Azərbaycan Dövlət İnformasiya Agentliyi

QAN YADDAŞI

Adil Əliyev: Heydər Əliyevin 1990-cı il 21 yanvar tarixli bəyanatı sovet rəhbərliyinin “islamçı kartı”nı məhv etdi

Adil Əliyev: Heydər Əliyevin 1990-cı il 21 yanvar tarixli bəyanatı sovet rəhbərliyinin “islamçı kartı”nı məhv etdi

Bakı, 19 yanvar, AZƏRTAC

Son yüz ildə Azərbaycan xalqının kollektiv və tarixi yaddaşını oyadan, yeniləyən və formalaşdıran ən mühüm amillərdən biri 1990-cı ilin 20 Yanvar hadisələri olub. SSRİ tarixində ilk dəfə idi ki, sovet ordusu sovet şəhərinə və sovet vətəndaşına qarşı bu miqyasda hərbi müdaxilə və faktiki olaraq müharibə etdi. Sovet ordusu Bakıya və Azərbaycana nəzarəti bərpa etdi. Lakin 20 yanvarda SSRİ Azərbaycanı strateji baxımdan birdəfəlik itirmiş oldu. Bu hadisə Azərbaycan xalqının yaddaşında elə bir iz buraxdı ki, bu gün də bir çox hadisə və proseslərə məhz 20 yanvar prizmasından baxırıq.

20 Yanvar həm məcazi, həm də hərfi mənada tarixi yaddaşımızı oyatdı. Şəhidləri dəfn etmək üçün qazılan məzar yerlərində Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dönəmindəki şəhidlərimizin qalıqları üzə çıxdı. Beləliklə, 70 il əvvəlki hadisələrlə bağlantı əmələ gəldi. Yetmiş il əvvəlki şəhidlərin qalıqlarının aşkar edildiyi eyni yerdə, eyni məkanda yeni şəhidlərimiz dəfn edildi. Yetmiş il əvvəl də şəhidlər azadlıq mübarizəmiz yolunda canlarını fəda etmişdilər, 20 yanvar şəhidləri də. Hər iki hadisələrdə erməni amili ciddi rol oynayıb.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu fikirləri Milli Məclis sədrinin müavini Adil Əliyev ifadə edib.

A.Əliyev qeyd edib ki, 1918-ci ilin martında erməni daşnak-bolşevik dəstələri azərbaycanlılara qarşı qırğın törədərək minlərlə insanı qətlə yetirdilər, faktiki olaraq Bakını və digər bölgələri işğal etdilər. Bakının erməni daşnak işğalından azad olunması zamanı 1918-ci ildə şəhidlər verdik. Onlar o zaman Çənbərəkənd qəbiristanlığı adlandırılan indiki Şəhidlər xiyabanında dəfn edilmişdilər. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti zamanı orada azərbaycanlı və türk şəhidlərin xatirəsini əbədiləşdirmək üçün abidə kompleksinin layihəsi hazırlanmışdı, lakin bu iş həyata keçirilməmişdi. Nəhayət, ümummilli lider Heydər Əliyev Türkiyə Prezidenti Süleyman Dəmirəlin iştirakı ilə abidə kompleksinin açılışını etdi. Şəhidlər xiyabanında yerləşən və “Türk şəhidliyi” kimi tanınan bu abidə kompleksi Ulu Öndərin “Bir millət, iki dövlət” fəlsəfəsinin ruhunun daşıyıcısıdır.

20 Yanvardan sonra Qarabağda işğalçılarla mübarizədə həlak olan həmvətənlərimiz, əsgərlərimiz də Şəhidlər xiyabanında dəfn edildi. Şəhidlər xiyabanı xalqımızın milli azadlığı və Qarabağ uğrunda canını fəda etmiş övladlarımızın son mənzilinə çevrildi. Bu, əslində, məntiqli idi. Çünki 20 yanvar qırğını ərəfəsində nümayişçilər Qarabağda baş qaldırmış erməni separatizminə qarşı etiraz səslərini qaldırırdılar.

ABŞ-ın “Newsweek” nəşri 1989-cu ilin dekabrında azərbaycanlıları milli azadlıq uğrunda mübarizəyə qalxdıqlarına görə “İlin xalqı” adlandırdı. Bu kontekstdə Bakıya qoşun yeridilməsi və dinc əhaliyə divan tutulması, ilk növbədə, Azərbaycan xalqına və digər respublikalara “ibrət dərsi” verərək onları qorxutmaq və susdurmaq idi. Amma bu əks effekt yaratdı. Azərbaycan xalqı bu hadisədən daha qorxmaz və daha birləşmiş halda çıxdı. Müsəlman, yəhudi və xristian dini liderləri bir araya gələrək milyonlarla insanın iştirak etdiyi dəfn və matəm mərasimində şəhidlərin ruhuna dualar etdilər.

Bu fonda 20 yanvar hadisələrinin faciəli tərəflərindən biri xalqın bu cür birlik, fədakarlıq və qəhrəmanlıq nümayiş etdirdiyi halda respublika rəhbərliyi və etiraz nümayişlərinə rəhbərlik edənlərin səriştəsizliyi və onların arasında əsil liderin olmaması idi. Bunu nəzərə alan ovaxtkı SSRİ rəhbərliyi həmin amildən istifadə edərək dinc nümayişlərə başqa don geyindirməyə və xalqa qarşı ordunun istifadə edilməsinə haqq qazandırmağa çalışırdı. O məqsədlə İslam fundamentalizmi kartı ortaya atıldı. Hərçənd o zaman dünyada İslam fundamentalizmi mövzusu indiki qədər aktual deyildi, bu məsələ 2001-ci il 11 sentyabr hadisələrindən sonra gündəmə çevrilmişdir. Xüsusən də SSRİ-də qapalı ölkə, ateizmin rəsmi ideologiya və dinin ictimai həyatda minimum səviyyədə olduğunu, və etiraz nümayişlərinin səbəb və tələblərini nəzərə aldıqda bu cür ittihamlar absurd görünür.

Tomas de Vaal “Qara Bağ” kitabında 20 yanvar hadisələrinə və ümumiyyətlə Azərbaycanda milli azadlıq hərəkatına islamçı rəngi qatmaq cəhdlərindən bəhs edir. Kitabda da qeyd olunduğu kimi, xalqın milli azadlıq hərəkatının və Qarabağ münaqişəsində Azərbaycanın etibardan salınmasında islam amilindən istifadə edilməsi işində müsəlman aləminə yaxşı bələd olan yüksək çinli sovet məmurları xüsusilə seçilirdi.

1990-ci il yanvarın 21-də Heydər Əliyev Azərbaycanın Moskvadakı nümayəndəliyinə gələrək 20 yanvar barədə həqiqətləri dünyaya çatdırması ona görə xüsusi əhəmiyyət kəsb edir ki, onun bəyanatları təkcə 20 Yanvar qırğınını beynəlxalq aləmə car çəkmədi, həm də o, SSRİ rəhbərliyinin Azərbaycan xalqına və dinc nümayişçilərə İslam fundamentalisti damğası vurmasının qarşısını effektli şəkildə aldı. Onun bəyanatında işlətdiyi bir cümlə kifayət etdi ki, məsələnin əsl mahiyyəti açılsın: “Dağlıq Qarabağ hadisələrinin ilkin mərhələsində ölkənin ali partiya siyasi rəhbərliyi tərəfindən vaxtında zəruri tədbirlər görülsə idi, gərginlik indiki həddə çatmaz, tərəflər itkilərə məruz qalmaz, başlıcası isə, 1990-cı il yanvarın 19-dan 20-nə keçən gecə çoxlu insan qırğını ilə nəticələnən hərbi müdaxilə üçün də zəmin yaranmazdı”. Təsadüfi deyil ki, Heydər Əliyevin bu cəsarətli hərəkətindən iki həftə sonra Sovet İttifaqı Kommunist Partiyasının rəsmi orqanı olan “Pravda” qəzetində ona qarşı böhtan dolu yazı nəşr edildi.

Tarix təkrar olunur. Təkcə ona görə yox ki, eyni yerdə 1918-ci il şəhidləri dəfn edilmişdi. Həm də ona görə ki, 20 yanvardan 2 il əvvəl 1988-ci ilin fevralında baş vermiş Sumqayıt hadisələri zamanı da SSRİ rəhbərliyi baş verənlərə islamçı donu geyindirməyə çalışırdı. Eləcə də, 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsinin gedişi zamanı həm regionda yerləşən, həm də regiondan kənarda olan bəzi qüvvələr müharibədə yenidən islamçı kartını işə salmaqla Azərbaycanı beynəlxalq aləmdə gözdən salmağa və qələbəmizə aparan yolda maneələr törətməyə çalışırdılar. Əhməd bəy Ağaoğlu hələ 1905-ci ildə “Bakı hadisələri haqqında həqiqət” adlı məqaləsində yazırdı: “Guya qırğından əvvəl Bakı mollaları, Baş molla (???) məsciddə erməniləri qılıncdan keçirməyə çağırmışdır”. Yüz ildən artıq müddətdə qurulan belə məkrli ssenarini Ulu öndər Heydər Əliyev 1990-cı ildə 20 Yanvar hadisələrindən dərhal sonra pozmuşdu. Ondan düz 30 il sonra - 2020-ci ildə Vətən müharibəsi zamanı isə oxşar ssenarini Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyev darmadağın etdi və böyük Zəfər qazandıq. Beləliklə, 20 Yanvar şəhidlərinin də uğrunda canlarını fəda etdikləri suverenliyimiz və ərazi bütövlüyümüz 30 il sonra Vətən müharibəsi ilə bərpa edildi.

 

Xəbəri sosial şəbəkələrdə paylaşın

Bizi sosial şəbəkələrdə izləyin

Türkiyə tədqiqatçıları stressin beyində “zamanın qavranılmasını” pozduğunu müəyyənləşdiriblər

Daşkəsəndə narkotik vasitələr satan şəxs saxlanılıb

Avstraliya məhkəməsi “Uber”i böyük məbləğdə təzminat ödəməyə məcbur edib

Yanlış ayaqqabı uşağın sağlamlığına zərər verə bilər - Mütəxəssis rəyi

Anaklia limanının dəniz infrastrukturunun tikintisi üçün beynəlxalq tender elan edilib

Süni intellekt və lazer əsaslı sensorla mədədəki xəstəliklər müəyyən ediləcək

Braziliyada hiss edilən temperatur 62 dərəcə Selsini keçib

Yaponiyada yaşlı insanlar əməyə cəlb edilir

İraq neft ixracını azaldacaq

Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin nümayəndə heyəti Qırmızı qəsəbəyə səfər edib

Budapeştdə biznes forumda Azərbaycandakı investisiya imkanlarından danışılıb

Gürcüstanın Təhsil və Elm Nazirliyinin Marneuli İctimai Kollecində təntənəli Novruz şənliyi keçirilib

Azərbaycanın Qırğızıstandakı səfirliyində Novruz bayramı qeyd edilib

Bu gün Torpaq çərşənbəsidir

Şabranda minik avtomobilləri toqquşub, yaralananlar var

“Robotexnika Klubu”nun üzvləri Türkiyədə keçiriləcək “Texnofest”ə layihə təqdim ediblər

Kəngərli rayonunun yaradılmasının 20 illiyi qeyd olunub

Türkiyə və Rusiya prezidentləri arasında telefon danışığı olub

Dövlət Komitəsində Yaponiyada yaşayan azərbaycanlı pianoçu ilə görüş olub

Amur vilayətindəki filiz mədənində qəza baş verib, dağıntılar altında qalanlar var

Media əməkdaşları arasında atıcılıq yarışının qalibləri bəlli olub

Türkiyə Prezidenti: Bu yay İraq sərhədimizin təhlükəsizliyini tam təmin edəcəyik

Naxçıvan ŞİH: Möminə Xatun türbəsinin ətrafındakı tikili ilə bağlı yayılanlar həqiqəti əks etdirmir

Azərbaycanın güləş millisi “Çempionlar” turnirini 10 medalla başa vurub

YAP Səbail rayon təşkilatında Novruz bayramı qeyd edilib

Nigeriyada daha yüz adam oğurlanıb

Azərbaycan-İraq əlaqələrinin inkişaf perspektivləri müzakirə olunub

Bakı Ali Neft Məktəbində “Huawei” şirkətinin laboratoriyası fəaliyyətə başlayıb

Nazirlik: Hərbi hissələrdə bayram tədbirləri qapalı şəraitdə keçirilir

Azərbaycan atıcıları Almaniyada qızıl medal qazanıblar

Bakı Dövlət Universitetində Novruz şənliyi

Yens Stoltenberq: NATO ilə Azərbaycan arasında əməkdaşlıq üçün yeni çərçivə sənədinin razılaşdırılması üzərində iş aparırıq VİDEO

Beynəlxalq mətbuat Azərbaycan Prezidentinin NATO-nun Baş katibi ilə görüşündən yazır

“Ailəm könüllüləri” proqramının könüllüləri mükafatlandırılıb

Nobel sülh mükafatı laureatı Məhəmməd Yunus BAMF-da olub

Azərbaycan icması Böyük Britaniya Parlamentinə etiraz məktubu göndərib

Müdafiə naziri Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan Ordusunun şəxsi heyətini təbrik edib

Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 100 illik yubileyi qeyd olunub

Hikmət Hacıyev: Azərbaycan ilə Çin arasında ənənəvi dostluq və tərəfdaşlıq münasibətləri var VİDEO

Xüsusi təyinatlı təhsil müəssisələrində Çanaqqala zəfərinin 109-cu ildönümü qeyd edilib VİDEO

Ağdamda Bahar bayramı şənliyi keçirilib

Bakının Dəmir yolu vağzalında keçirilən oftalmoloji aksiya zamanı 120 nəfər müayinə olunub 

Monitorinq Mərkəzi Almaniyada “Avropada dilimizin bu günü və sabahı” adlı tədbir keçirib

M.F.Axundzadənin “Müsyö Jordan və dərviş Məstəli şah” əsəri İstanbulda səhnələşdiriləcək

Dövlət qulluğunda inzibati icraçı vəzifələr üzrə test imtahanına qeydiyyat elan edilib

Azərbaycan səfiri Çanaqqala Zəfərinin 109-cu ildönümü münasibətilə təşkil olunan tədbirdə iştirak edib

İsveçrənin ölkəmizdəki səfiri ilə COP29 ətrafında fikir mübadiləsi aparılıb

Avropa dövlətləri Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizinin dəmir yolu hissəsinin işə salınmasında maraqlıdırlar

Milli Kitabxanada “Tale şairi: Məmməd İsmayıl” adlı kitabın təqdimat mərasimi olub

® “Beyin ölümü diaqnozunun təyininə multidisiplinar yanaşma” mövzusunda seminar keçiriləcək

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 25 dekabr tarixli 503 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Dərman vasitələrinin farmakonəzarət Qaydası”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Xocavəndlilər baharın gəlişini yüksək əhvali-ruhiyyə ilə qeyd edirlər

“Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin işçilərinin say həddinin təsdiq edilməsi və əməkhaqqı fondunun müəyyən edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2019-cu il 15 iyul tarixli 309 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

QAÇQINKOM-un sədri Siyəzəndə vətəndaşların müraciətlərini dinləyib

Bakı Kitab Mərkəzi xüsusi qayğıya ehtiyacı olan uşaqlar üçün Novruz şənliyi təşkil edib

“İnternet informasiya ehtiyatı vasitəsilə elektron ticarəti həyata keçirən qeyri-rezidentin elektron qaydada vergi uçotuna alınması, yenidən uçota alınması və uçotdan çıxarılması Qaydası”nın təsdiq edilməsi haqqında” Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2023-cü il 30 oktyabr tarixli 387 nömrəli Qərarında dəyişiklik edilməsi barədə
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Daha bir neçə müntəzəm avtobus marşrutu müsabiqəyə çıxarılır

“Müntəzəm beynəlxalq, şəhərlərarası (rayonlararası) və şəhərdaxili (rayondaxili) sərnişin daşımalarının yerinə yetirilməsi ilə bağlı sifarişçinin keçirdiyi müsabiqədə iştiraka görə ödənişin məbləği”nin təsdiq edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

“Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1998-ci il 21 avqust tarixli 175 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasında telekommunikasiya vasitələri və qurğularının sertifikatlaşdırılması Qaydaları”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

Beynəlxalq müsabiqədə qalib gələn tələbələrə diplomlar təqdim edilib

Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2021-ci il 10 sentyabr tarixli 256 nömrəli Qərarı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının dövlət sərhədindən buraxılış məntəqələrinin sayı və yerləşdiyi ərazilərin siyahısı”nda dəyişiklik edilməsi haqqında
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin QƏRARI

UNEC kollektivi bu il də Novruz bayramını ahıl sakinlərlə qeyd etdi

Hakim partiyaların fəal dialoqu Azərbaycan-Çin münasibətlərinin inkişafına böyük töhfələr verir

“Daşkəsən rayonunda kartofçuluq təsərrüfatının inkişafına dəstək” layihəsinin icrasına başlanılıb

Azərbaycanda “Elektron kommunikasiya haqqında” qanun layihəsi hazırlanır

Abşeronda Novruz bayramı böyük izdihamla qeyd olunub

MEK Özbəkistanda türkdilli xalqlara həsr edilmiş beynəlxalq konfransda təmsil olunub

“Həvəsləndirmə və Biznes mükafatları” müsabiqəsi barədə məlumatlandırma görüşü keçirilib

Şəhid övladı Novruz tonqalını alovlandırdı

COP29 və elmi-texniki tərəqqi

Özbəkistan istehsal etdiyi yaşıl enerjini Azərbaycan üzərindən ixrac edəcək

Abşeronda Çanaqqala Zəfərinin 109–cu ildönümü qeyd olunub

Yens Stoltenberqin Bakı səfəri NATO-Azərbaycan münasibətlərinə töhfə verəcək – AÇIQLAMA

Qubada qaçış marafonunun qalibləri mükafatlandırılıb

Azərbaycan Kanoe və Avarçəkmə Federasiyası COP29-a dəstək xarakterli təmizlik aksiyası keçirib

ANAMA: Ötən həftə 202 partlamamış hərbi sursat zərərsizləşdirilib

“İnformasiya müharibəsində qələbə-Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyev” adlı kitabın təqdimatı olub VİDEO

Mirzə Uluqbəy adına Füzuli şəhər tam orta məktəbdə Novruz şənliyi

Gəncədə görmə əlilliyi olan 18 yaşına çatmayan uşaqlar üçün Novruz şənliyi keçirilib

“Sumqayıt”ın legioneri: Mövsümü ikinci yerdə bitirə bilərik

Bakı hava limanı ərazisi Novruz dekorları ilə bəzədilib

Paytaxtda ödəmə terminalı və avtomobillərdən oğurluq edən şəxs saxlanılıb VİDEO

Lənkəranda yeni penitensiar kompleks cəzaçəkmə müəssisələrində sıxlığı aradan qaldırmağa xidmət edir

Bu günədək 31 mindən çox tələbə təhsil krediti alıb

Sosial Xidmətlər Agentliyi ilə Penitensiar xidmət məhkumların cəmiyyətə inteqrasiyası ilə əlaqədar əməkdaşlıq edəcəklər

“Türk sivilizasiyasının dirçəlişi” beynəlxalq elmi konfransı işə başlayıb

Naxçıvan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutu yaradılıb

Baş konsul: Türkiyə hər zaman Azərbaycanın yanındadır

Misirdə 2500 il əvvələ aid “Zəbur” kitabı nümayiş etdirilir

Şəhid ailələri və müharibə ilə əlaqədar əlilliyi olan şəxslərə bu il daha 1500 mənzil və fərdi ev veriləcək

ADAU-da "Qadının cəmiyyətdəki rolu" mövzusunda forum keçirilib

Yeni Azərbaycan Partiyasının İdarə Heyətinin iclası keçirilib

Ukrayna hökuməti PUA alınmasına 130 milyon dollar ayırıb

"Qlobal Təkrar Emal Günü”ndə “Təmiz Şəhər” ASC-nin təsərrüfat sahələrinə məlumat turu təşkil olunub VİDEO

Rusiyada səsvermə protokollarının 100 faizi hesablanıb

Martın 1-dən 15-dək 19 mindən çox vətəndaş Elm və Təhsil Nazirliyinə müraciət edib

Paytaxtın abad məhəllələrində Novruz şənliyi

AzMİU-nun əcnəbi tələbələrinin Novruz sevinci

Masallıda noxud əkini sahəsi iki dəfə artıb VİDEO

® “Coca-Cola” “2030 Su Təhlükəsizlik Strategiyası”nı təqdim edib