- Möhtərəm həmkarlar və qonaqlar!

Tarixdə çox az nümunələrə rast gələrsən ki, elmi rəhbər istedadı və bacarığı, tükənməz əməksevərlik və qəlblərə hakim kəsilən nəzakət bir insanın simasında bu dərəcədə heyrətamiz şəkildə təcəssüm etmiş olsun. Akademik Zərifə xanımda məhz bütün bu keyfiyyətlər vəhdət şəklində var idi. Azərbaycan Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, əməkdar elm xadimi, tibb elmləri doktoru, görkəmli oftalmoloq alim Zərifə xanım Əliyevanın nurlu xatirəsi təkcə onun doğmalarına və yaxınlarına deyil, həm də həmkarlarına, Azərbaycan elmindəki çoxsaylı şagirdlərinə, onun şəfa verdiyi qədirbilən xəstələrinə son dərəcə əzizdir.

Dağların qolları, zirvələri bir silsilə təşkil etdiyi kimi, akademik Zərifə xanım Əliyeva da müasir Azərbaycan oftalmologiya elminin ən uca zirvələrindən biridir.

Hörmətli həmkarlar və qonaqlar!

Bu gün, akademik Zərifə xanım Əliyevanın 80 illik yubileyinə həsr olunmuş beynəlxalq elmi konfransda müxtəlif ölkələrdən gəlmiş qonaqlar elmi məruzələrlə çıxış edəcəklər. Onlar dünyada məşhur alimlərdir, akademik Zərifə xanımın keçmiş həmkarlarıdır. Bu alimlər indiyədək Azərbaycan oftalmoloqları ilə sıx əlaqə saxlayır və gənc elmi kadrlar hazırlanmasında fəal iştirak edirlər. İcazə verin, sizin adınızdan hörmətli qonaqlarımızı salamlayım və beynəlxalq konfransın işində yaxından iştiraka görə onlara dərin təşəkkürümüzü bildirim.

Zərifə xanım Əliyeva 1947-ci ildə Nəriman Nərimanov adına Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitutunu bitirdikdən və Moskvada Mərkəzi Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutunda oftalmolog ixtisasına yiyələndikdən sonra Azərbaycan Elmi Tədqiqat Oftalmologiya İnstitutunda işləmiş və ordinator vəzifəsindən bu institutun baş elmi əməkdaşı vəzifəsinədək böyük yol keçmiş, görkəmli mütəxəssis kimi yetişmişdir.

Zərifə xanım praktik həkim işini dərin elmi tədqiqatlarla uzlaşdıraraq, 1959-cu ildə “Traxomanın digər terapiya üsulları ilə kombinasiyada sintomisinlə müalicəsi” kimi aktual mövzuda namizədlik dissertasiyası müdafiə etmişdir. 1960-cı illərin əvvəllərindən görmə orqanlarının peşə patologiyası ilə bağlı, əslində, öyrənilməmiş problemlər üzrə elmi araşdırmalarla dərindən məşğul olmağa başlamışdır. Müxtəlif kimyəvi amillərin təsiri şəraitində işləyən şəxslərdə görmə orqanlarının klinik-fizioloji və morfohistoloji xarakteristikaları bir çox illər ərzində Zərifə xanımın elmi axtarışlarının əsas mövzusu olmuşdur. Çoxillik gərgin elmi tədqiqat işlərinin nəticəsi olaraq, Zərifə xanım 1976-cı ildə Moskvada, Helmholts adına Elmi Tədqiqat Göz Xəstəlikləri İnstitutunda doktorluq dissertasiyası müdafiə etmişdir. Çox böyük uğurla keçən bu müdafiədə mən də iştirak etmişəm. Bu dünya şöhrətli institutun görkəmli alimləri Zərifə xanımın tədqiqatını yüksək qiymətləndirdilər, alimin çoxillik gərgin zəhmətinin bəhrəsi olan bu işin monoqrafiya, tədris vəsaiti və metodik tövsiyə kimi nəşr olunmasını məsləhət gördülər.

Zərifə xanımın fəaliyyəti bir çox illər ərzində Əziz Əliyev adına Azərbaycan Dövlət Həkimləri Təkmilləşdirmə İnstitutu ilə bağlı olmuşdur. Burada o, ömrünün sonunadək əvvəlcə göz xəstəlikləri kafedrasının dosenti, sonra professoru və müdiri işləmişdir. Zərifə xanım doktorluq dissertasiyasını müdafiə etdikdən bir il sonra, yəni 1977-ci ildə oftalmologiya kafedrasının müdiri seçildi. 1977-ci ildə onun təşəbbüsü ilə Bakıda ilk dəfə olaraq Ümumittifaq Oftalmoloqlar Elmi Cəmiyyəti idarə heyətinin plenumu keçirildi. Özü də, bu forumun hazırlanması və keçirilməsi ilə bağlı işlərin əsas hissəsini Zərifə xanım öz üzərinə götürmüşdü. Kimya məhsulları istehsalı sahəsində göz xəstəliklərinin profilaktikasının öyrənilməsinə dair işlərinə görə Zərifə xanım SSRİ Tibb Elmləri Akademiyasının Averbax adına mükafatına layiq görüldü. Yeri gəlmişkən, Zərifə xanım bu yüksək mükafatla təltif edilmiş ilk qadın alim idi.

Zərifə xanımın 1983-cü ildə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının akademiki seçilməsi onun çoxillik səmərəli elmi tədqiqat işlərinə verilən yüksək qiymət idi. Professor Zərifə xanım Əliyevanın zəngin pedaqoji və elmi-əməli təcrübəsi onun professorlar Çurbina və Maşetova ilə birlikdə hazırladığı “Oftalmologiyanın aktual problemləri” monoqrafiyasında təcəssümünü tapmışdır. Zərifə xanım hələ 1980-ci ildə iridodiaqnostika problemlərinin tədqiqi ilə məşğul olmuşdur. Bu araşdırmalar nəticəsində o, Moskva alimləri ilə əməkdaşlıq şəraitində monoqrafiyalar yazmışdır.

Akademik Zərifə xanım Əliyeva öz ictimai borcunu dərindən başa düşməsi, alim-həkimin, səhiyyə xadiminin yüksək məsuliyyətini dərk etməsi, işə yaradıcı münasibəti ilə seçilirdi. Bütün bunlar oftalmoloq həmkarları, geniş ictimaiyyət arasında ona yüksək nüfuz qazandırmışdı. Zərifə xanım Əliyevanın həyatı bir çox cəhətdən layiqli örnək ola bilər.

Fürsətdən istifadə edərək, Azərbaycanda demokratiyanın qorunması üçün qısa müddətdə çox böyük işlər görmüş cənab Prezident Heydər Əliyevə dərin təşəkkürümü və minnətdarlığımı bildirmək istəyirəm. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyev bu gün digər ölkələrlə hərtərəfli dostluq münasibətlərinin yeganə təminatçısıdır. O, öz müdrik siyasi uzaqgörənliyi ilə başqa ölkələrlə əlaqələrimizi gündən-günə möhkəmləndirir.

Əziz həmkarlar!

Tale həyat amalı öz xalqına və Vətəninə xidmət etmək olmuş bu iki görkəmli şəxsiyyəti bir-birinə qovuşdurdu.

İcazə verin, Azərbaycanda səhiyyəyə göstərdiyi diqqət və qayğıya görə əziz Prezidentimizə tibb ictimaiyyəti adından, öz adımdan bir daha minnətdarlığımı bildirim.