundan “Skype” vasitəsilə Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı Mübariz İbrahimov adına liseyin müəllimləri, metodistləri iştirak edərək qeyd və təkliflərini bildirmişlər.

Dərslik müəllifi olmayan ekspertlər tərəfindən dərsliklərin ilkin ekspertizasının keçirilməsi monitorinqin üçüncü mərhələsidir. Dördüncü mərhələ özündən əvvəlki iki mərhələnin nəticələrinin, o cümlədən ictimaiyyətin və ekspertlərin rəylərinin müqayisəsidir.

Monitorinqin beşinci mərhələsində müqayisəli təhlilin nəticələri ümumi açıq müzakirəyə çıxarılmışdır. İnternetdə canlı yayımlanan bu müzakirələrdə dərslik müəllifləri, Təhsil Nazirliyinin müvafiq sahə üzrə nümayəndələri, Dərslikləri Qiymətləndirmə Şurasının (DQŞ) sədri, ekspertləri, Təhsil Problemləri İnstitutu və Kurikulum Mərkəzinin mütəxəssisləri, Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin, Bakı Dövlət Universitetinin, Azərbaycan Müəllimlər İnstitutunun müəllimləri iştirak etmişlər.

Monitorinqin altıncı mərhələsində ümumi müzakirələrdə səslənən fikir, irad və təkliflər nəzərə alınmaqla tərtib olunmuş rəylər dərslik müəlliflərinə təqdim olunmuş, onlar iradlarla razılaşıb-razılaşmadıqlarını bildirmişlər.

Dərslik müəlliflərinin cavabları monitorinqin yeddinci mərhələsində müstəqil ekspertlər tərəfindən təhlil edilmişdir.

Müstəqil ekspertizada AMEA-nın nümayəndələri, ali təhsil müəssisələrinin metodika kafedralarının mütəxəssisləri, ümumtəhsil müəssisələrinin müəllimləri, yaş psixologiyası üzrə ixtisaslaşan psixoloqlar iştirak etmişlər.

Beləliklə, görülmüş işlərin nəticəsində hazırlanmış yekun rəylər müəlliflərə və Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinə göndərilməklə yanaşı, www.tqdk.gov.az saytında da yerləşdirilmişdir.

Dərsliklərin, dərs və digər tədris vasitələrinin elmi-metodik monitorinqinin təşkili üçün AMEA-nın müvafiq şöbəsinin əməkdaşları 2012-ci il oktyabrın 30-31-də Qazaxıstanın paytaxtı Astanada, cari il fevralın 19-dan 23-dək Rusiya Federasiyasının paytaxtı Moskvada, martın 28 –dən aprelin 1-dək isə yenə də Astanada beynəlxalq müşavirələrdə iştirak etmişlər. Bu müşavirələrdə ABŞ, Türkiyə, Böyük Britaniya, Fransa, Macarıstan, Rumıniya, Avstriya, Fransa, Polşa və Ukraynadan nümayəndələr iştirak etmişlər. Həmin dövlətlərin bu sahədəki təcrübələri öyrənilmişdir.

Dərsliklər yeni təhsil proqramları (kurikulum) əsasında hazırlandığından, bu işdə təcrübənin azlığının, hələ kurikulumu tam mənimsəmiş müəllif korpusu və dərslikləri qiymətləndirən yetkin ekspertlərin formalaşdırılmasının zamana və bu sahədə ciddi addımların atılmasına ehtiyac vardır. Eyni zamanda, dərsliklərin istifadəsi 4 il üçün nəzərdə tutulduğundan onların müddətinin bitməsi, monitorinqi nəticəsində hazırlanmış yekun rəylərdəki irad və təkliflərin nəzərə alınması üçün də müəyyən vaxt lazımdır.

Odur ki, yeni dərsliklər çap edilənədək yaranmış vəziyyətdən mümkün çıxış yollarından biri kimi Təhsil Nazirliyi ilə birgə dərsliklərdəki düzəlişlərin izahına həsr edilmiş elektron “Dərslik portalı”nın yaradılması təklif edilir. Həmin portalda TQDK tərəfindən ümumi təhsili həyata keçirən təhsil müəssisələrində istifadə edilən dərsliklərin, dərs vəsaitlərinin və digər tədris vasitələrinin aparılmış elmi-metodik monitorinqi nəticəsində hazırlanmış yekun rəylərin yerləşdirilməsi nəzərdə tutulur. Qeydiyyatdan keçərək portalda yerləşdirilmiş rəylərlə bağlı sorğulara Təhsil Nazirliyi tərəfindən dərslik müəlliflərinin, TQDK tərəfindən isə monitorinqdə iştirak etmiş ekspertlərin mütəmadi olaraq lazımi izahatlar verməsi məqsədəmüvafiq hesab edilir.

Həmçinin tədris prosesində yeni təhsil proqramları (kurikulum) əsasında hazırlanmış və ilk dəfə nəşr olunmuş dərslik və dərs vəsaitlərinin bölmələri, fəsilləri üzrə materiallar keçildikcə onlara dair qeyd və təkliflər portalda hissə-hissə yerləşdiriləcəkdir. Müvafiq materiallara dair portala təkliflər daxil olarsa həmin fikirlərin mütəmadi olaraq açıq müzakirələrə çıxarılması, müzakirələrin internetdə canlı yayımlanması, bu barədə portalda məlumat verilməsi və fənn müəllimləri ilə əks-əlaqə yaradılması da nəzərdə tutulur.

“Dərslik portalı”nın istifadəçiləri qeydiyyatdan keçərkən şəxsiyyət vəsiqəsinin seriyası və PİN kodunu müvafiq sahələrə daxil etməlidirlər.

İstifadəçinin sistemə daxil etdiyi məlumatların təsdiqi, “Giriş-çıxış və qeydiyyat” idarələrarası avtomatlaşdırılmış məlumat-axtarış sistemi vasitəsilə həyata keçiriləcəkdir.